Tramp yolu bütün bağlı qapıları açacaq ŞƏRH

Vaşinqtonda imzalanan bəyannamə Cənubi Qafqazın gələcəyini dəyişdirəcək

Bundan sonrakı mərhələdə Cənubi Qafqazda sülhün, təhlükəsizliyin və sabitliyin bərqərar olmasına şahidlik edəcəyimizə əminliklə baxa bilərik

“ABŞ Prezidenti Donald Trampın təşəbbüsü ilə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyanın Vaşinqtonda  görüşü tarixi hadisədir. Həm ikitərəfli, həm də üçtərəfli formatda təşkil olunan bu görüşlər 5 ilə yaxın davam edən sülh prosesində ən yaddaqalan, uğurlu proses hesab olunur”.

Bu sözləri “Sherg.az”a açıqlamasında Siyasi və Hüquqi Araşdırmalar Mərkəzinin (SHAM) sədri, politoloq Xəyal Bəşirov deyib. 

Onun sözlərinə görə, 44 günlük Vətən müharibəsindən ötən bu müddət ərzində Azərbaycan Ermənistanı sülhəməcburetmə prosesini böyük uğurla həyata keçirib: 

“Azərbaycan sərt və prinsipial diplomatiya, həmçinin səmərəli danışıqlar yolu ilə Ermənistanla sülh məsələsini ciddi şəkildə irəlilədib ki, günün birində 17 maddədən ibarət Sülh sazişi mətninin paraflanmasına nail olaq. Bizim məqsədimiz yalnız münaqişəni dayandırmaq yox, həm də regionda davamlı və dayanıqlı sülhün təmin edilməsidir. Bu prosesin əldə etdiyi nəticələr ölkəmizin strateji diplomatiyasının və milli maraqlarımızın qorunmasının bariz nümunəsidir. Və nəhayət, bu mətnin Ağ Evdə paraflanması Azərbaycan dövlətinin, şəxsən İlham Əliyevin siyasi və diplomatik uğuru idi. Bu, yalnız rəsmi sənədin hazırlanması deyil, eyni zamanda, uzun illər davam edən gərginlik və qarşıdurmalardan sonra etimadın bərpası, həmçinin regionda sülhün möhkəmləndirilməsi baxımından tarixi bir addımdır.Azərbaycanın yürütdüyü bu diplomatik xətt ölkənin regional liderliyini, məsuliyyətli siyasətini və sülhə verdiyi önəmi bir daha göstərir. Eyni zamanda, bu proses göstərir ki, güclü dövlət strategiyası və məqsədyönlü diplomatiya nəticəsində mürəkkəb və həssas məsələlər belə uğurla həll oluna bilər”.

Xəyal Bəşirov bildirib ki, Azərbaycan Prezidentinin Ağ Evdə, xüsusilə Donald Tramp tərəfindən yüksək səviyyədə qarşılanması, ona göstərilən xüsusi diqqət, eyni zamanda sülh prosesinə olan ciddi münasibət, Cənubi Qafqazın, xüsusən də Azərbaycanın ABŞ üçün strateji baxımdan nə qədər önəmli olduğunu bir daha təsdiqləyib: 

“Amerika Birləşmiş Ştatları onsuz da de-fakto mövcud olan sülh prosesinə dəstək verdiyini açıq şəkildə nümayiş etdirdi. Bütün bu hadisələr Azərbaycanın beynəlxalq arenadakı nüfuzunun artdığını və regionda formalaşan yeni reallıqların qəbul edildiyini göstərir. Bu, eyni zamanda Azərbaycanın diplomatik uğurlarının və regiondakı rolunun beynəlxalq səviyyədə tanındığının bariz nümunəsidir. Nəticə etibarilə, baş verənlər ABŞ-Azərbaycan münasibətlərində yeni, uğurlu və perspektivli bir mərhələnin başlanğıcı olmaqla yanaşı, Cənubi Qafqazda sülh, sabitlik və nəqliyyat-kommunikasiya əlaqələrinin bərpası istiqamətində tarixi dönüş nöqtəsi kimi dəyərləndirilə bilər. Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra enerji və regional təhlükəsizlik sahəsində Amerika ilə əməkdaşlığa hər zaman maraq göstərib. Bu əməkdaşlıq çərçivəsində ABŞ-nin əvvəlki rəhbərliyinin, Demokratlar Partiyasının mənfi mirası olan “Azadlığa Dəstək Aktı”na əsaslanan 907-ci düzəlişi ləğv etməsi də xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Bu addım iki ölkə arasındakı münasibətləri möhkəmləndirən, qarşılıqlı etimadı artıran mühüm diplomatik hadisə kimi qiymətləndirilməlidir”. 

Politoloq qeyd edib ki, Azərbaycan Prezidentinin ABŞ-yə səfəri, həmçinin Azərbaycan-Ermənistan normallaşma prosesi kontekstində mühüm nəticələr ilə əlamətdar olub. Azərbaycan, Amerika Birləşmiş Ştatları və Ermənistan liderlərinin görüşü çərçivəsində Azərbaycan və Ermənistan liderləri tərəfindən, habelə şahid qismində ABŞ Prezidenti tərəfindən Birgə Bəyannamə imzalanıb. 

Birgə Bəyannamədə xüsusi əhəmiyyət kəsb edən daha bir müddəa iki ölkə arasında nəqliyyat kommunikasiyalarının açılmasına dair bənddir. Burada, regionda kommunikasiyaların açılması çərçivəsində Azərbaycanın əsas hissəsi ilə onun Naxçıvan Muxtar Respublikası arasında maneəsiz bağlantının təmin edilməsinin zəruri olduğu vurğulanıb:

"“Beynəlxalq Sülh və Rifah naminə Tramp marşrutu” (Tramp yolu) adlandırılmasından asılı olmayaraq, Azərbaycan üçün əsas məsələ bu layihənin mahiyyəti və məzmununun dəyişdirilmədən həyata keçirilməsidir. Bizim üçün vacib olan Zəngəzur dəhlizinin istifadəyə verilməsi, yəni Ermənistan ərazisi vasitəsilə Azərbaycanın əsas hissəsi ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası arasında maneəsiz və dayanıqlı əlaqənin təmin edilməsidir. Bu, yalnız nəqliyyat-logistika məsələsi deyil, həm də Azərbaycanın regionda strateji mövqeyini gücləndirən, iqtisadi və geosiyasi əhəmiyyətə malik bir addımdır.

ABŞ bu platformaya daha qlobal yanaşaraq, onu Orta Dəhlizin tərkib hissəsi kimi qiymətləndirə bilər. Faktiki olaraq dəhlizin açılması Asiya ilə Avropanı birləşdirən yeni iqtisadi və nəqliyyat koridorunun formalaşmasına xidmət edir və bu, həm Azərbaycana, həm Ermənistana, həm də digər region dövlətlərinə mühüm iqtisadi dividendlər və böyük sərmayələr gətirəcək real bir faktordur. Bu layihə həm də regionda etimadın və əməkdaşlığın möhkəmləndirilməsinə, sərhədlərarası nəqliyyat və ticarət əlaqələrinin genişlənməsinə zəmin yaradır. Beləliklə, bundan sonrakı mərhələdə Cənubi Qafqazda sülhün, təhlükəsizliyin və sabitliyin bərqərar olmasına şahidlik edəcəyimizə əminliklə baxa bilərik. Bu dəhlizin açılması yalnız iqtisadi faydalar deyil, həm də regional inteqrasiyanın, qarşılıqlı anlaşmanın və davamlı sülhün təmin edilməsinə xidmət edən strateji bir addımdır”.