“Trampın sülh planı NATO nu parçalaya bilər“ “The Wall Street Journal“

"Putin NATO-nu hərbi yolla məğlub edə bilməyəcəyini anlayır, ona görə də onun əsas strategiyası Alyansı daxildən sarsıtmaqdır..."

Donald Trampın komandası Ukrayna müharibəsi üzrə sürətli sülh razılaşması üzərində işləyir. Lakin Avropada bu təşəbbüs NATO-nun birlik prinsipini sarsıdan, Rusiyaya isə strateji üstünlük verən bir proses kimi qiymətləndirilir.

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "The Wall Street Journal" nəşri yazıb.

Tramp administrasiyasının addımları və Avropanın sualları

Məqaləyə görə, Trampın xüsusi elçisi Stiv Uitkoff Moskva ilə növbəti danışıqlar raundu üçün artıq Rusiyaya gedib. Eyni zamanda, ABŞ-ın Dövlət katibi Marko Rubio NATO-nun xarici işlər nazirlərinin yarımillik iclasını buraxır - bu, 1999-dan bəri ilk belə hadisədir. Analitiklər bunu təsadüfi saymır və belə nəticəyə gəlirlər: "Bu, Avropada Vaşinqtonun NATO-ya və ümumən transatlantik təhlükəsizlik sisteminə sadiqliyinə dair ciddi şübhələr yaradır".

Sülh planının mahiyyəti və reaksiyalar

Hazırlanan 28 maddəlik plan Ukraynanın ciddi güzəştlərini nəzərdə tutur: ərazilərdən geri çəkilmə, ordunun məhdudlaşdırılması, ABŞ və NATO tərəfindən gələcək təhlükələrə qarşı zəmanətin olmaması. Bu modeldə ABŞ təhlükəsizlik tərəfdaşı kimi yox, daha çox vasitəçi kimi çıxış edir.

Münhen Bundesver Universitetinin professoru Karlo Masala planı belə təsvir edir: "Bu, Versal müqaviləsidir, sadəcə fərq ondadır ki, burada cəzalandırılan tərəf qurban, mükafatlandırılan isə təcavüzkardır". Avropa liderləri də sərt mövqe göstərir. Polşanın baş naziri Donald Tusk bunu "qəbulolunmaz" adlandırır. 

Finlandiyanın keçmiş xarici işlər naziri Pekka Haavisto isə deyib: "Planın detallarını ilk dəfə mediadan öyrənmək NATO-nun siyasi mexanizminin işləmədiyini göstərir". Fransa prezidenti Emmanuel Makron: "Əgər Avropa olmasaydı, Putin və Tramp çoxdan razılığa gəlmişdi". 

NATO üçün parçalanma riski var

Mütəxəssislərin fikrincə, bu plan Alyansı dərin böhrana sala bilər. ABŞ ordusunun istefada olan leytenant-generalı Ben Hoces deyir: "Bu, Rusiyanın arzuladığı ssenaridir. Kreml uzun illərdir ABŞ ilə Avropa arasında uçurum yaratmağa çalışır və indi bu məqsədə çox yaxındır". Nəşr qeyd edir ki, Putin NATO-nu hərbi yolla məğlub edə bilməyəcəyini anlayır. Ona görə də onun əsas strategiyası Alyansı daxildən sarsıtmaqdır.

Britaniya ordusunun keçmiş zabiti Ed Arnold isə xəbərdarlıq edir: "Rusiya siyasi baxımdan demək olar ki, qələbə həddindədir. Bu plan transatlantik ittifaq daxilində kəskin parçalanma yarada bilər". Jurnalın yekun qiymətləndirməsi belədir: "Bu format Rusiyaya təxminən amnistiya verir, ona G-8 klubuna qayıtmaq və ABŞ-la xüsusilə Arktikada iqtisadi əməkdaşlıq planlarını icra etmək imkanı tanıyır".

Növbəti addımlar

Məlumata görə, yaxın günlərdə Moskva danışıqlarına Trampın illərdir biznes tərəfdaşı olan Stiv Uitkoff və kürəkəni Cared Kuşner də qoşulacaq. Onların hər ikisinin rəsmi diplomatik statusu yoxdur, lakin Tramp onları əsas vasitəçilər hesab edir. Ağ Ev isə nikbindir və hesab edir ki, Ukrayna üzrə razılaşma yaxın vaxtlarda mümkün ola bilər.