Ürək xəstəlikləri 25 yaşa düşdü Qorxu, stress, həyəcan...

"Bir kardioloq olaraq, əvvəllər rastlaşmadığım qədər qayğı pozğunluğu görürəm. Gənclərdə ölüm və xəstəlik qorxusu, eləcə də məqsədsizlik var". Bu sözlər kardioloqa aiddir. 

“Sherg.az” “Milliyet.com.tr”yə istinadən kardioloq Özləm Bozkayanın gənclərə məsləhətlərini təqdim edir. Ö.Bozkaya verdiyi açıqlamada qeyd edib ki, bəzən resept yaza bilmədiyi hallarla qarşılaşır. Bu zaman pasiyentə fərdi yanaşma üsulu önə keçir. Həkim bildirir ki, ürək-damar xəstəlikləri artıq yalnız yaşlıların problemi deyil. Təəssüf ki, bu, bütün dünyada həm ölüm, həm də daimi əlilliyin aparıcı səbəbi olmaqda davam edir. Ən qorxulusu odur ki, bu xəstəliklərin görüldüyü yaş hər il azalır. 25-40 yaş arası gənclər “mənim də başıma gəlsə, nə olar”, deyərək infarkt qorxusundan kardioloqların qapısını döyməyə başlayıb. Doktor V.Özləm Bozkaya mövzuyla bağlı bunları deyib: "Bu narahatlıq, əslində, uyğun və hətta qoruyucudur. Ancaq gündəlik həyatı pozacaq bir səviyyəyə çatarsa, orada dayanmaq lazımdır. Çünki çox vaxt bu qorxunun əsasını idarə edə bilmədiyimiz bir şey təşkil edir: "Stress". "Dəyərləndirmə apardıq, ürəyimizin sağlam olduğunu öyrəndik və bunu xəstəmizə izah etdik. Bu çox əhəmiyyətlidir, çünki xəstə ürəyinin sağlam olduğuna əmin olmalıdır. Anksiyete müalicəsində ən vacib addım bu güvənin qurulmasıdır. Yaz keçidlərində yaşanan əhval pozğunluğunun ürəyi də təsir etdiyini ifadə edən Ö.Bozkaya, ürəyimizdəki dəyişikliklərin də sadəcə olaraq fəsli kimi təsir etdiyini söyləyib. “Sizə çox sadə bir misal verim. Bir xəstəm var ki, təzyiqi ancaq qışda qalxıb, onun üçün dərman dəstəyinə başladım, yayda bağçılıqla məşğul olmağa başlayanda təzyiqi düzəldi və dərmanları azaldı. Psixi vəziyyəti təkcə mövsüm dəyişikliyindən deyil, həm də gündəlik hava dəyişikliyindən təsirlənən, qan təzyiqi və nəbz sürətinin dəyişməsi ilə üzləşənlər var. Bu dəyişikliklərə qarşı həssaslığımızı azaltmaq üçün edə biləcəyimiz ən yaxşı şey, bədənimizə və ruhumuza faydalı olan şeyləri həyatımıza əlavə etmək və yay və qışdan asılı olmayaraq bunu ardıcıl olaraq davam etdirməkdir. Bu sual çox vacibdir: "Mənim üçün nə yaxşıdır?"' "Bu, bizim reseptimizdir" deyib. Qayğı pozğunluqlarının qarşısının alınmasının mümkün olduğunu və bunun üçün ən böyük addımın maarifləndirmə olduğunu söyləyən Ö.Bozkaya, "çünki çoxumuz hələ də narahatlığımızı bir çox şikayətlərin və yaşadığımız narahatlığın mənbəyi olaraq görməkdə çətinlik çəkirik. İlk olaraq bunu dərk etməliyik. Heç bir problem yoxmuş kimi davranmaq problemi aradan qaldırmaz. Fiziki və ya ruhi həyəcan siqnallarına məhəl qoymamalıyıq. İçimizdəki və ya fiziki narahatlığımız bizə bir şey söyləməyə çalışır, həyəcan siqnalı bədəninizdən və ruhunuzdan gəlir. Ürək döyüntüsü varsa, təzyiqiniz yüksəlirsə, miqren tutmaları varsa, xroniki ağrılarınız tətiklənirsə, vücudunuz sizə bir şey söyləməyə çalışır. Demək ki, dəyişdirilməsi lazım olan bir şey var. Hər kəsin özünəməxsus stresslə mübarizə üsulları olmalıdır. Stresslə mübarizə üçün nə etməliyik? Stress faktorunu hər zaman aradan qaldırmaq mümkün deyil. Yəni bəzən hadisələrə müdaxilə edə bilmirik, amma hadisələrə reaksiyalarımızı və duyğularımızı idarə edə bilirik. Zehinlilik məşqləri; yoqa, meditasiya və dua kimi zehnimizi yavaşladan rutinlər, dərin nəfəs məşqləri həyatımızın bir parçası olmalıdır. Açıq havada gəzintilər çox qiymətlidir. Hippokratın bu sitatını çox sevirəm: “Əgər yıxılıbsansa, gəzin”. Gəzərkən beynimizdəki əlaqələr yenilənir. Hər gün ən azı 30 dəqiqə gəzmək mükəmməl bir dərmandır. Yuxu keyfiyyətimiz çox önəmlidir. Gündə 7 saatdan az yatmaq stress səviyyəmizi ciddi şəkildə artırır. Xüsusilə 23:30-03:00 arası yuxunun ilk yarısı çox qiymətlidir. Bu saatlar ən çox yenilənən dövrdür. Yuxunuza güzəştə getməyin. Bağırsaq sağlamlığımız yaxşı olmasa, narahatlığımız yaxşılaşmayacaq. Stress və pis qidalanma kimi səbəblərdən zədələnən bağırsaq baryerimizi yenidən qurmalıyıq. Zədələnmiş bağırsaq maneəsi olan şəxslərin məruz qaldığı zəhərli yük narahatlığı artırır. Aralıq dənizi tərzi pəhriz, daha çox lif, rəngli tərəvəzlər və sağlam yağlarla balanslaşdırılmış qidalanma planımız olmalıdır. Çatışmayan vitamin və mineral səviyyələrimiz tamamlanmalıdır. Cəmiyyətdə çox rast gəlinən D vitamini çatışmazlığı narahatlıq və depressiya riskinin artması ilə əlaqələndirilir. D vitamini səviyyəmizi 60-80 ng/ml arasında saxlamalıyıq. Yazı işi stresimizi azaldan fəaliyyətlərdən biridir. Səhər və ya axşam heç bir planlaşdırmadan, heç nə oxumadan 5 dəqiqə ərzində ağlınıza gələni bir səhifəyə yazın. Gününüz, planlarınız və təcrübələriniz haqqında danışa bilərsiniz. Bunu rutin halına salın və oxuyacaqsansa, ayın sonunda yazdıqlarını oxu. Onu oxumadan da məhv edə bilərsiniz. Yazı özlüyündə bir terapiya formasıdır. "Narahatlığımızı özümüz idarə edə bilmədikdə və ya narahatlığımız həyat keyfiyyətimizi əhəmiyyətli dərəcədə pisləşdirdikdə, peşəkar dəstək axtarmaqdan çəkinməməliyik".