Uşaqlar daha çox hansı valideyninə bənzəyir? Yeni ARAŞDIRMA

İndiyədək geniş yayılmış fikrə görə, hər bir insan genlərinin 50 faizini anadan, 50 faizini isə atadan miras alır. Lakin son elmi araşdırmalar bu təsəvvürə yenidən baxmağa əsas verir. 

Sfera.az Türkiyə mediyasına istinadən xəbər verir ki, yeni araşdırmalara əsasən, uşaqlar genetik baxımdan atalarına daha çox bənzəyə bilərlər.

İnsan orqanizmində ümumilikdə 22 cüt autosom (cinsi olmayan xromosom) və 2 cinsi xromosom mövcuddur. Hər bir cüt xromosomun biri anadan, digəri isə atadan gəlir. Cinsi xromosomlar isə uşağın cinsini təyin edir və bu prosesdə əsas rol ataya məxsusdur. Məhz atadan gələn X və ya Y xromosomu körpənin qız və ya oğlan olmasına qərar verir.

Uşağın hansı valideynə daha çox bənzəməsi isə dominant və resessiv genlərin qarşılıqlı təsirindən asılıdır. Məsələn, qəhvəyi göz rəngi dominant, mavi və ya yaşıl göz rəngi isə resessiv xüsusiyyət sayılır. Bu səbəbdən, əgər ananın gözləri qəhvəyi, atanın isə mavidirsə, uşağın gözlərinin qəhvəyi olması ehtimalı daha yüksəkdir.

Lakin son elmi tədqiqatlar göstərir ki, məməlilər, o cümlədən insanlar genetik mutasiyalar zamanı atadan daha çox genetik material alır. Tədqiqatın aparıcı müəlliflərindən biri olan Ceyms Krouli qeyd edir ki, yüzlərlə gendə “ata üstünlüyü” müşahidə olunub. Bu genlərdə atadan gələn genetik məlumat daha aktiv ifadə olunur.

Hərçənd bu proses hələlik insanlarda tam şəkildə təsdiqlənməyib, alimlər tapıntını insan genetikasında yeni bir dövrün başlanğıcı kimi qiymətləndirirlər.

Maraqlı məqamlardan biri də odur ki, bu genetik üstünlük sağlamlıq baxımından da özünü göstərə bilər. Araşdırmanın digər həmmüəllifi Pardo-Manuel de Villena bildirir ki, eyni mutasiya anadan və ya atadan qalsa da, nəticələri fərqli ola bilər. Bu da o deməkdir ki, atadan gələn genetik xəstəliklərə qarşı diqqətli olmaq daha önəmlidir.

Atanın sağlamlıq vəziyyəti və genetik xəstəlikləri, uşağın gələcəkdə üzləşə biləcəyi sağlamlıq problemlərini proqnozlaşdırmaq baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır. Yeni elmi nəticələr uşaqların təkcə görünüş deyil, həm də genetika baxımından atalarına daha çox bənzədiyini göstərir.

Fidan Hacızadə
Sfera.az