Vaşinqtondan Moskvaya sürpriz: 3 illik qadağa başa çatır?

Mayın 9-da Moskvada İkinci Dünya müharibəsində Qələbənin 80 illiyi münasibətilə keçiriləcək hərbi parad beynəlxalq siyasi gündəmin diqqət mərkəzindədir. İddialara görə, bu tədbirdə ABŞ-ın yüksək rütbəli nümayəndəsi də qonaq qismində iştirak edə bilər. Hətta adı çəkilən şəxslər sırasında Mark Rubionun da olması ehtimal edilir. Lakin Rubionun 2022-ci ildə Rusiyaya girişinə rəsmi qadağa qoyulduğunu və onun sanksiya siyahısında yer aldığını nəzərə alsaq, bu iştirakın real olub-olmayacağı sual doğurur.

Paradda ABŞ-dan nümayəndənin iştirak etməsi barədə iddia blefdirmi? Ehtimal gerçək olarsa, Avropa ölkələri, o cümlədən Ukrayna hansı formada cavab verə bilər?

Globalinfo.az-a danışan politoloq Rəşad Bayramov deyib ki, bu il Moskvada keçiriləcək hərbi paradda təxminən 20 ölkənin lideri və yüksək vəzifəli nümayəndələrinin iştirakı gözlənilir:

“MDB ölkələrinin rəhbərləri ilə yanaşı, Çin sədri Si Cinpin, Slovakiyanın baş naziri Robert Fitso, Serbiya prezidenti Aleksandr Vuçiç və Braziliya prezidenti Luiz İnasio Lula da Silva da iştiraklarını təsdiqləyiblər.

Əvvəl Hindistanın baş naziri Narendra Modinin də paradda iştirak edəcəyi gözlənilirdi, lakin son anda onun səfər planları ləğv olunub. Bununla belə, Hindistanın müdafiə naziri tədbirdə iştirak edəcək.

ABŞ tərəfindən hərbi parada nümayəndə heyətinin göndərilib-göndərilməyəcəyi və konkret kimlərin iştirak edəcəyi ilə bağlı hələlik nə Vaşinqton, nə də Moskva tərəfindən rəsmi açıqlama verilib.

Rəşad Bayramov

Hazırda ABŞ və Rusiya arasında məhdud da olsa, müəyyən diplomatik dialoqun mövcudluğu bilinir. Eyni zamanda, ABŞ prezidenti Donald Trampın Rusiya Prezidenti Vladimir Putin haqqında müsbət fikirdə olması və bunu dəfələrlə açıq şəkildə bildirməsi də diqqətdən qaçmır. Xatırladaq ki, Trampın birinci prezidentliyi dövründə, 2020-ci ildə belə Moskvadakı hərbi paradda şəxsən iştirak edə biləcəyi ehtimal olunmuşdu. Lakin son anda o bu fikrindən daşınmış və əvəzində o zamankı milli təhlükəsizlik üzrə müşaviri Robert OBrayenin tədbirdə iştirak edə biləcəyini açıqlamışdı.
Bu il keçiriləcək parada ABŞ-ın qatılıb-qatılmaması Ukraynadakı vəziyyət və təhlükəsizlik baxımından xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Xüsusilə də ABŞ və Ukrayna arasında yeni imzalanmış sazişlər fonunda Vaşinqtonun paradda iştirakdan imtina etməsi ehtimalı real görünür”.

Siyasi şərhçinin sözlərinə görə, nümayəndə qismində konkret olaraq senator Mark Rubionun adı hallanır:

“O, Ukrayna ilə bağlı danışıqlarda aktiv rol oynayan rəsmi şəxslərdən biridir və əgər ABŞ qərar verərsə, onun iştirak ehtimalı istisna edilmir. Doğrudur, Rubionun adı 2022-ci ildən bəri Rusiyanın “qara siyahısında” yer alır, lakin belə hallarda qarşılıqlı istisnalar və diplomatik razılaşmalar sayəsində bu tip qadağaların aradan qaldırılması texniki məsələ sayılır.

Digər tərəfdən, Avropa İttifaqının sərt mövqeyi də diqqətdən yayınmır. Aİ-nin Xarici Əlaqələr üzrə Ali Nümayəndəsi Kaya Kallas bu günlərdə verdiyi bəyanatda qeyd edib ki, Moskvada keçirilən hərbi paradlarda və tədbirlərdə iştirak Aİ tərəfindən müsbət qarşılanmayacaq. Lakin bu xəbərdarlıqlara baxmayaraq, Serbiya və Slovakiya liderləri, hətta Aİ-yə üzvlük prosesinə başladığını bəyan edən Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan belə tədbirdə iştirak edəcəklər.

ABŞ təmsilçisinin iştirakı halında da Aİ tərəfindən müəyyən tənqidlərin səsləndirilməsi mümkündür. Amma bunun praktiki nəticəsi olmayacaq, çünki Avropa İttifaqının ABŞ-a bu yöndə təzyiq imkanları məhduddur”.

Safura Bənnayeva
Globalinfo.az