Xocalı: İnsanlıq tarixinə yazılmış qanlı gecə

XX əsrin ən dəhşətli faciələrindən biri olan Xocalı soyqırımının üzərindən 33 il keçir. Bu qanlı hadisə erməni vandalizminin və qəddarlığının açıq nümunəsidir.

1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə Ermənistan silahlı qüvvələri, Rusiyanın 366-cı motoatıcı alayının dəstəyi ilə Xocalıya hücum edərək şəhəri yerlə-yeksan etdilər. Şaxtalı qış gecəsində şəhəri tərk etməyə çalışan əhali pusquya salındı və amansız qətliama məruz qaldı. Xocalı soyqırımı zamanı 106 qadın, 63 uşaq və 70 ahıl insan olmaqla 613 nəfər vəhşicəsinə qətlə yetirildi, 1275 sakin girov götürüldü, 8 ailə tamamilə məhv edildi. Hələ də 150 nəfərin taleyindən xəbər yoxdur. Bu faciə yalnız Azərbaycan xalqına deyil, bütün insanlığa qarşı törədilmiş ağır cinayətlərdən biridir. Xocalı 1991-ci ilin oktyabrından blokadada olsa da, əhali şəhəri tərk etmədi, Vətənə sədaqətini və yenilməzliyini nümayiş etdirdi. İllər keçdikcə bu faciənin mahiyyəti daha dərindən dərk olunur, yeni nəsillərə ötürülür və beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırılması üçün geniş səylər göstərilir.

Mövzu ilə bağlı Bakıvaxtı.az-a açıqlama verən Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə bildirib ki, ümummilli lider Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışından sonra Azərbaycan tarixinin hər bir səhifəsinin saxtalaşdırılmasının qarşısı alındı və həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması istiqamətində ciddi addımlar atıldı. Xocalı soyqırımı ilə bağlı aparılan diplomatik səylər nəticəsində Bosniya və Herseqovina, Çex Respublikası, Meksika, Pakistan, Sudan və digər ölkələrin qanunverici orqanları bu faciəni rəsmi şəkildə tanıyıb. ABŞ-ın 20-dən çox ştatı da Xocalı soyqırımını rəsmən tanıyıb:

"Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyevanın rəhbərliyi ilə Heydər Əliyev Fondu Xocalı həqiqətlərinin beynəlxalq aləmdə tanıdılması istiqamətində sistemli fəaliyyət göstərir. 2008-ci ildə Leyla Əliyevanın təşəbbüsü ilə başlanan “Xocalıya ədalət!” kampaniyası bu işin daha geniş miqyasda həyata keçirilməsinə imkan yaradıb".

Vüqar Rəhimzadə: İşğaldan azad edilən torpaqlarda bu gün genişmiqyaslı bərpa-quruculuq işləri aparılır

Həmsöhbətimizə görə,  Azərbaycan Ordusunun qəhrəmanlığı sayəsində Xocalı şəhidlərinin qanı yerdə qalmadı. 2020-ci ildə 44 günlük Vətən müharibəsi zamanı Azərbaycan Silahlı Qüvvələri işğal altındakı torpaqları azad etdi, düşmənin dinc əhaliyə qarşı cinayətləri bir daha ifşa olundu. 2023-cü ilin sentyabrında həyata keçirilən lokal antiterror tədbirləri nəticəsində Azərbaycanın ərazi bütövlüyü tam bərpa olundu: 

"İşğaldan azad edilən torpaqlarda bu gün genişmiqyaslı bərpa-quruculuq işləri aparılır. Xocalı şəhəri də dirçəlir. 2023-cü ilin mayında Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Xocalının ilk sakinlərinə mənzil açarlarını təqdim etdilər. Fevralın 19-da isə dövlət başçısı Xocalı rayonunun Ballıca kəndinə köçən sakinlərlə görüşərək onların doğma yurdlarına qayıdışının əhəmiyyətini vurğuladı. Prezident İlham Əliyev bildirib ki, müharibə bitsə də, Azərbaycan xalqı erməni vəhşiliyini, Xocalı soyqırımını unutmamalıdır. Bu tarixi ədalət daim xatırlanmalı, gələcək nəsillərə ötürülməlidir ki, belə faciələr bir daha təkrarlanmasın".

Son olaraq deputat vurğulayıb ki, Xocalı soyqırımı təkcə Azərbaycanın deyil, bütün bəşəriyyətin yaddaşında qalmalı olan bir faciədir. Azərbaycan dövləti və xalqı bu tarixi həqiqəti beynəlxalq aləmə çatdırmaq üçün bütün imkanlarından istifadə edir. Qəhrəman Azərbaycan Ordusu, xalqın birliyi və dövlətin gücü sayəsində Xocalı şəhidlərinin ruhu rahatlıq tapdı – torpaqlarımız azad edildi və Xocalı şəhəri yenidən həyat qazanmağa başladı. 

Millət vəkili qeyd olunanların fonunda bir daha dövlət başçısı İlham Əliyevin “Müharibə başa çatıb. Bəli, biz deyirik ki, sülh olmalıdır. Ancaq heç vaxt erməni vəhşiliyini, erməni faşizmini unutmamalıyıq. Xocalı qurbanlarını unutmamalıyıq. Gəncə qurbanlarını, digər şəhərlərimizin qurbanlarını heç vaxt unutmamalıyıq və unutmayacağıq. Onların müqəddəs ruhu qarşısında baş əyərək bir daha deyirik ki, onların qanı yerdə qalmadı. Onların yaxınları üçün bəlkə də bu, təsəlli ola bilər. Eyni zamanda, deyirik ki, biz müzəffər xalqıq, biz qalib dövlətik. Erməni faşizmini məğlub etdik. Elə etməliyik ki, erməni faşizmi bundan sonra heç vaxt baş qaldırmasın” çağırışını xatırladıb.

Əli Hüseynov