Yaşamaq üçün yollarda daha mədəni olmaq lazımdır, restoranda özünüz bilərsiniz

Hər gün yollardan gələn faciəli xəbərlər, qəza və tələf olan həyatların sayı, sürət həddinin aşılması ilə əlaqədar yaranan təhlükələr bizə bir daha xatırladır ki, texnologiyanın inkişafı və həyatın sürətlənməsi bizim təhlükəsizliyimizə qarşı ciddi təhdid yaradır. Hətta ən yaxşı avtomobillər, güclü mühərriklər və sürət artıran texnikalar belə, bizləri ömrümüzdən bir parçanı almağa yönəlmiş qəzaları qarşısını ala bilməz.

Son zamanlar daha çox rast gəlinən sürət həddi pozulmaları və qaydalara riayət etməmək cəmiyyətin sürücülük mədəniyyətinin zəifliyindən xəbər verir. Yola çıxan hər bir sürücü sanki fərdi bir yarışçıdır, rəqabət isə yalnız sürətin artırılması ilə ölçülür. "Yaxşı sürücü" olmağın tək yolu, yolda təhlükəsiz və təmkinli şəkildə hərəkət etmək olmalı deyilmi? Əksinə, sürət həddini aşan, yolları qaydaları pozaraq keçən sürücülər sadəcə özlərini deyil, digər hərəkət iştirakçılarının həyatını da təhlükəyə atırlar.

Rayondan evə dönərkən gördüyüm mənzərə məni düşündürdü. Yolda, sürət həddini gözləyərək sağ zolaqda hərəkət edən bir sürücü kimi, ətrafımda olan sürücülərdən bəziləri yolları tələsik və qaydalara riayət etmədən keçirdilər. Sağdan, soldan, hətta mümkün olmayan şəraitdən istifadə edərək bir-birlərini ötürürdülər. Nə qədər tələsirlər? Həmin sürücülər hər hansı bir vacib işə yetişmək üçün yolda olduqlarını düşünərək yola çıxdılar, yoxsa sadəcə adrenalin dolu bir vəziyyətin içində olduqlarını hiss edirlər? Çünki həqiqətdə, sürət həddini aşmaq, nə "yaxşı sürücü" olduğunu sübut edir, nə də bir "həvəs"in ödənilməsidir.

Bizim hara tələsdiyimizi soruşduğumuzda, bəzən bu tələsiklərin həqiqətən heç bir mənası yoxdur. Hətta hər hansı bir qəza və ya insident baş verdikdən sonra, sürücülər tez-tez "yolumuzu bağladılar", "işə tələsirdim" kimi bəhanələr gətirirlər. Amma gerçəkdə isə, həyatımızı riskə atmağın heç bir mənası yoxdur.

Yol bir cəmiyyətin ən vacib hissələrindən biridir. Həm fiziki olaraq, həm də sosial baxımdan insanların bir-biri ilə əlaqə qurduqları yerdir. Yolda hər bir sürücü digər insanları gözləmək, hörmətlə yanaşmaq və ən əsası, təhlükəsizliyi təmin etmək üçün müəyyən davranış qaydalarına riayət etməlidir.

Bu yazının başında təsvir etdiyim səhnə, əslində yol mədəniyyətinin nə qədər ziddiyyətli olduğunu göstərir. Bir tərəfdən, sürücülər yolda tələsik şəkildə bir-birini ötürür, digər tərəfdən isə həmin şəxslər bir restoranda və ya kafedə sakitcə oturub çay içirlər. Yolda böyük sürətlə hərəkət edərkən, ən kiçik bir səhv və ya gözlənilməz vəziyyətin ölümə və ya ciddi xəsarətlərə səbəb olacağını unudurlar. Amma həmin məkanda çay içdikləri zaman daha çox təmkinli və mədəni şəkildə hərəkət edirlər.

Bəs bu necə mümkündür? Əslində, bu hər iki vəziyyətin arasında olan fərq, "yolda" olmağın və "mədəniyyətli davranış"ın özünü necə yönləndirdiyimizdədir. Yol mədəniyyətinin yazılmış və ya yazılmamış qanunlarına əməl etmək, sadəcə sürücülərin deyil, hər bir insanın məsuliyyətidir. Hər bir sürücü yolda yalnız öz təhlükəsizliyini deyil, həm də digər sürücülərin və piyadaların təhlükəsizliyini düşünməlidir.

Avtomobilin sürəti nə qədər artırsa, qəza riski də o qədər artar. Yəni, sürət həddi, yalnız yolda hərəkət etməyin hüquqi deyil, həm də etik tərəfidir. Çünki hər bir sürücünün yolda digər insanlara qarşı məsuliyyəti vardır. Sürət həddini aşmaq, yalnız bir neçə saniyəlik fərq yarada bilər, amma bu, böyük fəsadlara yol aça bilər. Sürücülük mədəniyyəti sadəcə təhlükəsizlik qaydalarına riayət etmək deyil, həm də başqalarının həyatını qorumaq deməkdir.

Sürət və təhlükəsizlik arasındakı balansı tapmaq, hər bir sürücünün vətəndaşlıq və insani məsuliyyətidir. Yolda hərəkət edərkən qaydalara riayət etmək və digər sürücülərə hörmət göstərmək, yalnız şəxsi təhlükəsizliyi təmin etməklə qalmır, həm də ümumilikdə cəmiyyəti daha təhlükəsiz edir.

Sürücülük mədəniyyətinin inkişaf etdirilməsi və hər bir sürücünün yolda başqalarına qarşı göstərdiyi hörmət, təhlükəsizliyi və həyatları qorumağın ən effektiv yoludur. Hər birimiz öz hərəkətlərimizlə bu mədəniyyəti formalaşdıra bilərik. Bəlkə də, sürəti azaltmaq və yolda daha təmkinli hərəkət etmək, sonunda bizə həm daha uzun bir həyat, həm də daha çox dinc anlar gətirər.

Yol kənarlarındakı restoran və kafelərdə sakit, rahat olan bu sürücülərin yoldakı aqressiyaları arasında o qədər təzad var ki, az qala çaşırsan. Bəs bayaq tələsən adam indi saatlarla restoranın həyətindəki quşlara, heyvanlara tamaşa etmək üçün necə vaxt tapır, deyə düşünməyə bilmirsən. Yollarda təmkinli olmaq, yol mədəniyyəti nümayiş etdirmək insanların həyati təhlükəsizliyinə xidmətdir, əməl edin! Restoranlarda bunu edib-etməməyi özünüz bilərsiniz...

Qadir Həzi, Bizimyol.info