Yəhudi dövlətinə yeganə problem yaradacaq Yəməndəki husi silahlılarıdır

Donald Tramp hakimiyyətə gəldikdən onun hədəfindəki əsas ölənlərdən biri İrandır. Yeni prezident İranla müharibənin tərəfdarı deyil, bu ABŞ - ni iqtisadi olaraq çətin vəziyyətə sala bilər. Trampın əsas hədəfi həm Yaxın Şərq, həm də Ukrayna müharibələrinin tez bir zamanda ölkəsinin və müttəfiqlərinin mənafeyinə uyğun şəkildə sonlandırılmasıdır. Buna görə yeni müharibə onun üçün əlverişli deyil. Ancaq Vaşinqtonun Tehrandan 2 tələbi var. Birincisi nüvə silahının əldə edilməsi ilə bağlı prosesə dərhal son qoymaqdır ki, ABŞ İranın nüvə silahına malik olmasını ilk növbədə özünün bölgədəki maraqlarına təhdid hesab edir. Nəzərə alaq ki, ABŞ - nin Körfəz ölkələrində hərbi bazaları var. İran nüvə silahı əldə etməyi bacarsa bölgədə ABŞ - nin hərbi gücü əhəmiyyətli dərəcədə zəifləyəcək, eyni zamanda onun müttəfiqi olan körfəz ölkələri də çətin vəziyyətə düşəcəklər. İkinci bir məqam isə İsrailin təhlükəsizliyidir. İran birbaşa yəhudi dövlətinin məhv edilməsini qarşısına məqsəd qoyduğunu gizlətmir. İranın nüvə silahına malik olması İsrailin varlığına ciddi təhlükə yaradır. Hazırda istər ABŞ - dəki yəhudi lobbisinin, istərsə də İsrailin Trampdan istədiyi məhz bu məsələdə İrana mane olmaqdır. ABŞ və İsrailin İrandan ikinci istəyi isə Yaxın Şərqdəki proksi qüvvələrdən əlini üzməsidir. İranın İsrail əlehinə dəstəklədiyi 3 təşkilat - Həmas, Hizbullah və husilər hazırda Vaşinqton - Tehran danışıqlarında arasında əsas müzakirə mövzusudur. İsrail bu qrupları bitirmək niyyətindədir və İranın onlara olan dəstəyini kəsməsini istəyir. Hizbullah və Həmas təşkilat öz liderlərinin öldürülməsindən sonra güc itiriblər. Xüsusilə Həmas Qəzza bölgəsində hakimiyyəti itirdi, artıq bölgənin sökülməsi də gündəmdədir. Bu Həmasa qarşı mübarizədə İsrailin əlini gücləndirir. Hizbullah da əvvəlki gücündə deyil. Əgər İran dəstəyi olmasa İsrail bu təşkilatı da sıradan çıxara bilər. Yəhudi dövlətinə yeganə problem yaradacaq Yəməndəki husi silahlılarıdır ki, burda ABŞ - nin də ticari maraqları var. Husilər dəniz qulduruluğu ilə məşğul olaraq bir çox ölkənin, xüsusilə də ABŞ - nin ticarət əlaqələrinə mane olurlar. Buna görə İsrail və ABŞ onların üzərinə fokuslanaraq bu təşkilatı da bitirə bilərlər. Ancaq proksi qüvvələrdən vaz keçmək İran üçün asan məsələ deyil. Mühafizəkar qüvvələr, xüsusilədə SEPAH bu məsələdə Pezeşkian hökumətini ciddi hədəfə götürə bilər. İran hökuməti güman ki, proksi qüvvələr məsələsində maksimum ehtiyyatlı davranacaq.
Zeynal Əmrəliyev