Yeni Qlobal Reallıqların Mərkəzində: Xankəndidən verilən mesajlar ŞƏRH

Şuşa Qlobal Media Forumu Azərbaycanın beynəlxalq informasiya məkanında artan nüfuzunun göstəricisidir. Bu forumun 2023 və 2024-cü illərdə Şuşada, 2025-ci ildə isə Xankəndidə keçirilməsi ölkəmizin ərazi bütövlüyünün bərpasının simvolik və siyasi təntənəsidir. Forum regional və qlobal çağırışların müzakirə edildiyi mühüm platformaya çevrilib. Burada iştirak edən beynəlxalq media təmsilçiləri Azərbaycan həqiqətlərini yerində görmək və obyektiv informasiyanı yaymaq imkanı əldə edirlər. Prezident İlham Əliyevin çıxışı forumun strateji əhəmiyyətini daha da artıraraq Azərbaycanın mövqeyini dünyaya çatdırır. Forum medianın qlobal proseslərdə rolunu artırmaqla yanaşı, sülh, sabitlik və əməkdaşlıq çağırışlarının tribunası rolunu oynayır. Belə bir formun təşkili ölkəmizin təşkilatçılıq qabiliyyətini və beynəlxalq medianın diqqətini cəlb etmək bacarığını nümayiş etdirir. Bu forum vasitəsilə Azərbaycan öz mövqeyini beynəlxalq informasiya məkanında gücləndirir. Eyni zamanda, bu tədbir ölkəmizin yaşıl gündəlik, enerji keçidi və postmünaqişə dövrü çağırışları üzrə dünyaya verdiyi töhfələrin təqdimatıdır. Belə tədbirlər informasiya suverenliyinin möhkəmlənməsi və milli maraqların beynəlxalq səviyyədə müdafiəsi baxımından strateji əhəmiyyət kəsb edir.

Cari ilin iyulun 19-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Xankəndidə “Rəqəmsal keçidlər: Süni intellekt dövründə informasiya və media dayanıqlılığının gücləndirilməsi” mövzusunda III Şuşa Qlobal Media Forumunun iştirakçıları ilə görüşü keçirilib. Prezident İlham Əliyevin forumda çıxışı, media nümayənədləri tərəfindən verilən sualları cavablandırması Azərbaycanın həm regional, həm də qlobal miqyasda davam edən siyasi, iqtisadi və ekoloji gündəmlərində yeni mərhələ idi. Şuşada keçirilən üçüncü belə yüksək səviyyəli tədbirin təşkilati əhəmiyyəti, eləcə də Orta və Cənubi Qafqazda davamlı sabitliyin təmin olunmasında medianın rolu bu forumun mərkəzində idi. Forumda vurğulanan prioritetlər – yaşıl gündəlik, enerji tranzisi, Zəngəzur dəhlizi, regionda sülh müqaviləsinin imzalanması, beynəlxalq əməkdaşlıqlar – hamısı Azərbaycanın qarşısında duran strateji hədəfləri açıq şəkildə ortaya qoyur.

Qarabağda üçüncü Global Media Forumunun keçirilməsi şübhəsiz ki, tarixi hadisədir. İlk forum 2023-cü ildə, ikinci isə 2024-cü ildə keçirilib. Bu, təkcə tədbirin media məkanına təsiri deyil, həm də Ermənistan-Azərbaycan arasındaki münasibətlərdə yeni reallığa işarədir. Belə ki, Qarabağın artıq münaqişə məkanı yox, dialoq və əməkdaşlıq mərkəzinə çevrildiyini göstərir.

Prezident İlham Əliyev çıxışında bir sıra məsələrə toxunub. Bunlardan bir neçəsini yazımızda qeyd edəcəyik. Prezident İlham Əliyev çıxışında “yaşıl gündəlik” anlayışını açıq və geniş kontekstdə təqdim etdi. O, Azərbaycanın təbii ehtiyatlara dayanan iqtisadiyyatdan daha ətraf mühitə uyğun, aşağı karbonlu, texnoloji çevik bir iqtisadi modellə əvəzlənməsinin vacibliyini vurğuladı. Bu mənada “Yaşıl Keçid Proqramı” milli sistemin əsas parçalarından biri kimi təqdim edildi – həm enerji sektorunda, həm nəqliyyatda, həm də sənaye inkişafında ekoloji davamlı sistemə keçidə istiqamətlənmiş strateji yaxınlaşma kimi. Forumda gələcək regional əməkdaşlıq şəklində təkcə nəqliyyat arteriyaları yox, həm də yaşıl enerji layihələri vurğulandı. Prezident xüsusi olaraq bildirdi ki, Azərbaycan qarşılıqlı əməkdaşlarla bərpaolunan enerji sahəsində birlikdə iş aparır. Bu, Xəzər dənizi, dağ-mənbə sularından hidro, günəş və külək kimi ekoloji gəlirli enerji mənbələrinin istifadəsinin modernləşdirilməsidir.

Azərbaycanın COP29-a evsahibliyi edərək iştirakı fonunda Prezidentin qeyd etdiyi konstruktiqlik vurğusu əlamətdardır. Dövlət başçısı bildirdi ki, COP29-da Azərbaycan şəxsən töhfə verərək, qarşılıqlı anlaşma, strateji məxrəc formalaşdırılması kimi sahələrdə önəmli mövqe alıb. Bu, Azərbaycanın həm regionda, həm beynəlxalq media platformalarında yaşıl diplomatiyasını gücləndirir, eyni zamanda enerji balansında qaz təminatı rolunu da şərtləndirir.

Prezident İlham Əliyev vurğuladı ki, Zəngəzur dəhlizi bir çox ölkələri bir-birinə bağlayacaq əsas körpüdür. O, bu arteriyanı qlobal nəqliyyat şəbəkəsi, enerji-logistika inteqrasiyası baxımından regionun biometrik variantı kimi təqdim etdi. Dəhlizin açılması Azərbaycanın nəqliyyat xaritasını əsaslı şəkildə dəyişərək, Orta Asiya, Mərkəzi Asiya, Qafqaz və Xəzər üzərində regional bağlantıları gücləndirəcək. Prezident İlham Əliyev bildirdi ki, Ermənistanın xarici siyasi ritorikası, regional xəttə münasibəti və kommunikasiya siyasəti bu istiqamətdə ciddi maneələr yaradır. Zəngəzur dəhlizi açıq, təhlükəsizlik infrastrukturları təmin edən vasitə olması fonunda Ermənistanın bu məsələyə olan qərəzli münasibəti mütləq şəkildə dəyişməlidir.

Əldə olunan Zəfərlərdən sonra regionda perspektivlər aydınlaşdı. Prezidentin sözləriylə desək, "sabitlik, təhlükəsizlik və inkişaf üçün perspektivlər daha aydın və genişdir". Bu, sadəcə xoşməramlı fikir kimi yox yox, konkret infrastruktur, iqtisadi bazaların yenidən qurulması layihələri, internalyasiyanın fəallaşdırılması kimi sistemli ssenariləri ehtiva edir.

Forumda Çin Xalq Respublikası ilə münasibətlər xüsusi vurğulandı. Prezident İlham Əliyev "Mən ölkələrimiz arasında əməkdaşlıq səviyyəsini yüksək qiymətləndirirəm" deyərək, enerji sektorunda yeni əməkdaşlığa önəm verdi. Çin şirkətləri ilə bərpaolunan enerji sahəsində irəli çəkilmə, bu sahədə ciddi işbirliyi strateji önəm daşıyır – sair dünya üçün nümunəvi proje hazırlanması deməkdir.

Ölkəmizin xarici siyasəti haqqında bəhs edən Prezident ilham Əliyev bildirib ki, Azərbaycanın xarici siyasət istiqaməti dəyişməyib, yalnız forması dəyişib. İndi dünyaya daha ağıllı, strateji yanaşmalarla, həm güc, həm dialoq, həm media-diplomatiya vasitəsilə yanaşıldığını ifadə etdi. Bu, Azərbaycan dövlətinin beynəlxalq imicini yeni koordinatlarda prezent etmə uğrunda cəhdləridir. Prezident İlham Əliyev həmçinin Qərbin ictimai rəyi və medianın Azərbaycana münasibətindəki “mənfi və ədalətsiz” tutumunu sərt tənqid etdi. Çıxışda Prezident İlham Əliyev ABŞ ilə olan münasbətlərə də toxundu. Amerika Birləşmiş Ştatları ilə qarşılıqlı münasibətlər də aktualdır. Prezident, Tramp Administrasiyasının nümayəndələri ilə qarşılıqlı fəaliyyətin nəticəsi olaraq Azərbaycanın düz yolda olduğunu vurğulayıb. Bu bildirir ki,Bakı-Washington arasında əməkdaşlıq prosesi strateji qaydada dəyişib, Azərbaycan-ABŞ münasibətləri yeni dönəmə qədəm qoyub. Bu münasibətlər də gələcəkə yüksək perspektivlər vəd edir.

Prezident çıxışında xüsusi olaraq dedi: "Əgər erməni tərəfi Qarabağ münaqişəsinin bitdiyini hesab edirsə, Minsk qrupunu ləğv etmək lazımdır." Bu fikir Azərbaycan üçün Minsk qrupunun artıq rolunu tamamladığıı, real siyasi vəziyyətin isə yekun sülh müqaviləsinin imzalanması olduğunu vurğulayır. Prezident İlham Əliyev əlavə etdi ki, Ermənistan konstitusiyasına dəyişikliklər edildikdən, ATƏT-in Minsk qrupu buraxıldıqdan sonra Azərbaycan sülh müqaviləsi imzalanmağa hazırdır. Bu, həm Ermənistanın daxili siyasi prosesi ilə, həm də regional nizam-intizamla bağlıdır. Sülhə doğru yol, sadəcə Azərbaycanın təşəbbüsü deyil, eyni zamanda regionda qarşılıqlı diplomatik dinamika ilə də bağlıdır.

Prezident İlham Əliyev ölkəmizin enerj isahəsindəki uğurlarından bəhs edərkən Avropa ilə olan münasəbtlərə də toxunub. Çıxışda qeyd olunub ki: “Avropa İttifaqı Azərbaycanı etibarlı və ümum‑Avropa qaz təchizatçısı adlandırır”. Avropa İttifaqı Azərbaycanın enerji sahəsindəki rolunu yüksək qiymətləndirərək onu etibarlı və strateji qaz təchizatçısı kimi tanıyır. Bu, Azərbaycanın Avropa ölkələrinə sabit və uzunmüddətli qaz ixracını uğurla həyata keçirməsi ilə bağlıdır. Avropa İttifaqı Azərbaycanın enerji təhlükəsizliyinə verdiyi töhfəni xüsusi vurğulayır və bu əməkdaşlığı daha da genişləndirməyə maraqlıdır. Azərbaycan isə öz növbəsində Avropa bazarında mövqeyini gücləndirərək enerji əməkdaşlığını qarşılıqlı maraqlar əsasında inkişaf etdirir. Bu kontekstdə Avropa İttifaqı ilə ikitərəfli enerji dialoqunun güclənməsi təkcə iki tərəf üçün deyil, həm də bütün dünya üçün mühüm əhəmiyyətə malik olacaq.

Prezident İlham Əliyev çıxışında vurğuladı ki, “Cənubi Qafqaz stabilik məkanı olacaq”. Bu həm vahid siyasi strategiya, həm iqtisadi, həm də mənəvi dəyərlərin qorunmasıdır. Xankəndidə verilən bu mesaj gələcəkdə regional inteqrasiya prosesini, sərhədlərin açılmasını və qarşılıqlı investisiyaların gəlməsini nəzərdə tutur.

Mediamız haqqında fikirlərini bölüşən Prezident İlham Əliyev sözlərinə görə, “bu gün bizim mediamız nəinki ölkə daxilində, hətta beynəlxalq müstəvidə çox böyük nüfuz qazanıb.” Prezident İlham Əliyevin bu fikri Azərbaycan mediasının keçdiyi inkişaf yoluna verilən yüksək siyasi qiymətin ifadəsidir. O, medianın artıq təkcə milli deyil, həm də beynəlxalq informasiya məkanında təsir gücünə malik olduğunu vurğulayır. Bu, ölkədə söz və fikir azadlığının təmin olunması, peşəkar jurnalistikanın inkişafı və informasiya təhlükəsizliyinin qorunması istiqamətində görülən işlərin nəticəsidir. Prezident İlham Əliyevin bu bəyanatı göstərir ki, Azərbaycan mətbuatı qlobal rəqabət mühitində öz yerini tapmağa və ölkənin maraqlarını beynəlxalq aləmdə müdafiə etməyə qadirdir. Bu yanaşma, eyni zamanda, media orqanlarına daha məsuliyyətli və milli maraqlara xidmət edən fəaliyyət xətti müəyyən edir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Xankəndidə “Rəqəmsal keçidlər: Süni intellekt dövründə informasiya və media dayanıqlılığının gücləndirilməsi” mövzusunda III Şuşa Qlobal Media Forumunun iştirakçıları ilə görüşündəki çıxışı Azərbaycan dövlətinin qarşıya qoyduğu prioritetləri strateji yanaşma ilə formalaşdırır və reallaşmanı təmin etmək üçün siyasi, diplomatik və layihə bazlı mexanizmlər təqdim edir. Regionda baş verən proseslər, xarici siyasət, yaşıl enerji keçidi, nəqliyyat dəhlizi, media diplomatiyası – bütün bu elementlər koordinasiyalı şəkildə bir niyyət çərcivəsinə çevrilir və yeni geosiyasi həqiqətlərin qəbul edilməsini təmin edir.

Zahid Cəfərov

YAP Yasamal rayonu “Z.Xəlilov küç.33” (BDU) ünvanı üzrə ərazi partiya təşkilatının sədri, BDU-nun Hüquq fakültəsinin professoru, h.e.d, Qərbi Azərbaycan İcması İdarə Heyətinin üzvü, Hüquq Komissiyasının və Böyük Qarakilsə rayon icmasının sədri