Yeni robot kosmosda gündə 10 ton torpaq qazacaq

ABŞ-nın Milli Aeronavtika və Kosmos İdarəsi (NASA) hər gün 10 ton ay torpağını qaza bilən robot yaradıb. Yeni robotun "IPEx" alt sistemlərinə naviqasiya üçün kamera və toztəmizləmə sistemi də daxildir.
Reyting.az xəbər verir ki, NASA Ayın səthində işləmək məqsədilə nəzərdə tutulmuş yeni və qeyri-adi robot-ekskavator "IPEx" üzərində işi tam yekunlaşdırıb. Mütəxəssislər bildirib ki, faydalı qazıntıların çıxarılması ilə məşğul olacaq bu robot-ekskavatorun Ayda işləməsi kosmik məkanda aparılan təcrübələr sırasında ilk hadisə olacaq.
"Interesting Engineering" nəşri yazır ki, "IPEx" qazma işləri ilə bərabər, həm də özüboşaltma funksiyasını yerinə yetirə bilir. Onun əsas vəzifəsi Ay reqolitinin çıxarılması və daşınması olacaq. Bu yeni yaradılmış robot-maşından hidrogen, oksigen və hətta su kimi mühüm resursları çıxarmaq üçün də istifadə ediləcək.
“IPEx"-in layihə meneceri və Kennedi Kosmik Mərkəzinin baş tədqiqatçısı Ceyson Şuler deyib ki, "IPEx" NASA-nın Ayın kəşfiyyatı məqsədlərinə nail olması üçün müasir və qabaqcıl texnologiyalardan daim istifadə etmək öhdəliyinə sübutdur: “Yerdən təmin edilən resurslardan asılılığı tədricən azaltmağa çalışan "IPEx", Ay səthində, həmçinin ondan kənardakı kosmik məkan səviyyəsində davamlı olmaqla, həyatın və insanın mövcudluğunu təmin etməkdən ötrüdür və NASA strategiyasının kritik tərkib hissəsidir".
Nəşr yazır ki, "IPEx" qazma texnologiyası və proqramlaşdırılmış robot fırlanan içi boş silindrlərdən ibarət yeni dizayndan istifadə edir.
NASA-nın məlumatına görə, robot bir Ay günündə (13,5 gün) 10 min kiloqram ağırlığınadək Ay reqolitini qazmağa qadirdir. Bu isə 20 yetkin filin çəkisinə bərabərdir. Üstəlik, nəşr qeyd edib ki, bundan əvvəl robotlar sistemlərinə uyğun şəkildə və tapşırığa əsasən yalnız bir neçə kiloqram material toplaya bilirdi.
Bildirilir ki, belə yüksək miqdarda reqolitin çıxarılması çox güman, gələcəkdə Aya səyahət edəcək astronavtları böyük miqdarda oksigenlə də təmin edəcək.
"IPEx" alt sistemlərinə naviqasiya, aydın görmək üçün kamera və toztəmizləmə sistemi, həmçinin təkərlərdən, üstəlik də istilik nəzarət sistemindən istifadə etməklə, Ay cismi səthi ətrafında hərəkət etmək üçün yaradılmış mobillik sistemi daxildir.
Nəşrin yadığına görə, robot qeyri-adi modul dizayna malikdir ki, bu da onu asanlıqla təkmilləşdirməyə imkan verir.
Xatırladaq ki, 2024-cü ilin mart ayında NASA artıq bu robot sistemini sınaqdan keçirsə də, məxfilik nəzərə alındığından təfərrüatlar açıqlanmamış, cüzi məlumat verilmişdi.
Mütəxəssislər bildirirlər ki, indi "IPEx" tamamilə hazır vəziyyətdədir və naviqasiya testlərində də əla nəticələr göstərib.
Oqtay QORÇU