Icma.az
close
up
RU
“Yupiter olmasaydı, biz də mövcud olmazdıq...”

“Yupiter olmasaydı, biz də mövcud olmazdıq...”

Sia Az portalından verilən məlumata əsasən, Icma.az bildirir.

Günəş sistemində ilk hansı planetlər peyda olub?

...Günəş sistemində Günəşdən müxtəlif məsafələrdə yerləşən 8 planet var. Siz elə düşünə bilərsiniz ki, ulduzumuza daha yaxın olan planetlər ilk olaraq peyda olub, lakin bu belə deyil.

SİA-nın məlumatına görə, bunu Popular Science yazır. ...Təxminən 4,5 milyard il əvvəl Günəş sıx qaz buludunun sıxılması nəticəsində əmələ gəlib. Ulduzumuz yarandıqdan sonra qalanlar milyardlarla toz və qaz hissəciklərinin ətrafında fırlanan protoplanetar diskə çevrildi.

Günəşi əhatə edən protoplanetar diskdə hissəciklər bir-birinə yapışaraq daha böyük maddə yığınları yaratmağa başladılar. Protoplanetlər belə əmələ gəldi ki, onlar materialın daha da yığılması nəticəsində Günəş sisteminin 8 planetinə çevrildi: Neptun, Uran, Saturn, Yupiter, Mars, Yer, Venera və Merkuri.

Digər ulduz sistemlərini müşahidə etməklə astronomlar günəş sistemimizin necə yarandığını kəşf ediblər. Milyarlarla il əvvəl Günəş ətrafında buzun əmələ gəlməsi üçün kifayət qədər soyuq olan bir məsafə var idi.

Qar xətti kimi tanınan bu yer hazırda əsas asteroid qurşağının yerləşdiyi yerdə - Mars və Yupiter arasında yerləşirdi.

Bu gün demək olar ki, bütün planetlərdə, hətta Günəşə ən yaxın olan Merkuridə də buz var.

Lakin milyardlarla il əvvəl yalnız qar xəttinin kənarında olan gənc protoplanetlər buz tutacaq qədər soyuq idi.

Buz, qaz və toz milyonlarla il ərzində bir-biri ilə toqquşaraq nəhəng planetləri Yupiter, Saturn, Uran və Neptun əmələ gətirir.

Yer planetləri - Merkuri, Venera, Yer və Mars - qar xətti daxilində əmələ gəldi, lakin bu proses qar xəttinin kənarından daha uzun çəkdi.

Astronomlar Günəş sistemində ilk tam formalaşmış planetlərin Yupiter və Saturn olduğuna inanırlar.

Günəş sistemindəki ən böyük dünya olan tam hüquqlu planetlərə çevrilmək üçün onlara bir neçə milyon il lazım oldu.

Sonra Uran və Neptun gəldi, 10 milyon il ərzində meydana gəldi. Yer planetlərinin formalaşması təxminən 100 milyon il çəkdi.

Bundan sonra nəhəng planetlər bu gün gördüyümüz orbitlərdə sona çatana qədər Günəşə yaxınlaşaraq və ya uzaqlaşaraq köç etməyə başladılar.

Neptun Günəşdən uzaqlaşdı və Uranla yerlərini dəyişdi. Eyni zamanda Neptun günəş sisteminin kənarına çoxlu kiçik buzlu cisimlər atdı.

Bu ərazi hazırda cırtdan planet Plutonun yerləşdiyi Kuiper qurşağı kimi tanınır.

Eyni zamanda, Yupiter Günəşə yaxınlaşdı və onun böyük cazibə qüvvəsi bir çox kiçik qayaları indi əsas asteroid qurşağı kimi tanınan yerə köçürdü.

Amma ən əsası odur ki, Yupiter öz orbitinə çıxanda Yer də daxil olmaqla, daxili planetlərin orbitlərini təyin etdi. Yupiterin cazibə qüvvəsi planetimizi Günəşin yaşayış zonasına köçürərək, Yer səthində və orta temperaturda maye suyun mövcud olmasına şərait yaratdı.

Bu, planetimizdə həyatın yaranmasına imkan verdi. Əgər Yupiter bu şəkildə formalaşmasaydı, çox güman ki, Yer kürəsində həyat yaranmazdı və biz bu gün burada olmazdıq.

Nazlı Almuradova

Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:77
embedMənbə:https://sia.az
archiveBu xəbər 28 May 2025 20:15 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see258

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see233

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see176

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see168

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see160

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see153

Qızıl altı min dollara qədər bahalaşa bilər

18 Oktyabr 2025 15:58see151

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see148

Abakar Abakarov İstanbulda ölü tapıldı

18 Oktyabr 2025 19:41see136

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see135

Azərbaycanın “AI 92” markalı benzini idxal və ixrac etdiyi ölkələr SİYAHI

18 Oktyabr 2025 17:24see133

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see129

Yəmən sahillərində tanker partladı: 24 ekipaj üzvü...

19 Oktyabr 2025 01:17see128

Yuxusuz halda sükan arxasına əyləşməyin! DYP dən həftəsonu XƏBƏRDARLIĞI

18 Oktyabr 2025 10:41see127

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see127

Həkimlər soyuq mövsümdə immuniteti gücləndirməyin yollarını açıqlayıblar

19 Oktyabr 2025 07:43see126

Yer kürəsində oktyabr ayının üçüncü maqnit qasırğası başlayıb

19 Oktyabr 2025 04:50see125

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see124

Əməliyyat otaqlarında niyə yalnız yaşıl və mavi geyimlərə icazə verilir?

19 Oktyabr 2025 04:05see124

Netanyahudan Rəfah keçid məntəqəsinin açılması barədə məlumata REAKSİYA

19 Oktyabr 2025 00:16see123
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri