Zamanı saatsız ölçmək mümkündür?

İsveçin "Uppsala" Universitetinin alimləri vaxtı ölçmək üçün yeni üsul kəşf etdiklərini açıqlayıblar.

News24.az Manset.az-a istinadla xəbər verir ki, 2022-ci ildə aparılan araşdırma nəticəsində, kvant fizikasının sərhədlərində yerləşən 'Rydberg' atomları üzərində inkişaf etdirilən yeni bir texnika ilə zamanın 'başlanğıc nöqtəsi' olmadan ölçülə biləcəyi məlum olub.

'Rydberg' atomları lazerlə yüksək enerji səviyyələrinə və böyük ölçülərə çatmış atomlardır. Bu atomlardakı elektronlar isə adi davranışdan uzaq, kvant dünyasının təsadüfiliyi ilə hərəkət edir. Fiziklər, bu elektronların yaratdığı dalğayabənzər strukturları təhlil edərək, zamanın izlərini daşıyan "barmaq izləri" əldə ediblər.

Tədqiqatda istifadə edilən “nasos-zond” texnikası ilə atom lazer nəbzi ilə hərəkət edir, zamanla bu həyəcanlı vəziyyətin dəyişməsi isə ikinci lazer nəbzi ilə izlənilir. Nəticədə yaranan dalğa nümunələri, vaxtı ölçmək üçün istifadə edilə bilən sabit nümunələr təmin edir.

Tədqiqatın rəhbəri, fizik Marta Berholts izah edib ki, “Əgər siz sayğacdan istifadə edirsinizsə, əvvəlcə başlanğıc nöqtəsini müəyyənləşdirməlisiniz. Bu texnika ilə isə sadəcə dalğa modelinə baxıb ‘Yaxşı, 4 nanosaniyə keçdi’ deyə bilərsiniz.

Alimlər gələcəkdə heliumdan başqa müxtəlif atomlar və lazer impulslarını dəyişdirərək bu üsulu daha da inkişaf etdirməyi planlaşdırdıqlarını bildiriblər.