Zəngəzur amili: Yeni oyun planı Cənubi Qafqazda yazılır Siyasi analitik

Rusiya-Azərbaycan münasibətlərində gərginlik artmaqdadır: vətəndaşların həbsi, Sputnik agentliyinə hücumlar və mədəni əlaqələrin dayandırılması ilə bağlı ciddi addımlar atılıb.

Bu gərginliyin diplomatik əlaqələrə uzunmüddətli təsirini necə qiymətləndirirsiniz?

Sizcə bu gərginlik müvəqqəti xarakter daşıyır, yoxsa yeni bir mərhələnin başlanğıcıdır?

Məsələ ilə bağlı Tribunainfo.az-a açıqlama verən siyasətçi Asif Nərimalı bildirib ki, Rusiya və Azərbaycan arasında münasibətlərdəki yaranmış gərginliyin konkret səbəbləri var.

Siyasətçinin sözlərinə görə, bu da Rusiyanın törətdiyi əməllərdən qaynaqlanır. Daha öncə də AZAL-ın mülki təyyarəsinin vurulmasından sonra bu münasitlərdə soyuqlaşma başladı. Bunun da əsas səbəbi Rusiya idi. Çünki Azərbaycanın konkret tələbləri var idi. Təyyarənin vurulmasına görə günahkarlar cəzalandırılmalı və kompensasiya ödənilməli idi. Bunu beynəlxaq hüquq da tələb edir. Amma Rusiya tərəfi prosesdən yayındı və bu tələbləri yerinə yetirmədi. Daha sonra Yekaterinburqda azərbaycanlılara qarşı hücumda Rusiya məsələləri həll etmək əvəzinə daha da gərginləşdirməkdə maraqlıdır.

A. Nərimanlı qeyd edib ki, Azərbaycanın hüquqi müstəvidə tələbləri var. Hücum edən FSB əməkdaşları istintaqa cəlb edilməlidir. Burada konkret qətl baş verib. Bu gərginlikdəki motivlərə baxdıqda təbii ki, bu Rusiya ilə qaynaqlanır. Azərbaycan və Rusiya münasibətlərinin yenidən normallaşmasının yolu da Bakının haqlı tələblərinin yerinə yetirilməsidir. Amma Rusiyanın bunu etməsi böyük sual altındadır. AZAL məsələsində olduğu kimi bu hadisələr də problemli məsələ olaraq qalacaq. Düşünmürəm ki, gərginlik artan xətt üzrə davam edəcək. Tədricən müəyyən bir səngimə müşahidə edilir. Qarşıdakı dövrdə Rusiyanın yeni təxribatlar törədə biləcəyi də informasiya müstəvisində təxribatlar ola bilər. Rusiya mediasını müşahidə etdikdə görürük ki, Azərbaycana qarşı artıq kompaniya başlayıb. Diplomatik münasibətlərin tam kəsiləcəyi mərhələsinə də gedib çıxmayacaq. Çünki belə bir mərhələ Azərbaycanla yanaşı Rusiyanın özünə də sərf etmir. Burada ümumi, regionda baş verən proseslərə də toxunmaq lazımdır. Çünki Rusiya Ukrayna ətrafında Amerika ilə danışıqlardan sonra yenidən Cənubi Qafqaza qayıtmaq istəyir. Xüsusən Ermənistanda da bu prosesə başlayıblar. Orada sırf Qarabağı iddia edən, o cümlədən Azərbaycanla müharibəni dəstəkləyən revanşistləri dəstəkləyir. Bu nə Azərbaycana nə də Ermənistana sərf edir. Çünki Qarabağın həllindən sonra regionda yeni bir reallıq yaranıb. İndiyə qədər Rusiya Qarabağ kartından istifadə edərək hər iki ölkəni öz orbitində saxlamağa çalışırdı. Artıq bu yoxdur. İndi Cənubi Qafqazda yeni siyasi birliklərin yaranma perspektivi ortaya çıxıb. Əslində Rusiyanı qıcıqlandıran məqamlardan biri də budur. Diqqətlə baxmaq lazımdır ki, Rusiya Azərbaycanla yanaşı Ermənistana da hücum və təzyiq edir. Rusiyanın məqsədi sırf regiona yenidən qayıtmaqdır. Burada Zəngəzur dəhlizi amili də var. Regionda komunikasiyanın bərpası prosesində Rusiya da öz payını almaq istəyir. Amma daha çox nəzarətçi qismində çıxış etməyə çalışır. O baxımdan da düşünürəm ki, Rusiya və Azərbaycan arasındakı bu gərginlik artan xətt üzrə davam etməsə də müəyyən bir vəziyyətdə yenə də davam edəcək. Münasibətlərin əvvəlki vəziyyətə qayıtması ehtimalı mövcud halda az görünür. Amma ümumi olaraq məsələ təkcə Rusiya Azərbaycan kontekstində baş vermir. Regionda baş verən yeni bir mübarizənin başlanğıcı kimi qiymətləndirə bilərik.

Dəniz Pənahova