50 dən çox Avropa universiteti Qəzza soyqırımına görə İsraillə işləməkdən imtina edib... “NYT“

Avropa universitetləri İsrail alimlərini təcrid edir...

Son iki ildə İsrail alimləri beynəlxalq səviyyədə getdikcə daha çox təcridlə üzləşirlər.

Moderator.az İsrail mediasına istinadla xəbər verir ki, "The New York Times" qəzetinin məlumatına görə, İsrailin Avropadakı akademik fəaliyyəti nəzərəçarpacaq dərəcədə çətinləşib: bir çox universitet birgə layihələri məhdudlaşdırıb və tədqiqatçılara vətəndaşlıqlarını açıqlamamaq tövsiyə olunur.

Bu təzyiqin ən ciddi təzahürlərindən biri İsraili Avropa Birliyinin elmi tədqiqatları maliyyələşdirən ən böyük qrant təşəbbüsü olan "Horizon Europe" proqramından kənarlaşdırmaq cəhdi olub.

Əhatə dairəsi və nəticələri...

İsrail Xarici İşlər Nazirliyinin ictimai diplomatiya şöbəsinin keçmiş müdir müavini və hazırda akademik boykotlara qarşı mübarizəni əlaqələndirən Emmanuel Naxşonun sözlərinə görə, son illərdə təxminən 50 Avropa universiteti və tədqiqat mərkəzi israilli həmkarları ilə əməkdaşlığı dayandırıb. O, iddia edir ki, tələbə mübadiləsinin ləğvindən tutmuş beynəlxalq qrantlara çıxışın dayandırılmasına qədər mindən çox əməkdaşlıqdan imtina halı qeydə alınıb. Naxşonun sözlərinə görə, ən aktiv boykotlar Belçika, İspaniya, İtaliya və Niderlandda müşahidə olunur, Almaniya isə daha təmkinli mövqe nümayiş etdirib. 

Bu arada, İsrail tədqiqatçıları ABŞ-da dəstək almağa davam edirlər. Məsələn, Harvard Universiteti bu yay Negevdəki Ben-Gurion Universiteti ilə yeni əməkdaşlıq proqramını və İsrail mütəxəssisləri üçün doktorantura təqaüdünün yaradılmasını elan edib.

Boykot tərəfdarlarının arqumentləri...

"The New York Times" qəzetinə müsahibə verən Avropa universitetlərinin nümayəndələri fərdi İsrail tələbələri və müəllim heyəti ilə işləri dayandırmadıqlarını, əksinə ölkənin universitetləri ilə institusional əlaqələri dayandırdıqlarını bildiriblər. Bu qərarın səbəbləri arasında İsrailin Qəzza zolağında soyqırım ittihamları və İsrail akademik müəssisələrinin müdafiə sənayesi ilə sıx əlaqələri var.

Atəşkəs əldə etmək üçün son cəhdlərə baxmayaraq, əksər universitetlər mövqelərini yenidən nəzərdən keçirməyə tələsmirlər. Xüsusilə, Amsterdam Universiteti açıqlamasında müqaviləni "ümid közərtisi" adlandırıb, lakin qeyd edib ki, "sülh və ədalət tək bir razılaşma ilə bərpa edilə bilməz".

İsrail alimlərinin reaksiyası...

Nəşrin müsahibə verdiyi İsrail tədqiqatçıları İsrail universitetlərinin hökumətdən müstəqil olduğunu və dəfələrlə hərbi əməliyyatlara son qoyulmasını, girovların qaytarılmasını və Qəzzaya humanitar yardımın göstərilməsini müdafiə etdiklərini iddia edirlər. Onlar hərbi əməkdaşlıq ittihamlarının ikili standartlara nümunə olduğunu iddia edirlər, çünki Avropa universitetləri də müdafiə nazirlikləri ilə əməkdaşlıq edir.

Bundan əlavə, İsrail akademiklərinin fikrincə, boykot ölkənin universitet qəbulunun təxminən 19%-ni təşkil edən ərəb tələbələrinə mənfi təsir göstərir.

Perspektivlər...

Emmanuel Naxşon akademik boykotların tezliklə bitməyəcəyinə inanır. Bu fenomen miqyasca azalsa belə, o, hərəkatın davam edəcəyinə inanır, çünki onun əsas məqsədi İsraili və akademik icmasını beynəlxalq legitimlikdən məhrum etməkdir.

S.Laçın