Icma.az
close
up
RU
70 illik aldanışın son gecəsi

70 illik aldanışın son gecəsi

Icma.az, Xalq qazeti portalına istinadən məlumatı açıqlayır.

“Kommunist” necə “Xalq qəzeti”nə çevrildi?

Qarabağ münaqişəsi 70 illik sovet imperiyasının zəifləyib çökməsinin ilk addımı və həlledici zərbəsi oldu. Onilliklər boyu “qardaşlıq ailəsi” adlandırılmış qapalı bir imperiyada qardaşlardan birinin o birinə ərazi iddiası ilə düşmən kəsilməsi adi bir tələb, normal qarşılanası bir iddia deyildı.

Ötən 70 ilin qanlı təcrübəsi deyirdi ki, belə bir qarşıdurma qətiyyən yolverilməzdir. Münaqişənin günlərlə, aylarla, illərlə şiddətlənərək davam etməsi isə göstərirdi ki, diktatura üsulu ilə idarə olunan bir dövlətdə ya kəsər qalmayıb, ya da onun mütləq hökm verəni dramatik və qanlı hadisələrə tərəfkeşliklə dirijorluq edir. Hadisələr sonda göstərdi ki, sovet sistemi tədricən çöksə də, hər iki amil ayaq üstündə imiş.

Bəs hakim Kommunist Partiyasının nəzarətində olan ittifaq və respublika mediası imperiyanı iflasa aparan bu “separatçı xərçəngi” necə görür, qəbul edir və işıqlandırırdı? Xristian çoxluğun ittifaqında “erməni qardaşlığı” həmişə açıq-gizli şəkildə “türk-müsəlman” xalqlara münasibətdən üstün tutulduğuna görə hakim rejimin göstərişlərinə əməl edən mərkəzi media ağalarının “ikili standart” və gizli tərəfkeşlik mövqeyinə uyğun olaraq “imperiyanı selə verən” erməni separatçı hərəkatına qarşı çıxmadı, Azərbaycanın haqq işinə isə göz yumdu.

Yerli kommunist funksionerlərin rəhbərliyi altında olan media isə “Xankəndi” qiyamı başlayan gündən xalqımızla birgə həyəcanlanıb ayağa qalxdı. Lakin jurnalistlərimizin mübariz ruhu yuxarıdan müxtəlif üsullarla cilovlanır, xalq hərəkatının yönü “səbr və təmkin”ə, “korafəhm ümid”ə, “ədalətin bərpa ediləcəyi inamı”na yönləndirilirdi. Bütün bunlara baxmayaraq, milli jurnalistikamız çap mətbuatı, teleradio verilişləri ilə yalnız hadisələrin dramatik xronikasını, gərgin mənzərəsini yaradır, necə deyərlər, qırmızı xətti keçmirdi. 

1989-cu ilin sonlarından isə qarşıdurma ən yüksək həddə çatdı. Ermənipərəst M.Qorbaçov rejimi Azərbaycan xalqını 2 illik baş qatmaqla, yuxuya verməklə yorduğunu zənn edib məsələni ermənilərin xeyrinə sonuclamağı qərara aldı. Bunun üçün ermənilərin silahlı təcavüzlərini genişləndirib xalqımızı radikal duruma gətirdilər. 

Əhalinin sərhədləri sökmək, hakimiyyət qurumlarının fəaliyyətini pozmaq, Bakıdakı erməniləri linc etmək kimi çağırışlarla radikallaşdırılması, yuxarıdan idarə edilən siyasi fitnəkarlıqlar xalq tərəfindən Moskvaya etiraz aksiyaları kimi qəbul edilsə də, Mixail Qorbaçov bandası bunu Bakıya hərbi basqı üçün əsas kimi düşünmüşdü.  

Araz boyu sərhədlərin sökülməsi, Lənkəranda və digər bölgələrdə rayon təşkilatlarının fəaliyyətinin dayandırılması, Bakıda bir necə erməni ailəsinə naməlum adamların hücumu və s. Qorbaçova “Bakıda sovet hakimiyyətinin devrilməsi” bəhanəsi ilə şəhərə nəhəng cəza maşını yeritmək üçün düşünülüb gerçəkləşdirilmişdi. Məqsəd isə, guya dikbaşlıq edən xalqımızı ağrıdan keyləşdirmək, ermənilərin Naxçıvanı və Qarabağı işğal etməsinə əlverişli şərait yaratmaq idı. Hadisələrin gedişi isə göstərdi ki, Azərbaycan xalqı nəinki qorxmadı, əyilmədi, geri çəkilmədi, şoka düşmədi, əksinə, bu zərbədən hamılıqla ayıldı, ayağa qalxdı, ədalət mübarizəsini azadlıq savaşına çevirdi.

Kreml cəlladı Qorbaçov bu planını məkr və xəyanətkarlıqla gerçəkləşdirdi. Təxribat və fitnəkarlıqla hazırlanmış Bakı qırğını xüsusi amansızlıqla, müstəsna məsuliyyətsizliklə törədildi. Azərbaycan xalqı küçələrə haqq-ədalət tələbi ilə çıxmışdı. Təsadüfə bax ki, 85 il əvvəl Rusiya çarının dinc xalqa qarşı törətdiyi 9 Yanvar  qətliamından düz 85 il sonra bu imperiyanın davamı olan Sovet İttifaqının rəhbəri bu qəddarlığı qorxub-çəkinmədən təkrarladı. İmperiyanın mahiyyəti, “çar baba”ların xarakteri dəyişməmişdi. Hər iki qırğın qanlı Nikolaya və cəllad Mixailə olan sonuncu inamı da sarsıdaraq onların tiranlığnın sonu oldu.

Azərbaycan mediası 1988-ci ilin 13 fevralından 1990-cı ilin 20 yanvarınadək bax belə bir mürəkkəb şəraitdə fəaliyyət göstərmişdi. 70 il sovet hakimlərinin diktəsini itaətkarlıqla yerinə yetirmiş kommunist mətbuatı 2 iln içində günbəgün genişlənən xalq hərəkatı zəminində davamlı olaraq xalqa yaxınlaşmış, nəhayət, milli maraqların tərəfinə keçmişdi. 

Buna görə də qanlı qırğının müəllifləri və icraçıları 19–20 yanvarda respublika mediasını susdurub misilsiz cinayəti gecənin qaranlığında və tam informasiya blokadası şəraitində gerçəkləşdirmişdilər. Teleradio mərkəzi partladılmış, qəzetlərin nəşri pozulmuşdu. Bakıda fövqəladə vəziyyət xalqı itaətsizliyə asanlıqla məhkum etmək üçün qırğından bir neçə saat sonra yalnız radio ilə elan edilmişdi. 

O zaman 70 ildən bəri “Kommunist” adı ilə nəşr olunan “Xalq qəzet”nin kollektivi yanvarın 20-də toplantı keçirib M.Qorbaçovun dinc insanlara qarşı hərbi-siyasi cinayətini qəzəb və nifrətlə lənətlədi. Sovet rejiminin rəmzi olan bu qəzetin nəşrindən imtina edildi. Redaksiyanın binasının girişindəki lövhələr çıxarıldı, damdakı “Kommunist”  yazılmış və şəhərin yuxarı məhəllələrindən aydın görünən 10 metr hündürlüyü olan nəhəng reklam birdəfəlik söndürüldü. 

Yenidənqurma və respublikaların iqtisadi müstəqilliyi şəraitində qəzetin əlavəsi kimi bir neçə ay əvvəl yaradılmış “Səhər” adlı  nəşrin buraxılışı qərara alındı. Şəhidlərin möhtəşəm dəfnindən hazırlanmış, törədilmiş qırğının dəhşətli mənzərəsini əks etdirən “Səhər” adlı xüsusi nömrə”Kommunist” qəzeti redaksiyasının və eyniadlı nəşriyyatın kollektivlərinin fədakarlığı ilə yanvarın 25-də 2 milyon nüsxə (əvvəlki tirajdan 4 dəfə çox) ilə çap edilərək abunəçilərə göndərildi və yerdə qalanı isə Şəhidlər xiyabanında, “Azadlıq” meydanında və metro stansiyalarının çıxışlarında paylandı.

“Səhər” zülmətlər içərisində xalqımıza ölkənin gələcəyi ilə bağlı işıqlı bir səhərin açıldığını müjdələdi. Düzdür, respublikanın müti kommunist rəhbərliyinin razılığı və komendant idarəçiliyinin süngüsü altında 1991-ci ilin avqustunda kommunist rejimi SSRİ-də süqut edənədək “Kommunist” adlı qəzetin nəşri zorakılıqla davam etdirildi. Lakin 20  Yanvarda 70 illik aldanışın son gecəsini yaşamış xalqımızın yanında olan qəzetin kollektivi bir daha bu riyakar və həyasız diktaturaya tərif yağdırmadı, bu qanlı hakimiyyətə qətiyyən inanmadı.

Yazıya əlavə etdiyimiz şəkil isə o dövrdə hansı şəraitdə fəaliyyət göstərdiyimizə şahidlik edir. Redaksiyanın girişində silahlı sovet əsgərləri dayanırdı. Qəzetin çapına hərbi senzorlar icazə verirdi. Gecə növbəsindən çıxıb evə gedənədək bir necə hərbi post keçməli olurduq. Maşından düşürülür, yoxlanırdıq, incidilirdik.  Lakin hər nömrədə yalnız xalqa xidmət edən yazılara imza qoyurduq. Nifrət və qəzəbimiz isə günbəgün alovlanırdı.

Sonrakı il yarımda Bakı qırğını bütün mümkün üsullarla qəzetdə ittiham edildi, şəhidlərin xatirəsinə ümumxalq ehtiramı səhifələrdə geniş yer tutdu.  Moskvanın ermənipərəst siyasəti pislənildi, xalqımızın “Qarabağ” mübarizəsi, azadlıq istəyi ən üstün mövzuya çevrildi. 

Hər şeydən ucada olan həqiqət bu idi ki, yanvarın 20-də və sonrakı günlərdə Bakıda və bölgələrdə qırğınlar törətmiş, günahsız qanlar axıtmış sovet kommunist rejimi xalqımızın sarsılmaz iradəsi ilə toqquşaraq özü də sağalmaz yara almışdı. Qəddar rejim qanı axa-axa yalnız 1991-ci ilin avqustunadək yaşaya bildi və rüsvaycasına can verdi.

Kollektivimiz isə 1990-cı ilin 20 yanvarında verdiyi qərarı 1991-ci il avqustun 26-da gerçəkləşdirə bildi. Həmin tarixdən qəzetimiz xalqa xidmətin timsalı və məramı olaraq “Xalq qəzeti” adı ilə nəşr olunur. 

Tahir AYDINOĞLU 
XQ

Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:124
embedMənbə:https://xalqqazeti.az
archiveBu xəbər 22 Yanvar 2025 10:46 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

66 yaşlı ingilisin əməli cəzasız qalmayıb...

18 İyul 2025 21:37see151

Putin Zelenskini görüşə çağırır, Ukrayna lideri isə “yox”deyir PƏRDƏARXASI MƏQAMLAR KONKRET

18 İyul 2025 15:15see118

Çində imtahanda aşağı bal topladığına görə oğlan evdən qovuldu

18 İyul 2025 02:01see118

Dondurma adı ilə buzlanmış süd satılır AÇIQLAMA

17 İyul 2025 18:19see117

Orban: Ukrayna münaqişəsinin həlli üçün Putin və Tramp arasında görüşün keçirilməsi zəruridir

18 İyul 2025 02:19see115

Paşinyan Dövlət Nəzarət Xidmətinin rəhbərini istefaya göndərdi

17 İyul 2025 16:54see114

180 tələbə ADA da dövlət hesabına oxuyacaq

17 İyul 2025 16:21see112

Həkim sağlam yuxunun SİRRİNİ AÇIQLADI

17 İyul 2025 21:11see112

Təhsilin inkişafı dövlətin diqqət mərkəzindədir

17 İyul 2025 17:31see111

İpotekaya yararlı, hazır mənzil axtaranlara şad xəbər FOTOLAR

18 İyul 2025 08:56see111

Ersin Tatar: Prezident İlham Əliyev hər zaman bizə sahib çıxıb

18 İyul 2025 05:55see110

Zəngəzur dəhlizi layihəsinin icrası ilyarım ləngiyə bilər

18 İyul 2025 19:31see110

Azərbaycan bu qədər pul itirdi Rəqəmlər

17 İyul 2025 16:58see110

Demensiya onu məhv etdi... Artıq məşhur aktyor olduğunu belə xatırlamır

18 İyul 2025 18:54see110

Zelenski: Fransa Ukrayna üçün əlavə “Mirage” pilotları hazırlamağa hazırdır KONKRET

18 İyul 2025 19:20see109

150 illik müharibə TƏHLİL

18 İyul 2025 15:57see109

Ərəblərdən “Real”a 350 milyon, futbolçuya 1 milyard

18 İyul 2025 12:25see109

İsrail Suriyaya qoşun yeritdi Alqışlarla qarşılandılar VİDEO

17 İyul 2025 17:30see109

İsti suyun yüksək təzyiqi tez bir zamanda necə azaldır?

19 İyul 2025 10:57see108

Orban: Macarıstan Aİ dən çıxa bilər

18 İyul 2025 08:53see108
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri