Icma.az
close
up
RU
8500 il əvvəl dənizdə itmiş sualtı şəhər tapıldı FOTO

8500 il əvvəl dənizdə itmiş sualtı şəhər tapıldı FOTO

Icma.az, Avtosfer portalına istinadən məlumat yayır.

Arxeoloqlar Daniyanın Orxus körfəzində "Daş dövrünün Atlantidası" adlandırılan sualtı şəhər aşkar ediblər. Tədqiqatçılar heyvan sümükləri, daş alətlər, ox ucluqları, bir suiti dişi və kiçik işlənmiş taxta parçası tapıblar. Mütəxəssislərin fikrincə, bu, sadə bir alət olub və müəyyən fəaliyyətlə məşğul olan insanların burada mövcudluğunu sübut edir.

Avtosfer.az bildirir ki, tədqiqatçıların tapdığı kiçik yaşayış məskəninin ölçüsü təxminən 430 kvadrat futdur (təqribən 40 kvadrat metr).

Sonuncu buzlaq dövrü təxminən 8500 il əvvəl başa çatdı və nəhəng buz qatları əriməyə başladı. Dəniz səviyyəsi sürətlə qalxaraq, bəzən bir əsrdə bir neçə metr yüksəlir, daş dövrünün yaşayış məskənlərini su altında qoyur və ovçu-toplayıcı icmaları materikin dərinliklərinə çəkilməyə məcbur edirdi.

Qazıntılara rəhbərlik edən sualtı arxeoloq Peter Mo Astrupun sözlərinə görə, dəniz səviyyəsinin qalxması sahil xətlərini kəskin şəkildə dəyişib:

"Bu, sanki zaman kapsuludur. Dəniz səviyyəsi qalxdıqda, hər şey oksigensiz mühitdə qorunub saxlanıldı... Zaman sadəcə dayandı. Əslində bizim qarşımızda qədim sahil xətti var. Burada sahil boyunda yerləşmiş bir yaşayış məskəninə sahibik", - deyə o bildirib.

Bu yay dalğıclar Orxus şəhərinə yaxın ərazidə suyun təxminən 8 metr dərinliyinə enərək, xüsusi sualtı "tozsoranlardan" istifadə etməklə kövrək artefaktları zədələmədən topladılar. Komanda sahəni addım-addım araşdıraraq, hər tapıntını dəqiq şəkildə sənədləşdirdi ki, bu da onlara zamanın donub qaldığı məskənin planını və gündəlik həyatını bərpa etməyə imkan verdi.

Kəşf, 15,5 milyon dollarlıq, 6 illik beynəlxalq layihənin bir hissəsidir. Layihənin məqsədi Baltik və Şimal dənizlərinin dibini xəritələşdirərək, sualtı külək elektrik stansiyaları və digər dəniz infrastrukturu genişlənərkən mezolit dövrünə aid itirilmiş yaşayış məskənlərini tapmaqdır. Əvvəllər bu dövrə aid əsas sübutlar quruda, qədim sahil boyunda aşkarlanmışdı, lakin bu tapıntı dəniz dibində tapılan ilk nümunələrdən biridir.

Astrup və komandası gələcək qazıntılarda harpunlar, balıq ovu qarmaqları və ya balıqçılıq qurğularının izlərini tapacaqlarına ümid edirlər. Bu yer tədqiqatçılara mezolit insanlarının ətraf mühitlə necə qarşılıqlı əlaqədə olduqlarına nadir bir baxış imkanı verir. Sahildə yaşayan insanlar əsasən balıqçılıq, suitilərin ovu və yaxınlıqdakı meşələrdən bitkilərin yığılması ilə dolanırdılar. Odun və qoz-fındıq kimi üzvi materialların qorunub saxlanılması alimlərə təkcə insanların nə bişirdiyini və yediyini deyil, həm də dəyişən landşaft şəraitində yaşamaq üçün alət və üsulları necə uyğunlaşdırdıqlarını anlamağa imkan verir.

Orxus körfəzindəki nisbətən sakit və dayaz suda aparılan qazıntılardan və Almaniya sahillərindəki dalışlardan sonra, daha çətin və əlverişsiz olan Şimal dənizində iki yerdə növbəti işlərin aparılması planlaşdırılır.

Min illər əvvəl dəniz səviyyəsinin qalxması həm də Doggerlend adlanan geniş ərazinin su altında qalmasına səbəb olub. O vaxtlar bu torpaq kütləsi Böyük Britaniyanı Avropa ilə birləşdirirdi, indi isə Şimal dənizinin cənub hissəsinin altında yerləşir.

Dəniz sularının nə qədər sürətlə qalxdığını izləmək üçün danimarkalı alimlər dendroxronologiya metodundan - ağac halqalarının öyrənilməsindən istifadə edirlər. Çöküntülərdə qorunub qalmış su altında qalan ağac kötükləri dəqiq tarixləndirilə bilər. Bu isə o dövrlərdə dənizin sahil meşələrini nə vaxt basdığını müəyyənləşdirməyə imkan verir.

Moesqaard Muzeyinin dendroxronoloqu Yonas Ogdal Jensen daş dövrünə aid ağac gövdəsinin kəsiyini mikroskop altında araşdıraraq deyib:

"Biz çox dəqiq müəyyən edə bilirik ki, bu sahil ağacları nə vaxt məhv olub. Bu bizə dəniz səviyyəsinin zamanla necə dəyişdiyini göstərir".

Müasir dünya iqlim dəyişikliyi səbəbilə dəniz səviyyəsinin qalxması ilə üzləşdiyi üçün, alimlər ümid edirlər ki, bu araşdırmalar 8 min il əvvəl sahil xətlərinin dəyişməsinə daş dövrü insanlarının necə uyğunlaşdığını anlamağa işıq salacaq.

Qazıntılara rəhbərlik edən Peter Mo Astrup isə etiraf edir:

"İnsanlar üçün bunun nə demək olduğunu dəqiq söyləmək çətindir. Amma uzunmüddətli perspektivdə bunun çox böyük təsiri olub, çünki landşaftı tamamilə dəyişib".

Qeyd edilir ki, 2023-cü ilə qədər olan onillikdə dünya üzrə dəniz səviyyəsi orta hesabla təxminən 4,3 santimetr yüksəlib. /lent.az

Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:96
embedMənbə:https://avtosfer.az
archiveBu xəbər 01 Sentyabr 2025 18:35 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

“Landmark” bu dəfə Sahil Bababyevin idarəçiliyinə keçdi

21 Oktyabr 2025 11:26see256

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see241

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see233

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see206

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see189

Təl Əvivdən Bakıya reyslər bərpa edilir

21 Oktyabr 2025 19:39see181

Toyuq əti və yumurta bahalaşacaq SƏBƏB BUDUR KONKRET

22 Oktyabr 2025 12:02see173

3 boksçumuz da qalib oldu

22 Oktyabr 2025 10:54see171

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see171

Dabaq xəstəliyi xaricdən gətirilən ət məhsullarına tələbatı artırdı (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 23:40see164

Azərbaycan ötən ay genişzolaqlı internetin orta sürətinə görə Cənubi Qafqazda liderliyini saxlayıb

21 Oktyabr 2025 13:54see163

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see154

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see153

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see152

Naxçıvan məktəblisi “Statistik olimpiada”nın qalibi olub

21 Oktyabr 2025 03:36see151

Bunları yesəniz gec YAŞLANACAQSINIZ

21 Oktyabr 2025 02:37see142

Oyundan sonra duş qəbul edə bilmədilər Atletiko dan UEFA ya şikayət

21 Oktyabr 2025 00:12see141

Türkiyəni sarsıdan cinayətlə bağlı daha bir nəfər saxlanıldı

21 Oktyabr 2025 01:51see136

Fransada tornado nəticəsində 1 nəfər ölüb, xəsarət alanlar var

21 Oktyabr 2025 03:34see134

Atletiko ya can verməyən Qarabağ Atletik in də öhdəsindən gələ bilər

21 Oktyabr 2025 17:36see132
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri