ABŞ da gələcəyin kvant kompüterləri üçün əsas ola biləcək unikal çip yaradıldı

ABŞ-ın Boston şəhərində alimlər gələcəkdə kvant kompüterlərinin geniş istehsalına təkan verə biləcək unikal kvant çipi hazırlayıblar. Boston, Kaliforniya və Şimal-Qərb universitetlərinin tədqiqatçıları cəmi 1 kvadrat millimetr ölçüsündə olan bu miniatür "kvant işıq fabriki”ni təqdim ediblər.

Qaynarinfo xəbər verir ki, universitetin bloqunda yayımlanan məlumata əsasən, çip 45 nanometrlik CMOS texnologiyası ilə istehsal olunub – bu, klassik x86 və ARM prosessorlarının da istehsalında istifadə olunan texnologiyadır.

Çipin daxilində 12 kiçik halqa-rezonator yerləşir. Bu rezonatorlar kvant texnologiyaları üçün vacib olan dolaşıq foton cütlərini yaradır. Əvvəllər belə fotonlar yalnız bahalı və kövrək qurğular vasitəsilə əldə edilirdi.

Əsas innovasiya təkcə kvant işığının generasiyasında deyil, həm də bu sistemin necə sabit saxlanılmasındadır. Belə rezonatorlar temperaturun kiçik dəyişiklikləri ilə belə işləmə vəziyyətindən çıxa bilər. Bu problemi həll etmək üçün alimlər hər bir generatora miniatür fotodetektor, qızdırıcı və idarəedici sxem yerləşdiriblər. Bu mexanizmlər sayəsində sistem özünü avtomatik tənzimləyir və xarici stabilizatorlara ehtiyac qalmır.

Alimlər qeyd edir ki, bu texnologiyanın əsas üstünlüyü onun artıq mövcud olan sənaye istehsalı imkanları ilə tam uyğunluğudur. 45-nanometrlik texnoloji proses ən yeni olmasa da, yetkin, etibarlı və geniş tətbiq sahəsinə malikdir.

Boston Universitetinin professoru Miloş Popoviç bildirib ki, bu inkişaf göstərdi ki, mürəkkəb kvant komponentlərini adi prosessorlar kimi kütləvi şəkildə istehsal etmək mümkündür.

Layihə ABŞ-ın Milli Elm Fondunun və digər qurumların dəstəyi ilə həyata keçirilir. Layihənin bəzi iştirakçıları artıq "Google X", "PsiQuantum" və "Ayar Labs" şirkətlərində çalışırlar.

Aydın