“ABŞ Ukrayna danışıqları və sülhün kövrək konturları“ “Politico“

"Sülh axtarışları, təhlükəsizlik zəmanətləri və yeni qarşıdurma riski..."

Son günlər Ukrayna ətrafında diplomatik fəallıq nəzərəçarpacaq dərəcədə artıb. ABŞ, Avropa və Kiyev arasında paralel gedən danışıqlar sülhə ümid yaratsa da, bu prosesin riskli və qeyri-müəyyən olduğu da açıq görünür.

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "Politico" nəşri yazıb.

Florida danışıqları: əsas prioritetlər

ABŞ prezidentinin xüsusi nümayəndəsi Stiv Uitkoff bildirib ki, Florida ştatında keçirilən üçgünlük danışıqlar "konstruktiv və məhsuldar" keçib. Görüşlərdə dörd əsas istiqamət müzakirə olunub: 20 maddəlik sülh planının təkmilləşdirilməsi, ABŞ-ın da daxil olduğu təhlükəsizlik zəmanətləri, iqtisadi bərpa və uzunmüddətli inkişaf, müharibədən sonrakı sabitlik mexanizmləri.

Uitkoffun sözlərinə görə, Ukrayna ədalətli və davamlı sülhə sadiqdir və əsas məqsəd insan itkilərinin dayandırılmasıdır. Danışıqlarda Ukraynanı UTX və Baş Qərargahın yüksək rütbəli nümayəndələri, ABŞ-ı isə Ağ Evin xüsusi elçiləri təmsil edib. Prosesə Avropadan təhlükəsizlik üzrə əsas müşavirlər də qoşulub.

Təhlükəsizlik zəmanətləri: həlledici söz kimindir?

"Politico"nun təhlilinə görə, Ukrayna üçün real təhlükəsizlik zəmanətlərinin taleyi böyük ölçüdə Rusiyanın mövqeyindən asılıdır. Vaşinqtonun NATO üzvlüyü əvəzinə hüquqi baxımdan bağlayıcı təhlükəsizlik mexanizmləri təklif edə biləcəyi istisna edilmir. Kiyev bu zəmanətlərin Konqres tərəfindən ratifikasiya olunmasını istəyir.

Lakin nəşr xatırladır ki, NATO-nun 5-ci maddəsi belə müxtəlif cür şərh olunur və ABŞ-ın birbaşa müharibəyə cəlb olunmaq istəyi məhduddur. Üstəlik, ABŞ-Rusiya təmaslarının davam etməsi Putinin mövqeyini həlledici amilə çevirir. Nəticə etibarilə, təhlükəsizlik zəmanətlərinin real gücü Kremlin onları necə qəbul etməsindən asılı qala bilər.

Avropa amili və yeni risklər

NATO baş katibi Mark Rütte bildirib ki, dünya İkinci Dünya müharibəsindən bəri ən təhlükəli dövrünü yaşayır. Onun sözlərinə görə, atəşkəs pozularsa, Fransa və Böyük Britaniyanın liderlik etdiyi "İstəklilər koalisiyası" Ukraynada hərbi iştirak variantını istisna etmir.

Eyni zamanda, "The Guardian" Rusiyanın sanksiyalardan yayınmaq üçün istifadə etdiyi "kölgə donanması"na qarşı mübarizənin birbaşa hərbi qarşıdurma riskini artırdığını yazır. Baltik və Aralıq dənizindəki insidentlər Kremlin bu infrastrukturu qorumağa hazır olduğunu göstərir.

Bu mənzərə onu göstərir ki, sülh danışıqları intensivləşsə də, təhlükəsizlik zəmanətləri, Rusiyanın mövqeyi və artan hərbi risklər prosesi son dərəcə kövrək saxlayır. Diplomatiya ilə qarşıdurma arasındakı məsafə hələ də təhlükəli dərəcədə qısadır.