Adi ədviyyat xolesterini azaldır və ürək sağlamlığını dəstəkləyir

Zəncəfilin zəngin bir ənənəvi təbabət tarixi var və müasir elm artıq ona yetişir.

İsti qış çaylarından tutmuş ədviyyəli tərəvəz qovurmalarına qədər zəncəfil (Zingiber officinale) uzun müddətdir mətbəxlərin sevimli ədviyyatıdır. Lakin bu ədviyyəli kök yalnız kulinariya cazibəsi ilə kifayətlənmir, o, qədim təbabətdə zəngin bir tarixə sahibdir və müasir elmi araşdırmalar bu bilgiləri təsdiqləməkdədir.

Milli.Az-ın xarici mətbuata istinadən məlumatına görə, araşdırmalar göstərir ki, zəncəfil ürək sağlamlığından tutmuş iltihabın azaldılmasına, ürək bulanmasının yüngülləşdirilməsindən soyuqdəymə əlamətlərinin aradan qaldırılmasına qədər bir çox fayda verə bilər.

Bilməli olduğunuz əsas məqamlar:

Ürəkbulanmanı azaldır

Bir neçə klinik tədqiqat sübut edib ki, zəncəfil plaseboya nisbətən ürəkbulanma və qusmanı azaltmağa kömək edir. Hətta Britaniya Milli Səhiyyə Xidməti (NHS) də ürəkbulanmanı yüngülləşdirmək üçün zəncəfil tərkibli qida və çayları tövsiyə edir.
Xüsusən hamiləlik dövründə ürəkbulanma üçün təsirli olduğu sübut olunub. Kiçik dozalarda qəbul edildikdə təhlükəsiz hesab olunur və standart dərmanlara cavab verməyən insanlar üçün alternativ ola bilər.

Bəzi sübutlar zəncəfilin kimyaterapiyadan yaranan ürəkbulanmanı yüngülləşdirdiyini göstərir, amma dəniz xəstəliyi və əməliyyatdan sonrakı ürəkbulanma hallarında nəticələr qarışıqdır.

Alimlər düşünürlər ki, zəncəfilin bu təsiri serotonin reseptorlarını bloklamaq və həm bağırsaq, həm də beyin səviyyəsində təsir göstərməklə baş verir.

İltihab əleyhinə təsirlər

Zəncəfil güclü antioksidant və iltihab əleyhinə xüsusiyyətlərə malik gingerol və shogaol kimi bioaktiv maddələrlə zəngindir.
Araşdırmalar göstərir ki, zəncəfil əlavələri iltihabı, xüsusən də autoimmun xəstəliklərdə tənzimləməyə kömək edə bilər. Bir araşdırmada zəncəfilin lupus və revmatoid artrit kimi xəstəliklərdə həddindən artıq aktivləşən ağ qan hüceyrələrinin (neytrofillərin) fəaliyyətini azaltdığı aşkarlandı.

Bundan əlavə, zəncəfilin antibakterial və antiviral təsirləri də var ki, bu da onu boğaz ağrısı, soyuqdəymə və qrip əlamətlərini yüngülləşdirmək üçün məşhur vasitəyə çevirir.

Ağrıların yüngülləşdirilməsi

Araşdırmalar göstərir ki, zəncəfil ekstraktı diz oynağı ağrısını və sərtliyini azalda bilər, xüsusən osteoartritin erkən mərhələlərində.

Həmçinin, gündə 2 qram zəncəfilin 11 gün ərzində qəbul edilməsi məşq sonrası əzələ ağrılarını azalda bilər.
Bəzi tədqiqatlar menstruasiya ağrılarında da təsirli olduğunu və ibuprofen kimi dərmanlara bənzər nəticələr verdiyini göstərir.

4. Ürək sağlamlığı və şəkər xəstəliyinə dəstək

Yüksək qan təzyiqi, yüksək qan şəkəri və "pis" xolesterin (LDL) səviyyəsi ürək xəstəlikləri üçün əsas risk faktorlarıdır.
2022-ci ildə aparılan 26 klinik tədqiqatın icmalı göstərdi ki, zəncəfil əlavələri trigliserid, ümumi xolesterin və LDL səviyyələrini azaldır, HDL ("yaxşı") xolesterini isə artırır.

Tip 2 diabetli şəxslərdə zəncəfil həm qan şəkərinin, həm də xolesterinin tənzimlənməsinə müsbət təsir göstərə bilər.

Beyin sağlamlığı və xərçəng tədqiqatları

İlkin araşdırmalar göstərir ki, zəncəfil beyin hüceyrələrini oksidləşmə zədələrindən qoruya bilər, bu da Alzheimer kimi xəstəliklərin qarşısını almaqda rol oynaya bilər.

Laboratoriya tədqiqatları bəzi xərçəng hüceyrələrinin böyüməsini yavaşlatdığını göstərib, amma bu nəticələrin insanlar üçün nə dərəcədə keçərli olduğu hələ məlum deyil.

İstifadə qaydası və təhlükəsizlik

Zəncəfil qida və çay şəklində qəbul edildikdə ümumiyyətlə təhlükəsizdir.
Gündə 4 qramdan çox istifadə yan təsirlər (qıcqırma, köp, ishal, ağızda qıcıqlanma) yarada bilər. Qan durulducu dərman qəbul edənlər, hamilə qadınlar və diabet/hipertoniya dərmanı istifadə edənlər yüksək dozadan çəkinməlidirlər.

Zəncəfil sadəcə mətbəx ədviyyatı deyil, elmi sübutlarla dəstəklənən təbii bir müalicə vasitəsidir. Onu qida və ya çay şəklində gündəlik rasiona daxil etmək sağlamlığa faydalı ola bilər.

Kənan
Milli.Az