Ailədaxili cinayətlər niyə artır: Xəyanət, psixi problem, yoxsa..? KÜNCDƏN BAXIŞ

Elçin Bayramlı

Son vaxtlar ailədaxili münaqişələr və qətllər artmaqdadır. Namus cinayətlərindən tutmuş əmlak davalarınadək, psixi xəstələrin zorakılığından tutmuş, ciddi səbəb olmadan baş verən davalaradək. Bütün bunlar cəmiyyətimizdə bu sahədə vəziyyətin getdikcə gərginləşdiyini göstərir. Bunun çoxsaylı səbəbləri var ki, bu yazımızda əsaslarını nəzərdən keçirəcəyik.

Burada əxlaqi dəyərlərin pozulması, mənə deqradasiya uğrama ən əsas və ən böyük səbəbdir. Lakin çoxsayda digər faktorların da rolu var. Əlbəttə, heç bir halda qətl və zorakılığa bəraət qazandırmaq olmaz. Lakin hadisəyə hüquqi və sosial kontekstdən baxanda müəyyən vəziyyətlərə uyğun yanaşma formalaşdırmaq mümkündür.

Bəzi hallarda qətllər hər hansı bir xəyanətə görə baş verir. Bu həmin cinayətlər üçün ciddi səbəbdir və bu səbəb aradan qaldırılmalıdır. Qadın və ya kişi ailə münasibətlərində xəyanət yolunu seçirsə, bunun mənəvi və sosial baxımdan çox ağır nəticələri ola biləcəyini bilməlidir. Alinən öz qaydaları, qanunları və öhdəlikləri var. Əgər kimsə başqa cür yaşamaq istəyirsə, boşanıb gedib öz işi ilə məşğul olmalıdır.

İndi müasirlik adı altında hər kəs hər istədiyini edir. bu da çox ağır nəticələrə gətirib çıxardır. Başqa çox saylı səbəblər də var. Məsələn, ailəyə kənar müdaxilələr, şantaj, sosial və iqtisadi problemlər, psixi xəstəliklər, narkotik və alkoqol asılılığı və s. Ümumiyyətlə, insanlar bir-biri ilə münasibətlərdə gərək əvvəlcədən düşüncəli şəkildə hərəkət etsinlər. Hətta daha da uzaqdan baçşlamaq lazımdır- ailə quranda normal və sağlam insan seçilməlidir və bu seçim maddi yox mənəvi dəyərlər üzərində qurulmalıdır.

Bu kimi cinayətlərin bir hissəsi də psixi xəstəliklər fonunda baş verir. Belə şəxslər bəzən heç bir səbəb olmadan da zorakı davranışlara meyilli olurlar. Bu cür halların qarşısını almaq üçün vaxtında tibbi nəzarət və müalicə təmin olunmalıdır.

Təəssüf ki, hazırda bir çox psixi xəstələr dispanserlərə yerləşdirilmir və nəzarətsiz şəkildə ortalıqda gəzir. Təbii ki, bu insanlar gec-tez müəyyən cinayətlər törədə bilərlər. Bu gün psixi dispanserlər hətta müraciət edən xəstələri belə qəbul etmirlər.

Ya ciddi səbəbdən, ya heç bir səbəb olmadan bu cür hadisələr baş verir. Özü də, bu kimi cinayətlər mediada hay-həşir qoparıldığı kimi, təkcə kişilər tərəfindən qadınlara qarşı törədilmir, bir sıra hallarda qadınlar tərəfindən kişilərə qarşı törədilir. Məsələn, bu yaxınlarda belə bir xəbər yayıldı ki, qadın öz məşuqu ilə əlbir olub ərini öldürüb və öz həyətində basdırıb. Təəsüf ki buna bənzər hadisələrə də az rast gəlinmir.

Ümumiyyətlə son vaxtlar ərli, ailəli qadınların xəyanət halları, əxlaqsızlıq halları xeyli çoxalıb. Bu da son nəticədə namus cinayətlərinin artmasına gətirib çıxarır. Problemin həlli üçün nəticələrlə uğraşmaq yox, səbəbi aradan qaldırmaqdır.

Ümumiyyətlə, bütün bunlar əsasən mənəvi deqradasiyanın nəticəsidir. Digər əsas səbəb psixi problemlərin kəskinləşməsinin nəticəsidir. Əksər hallarda bu insanlar ya psixi xəstədilər, ya da konkret əxlaqsızlıqla məşğuldular.

Yəni bu kimi cinayətlərin 90 faizni bu iki səbəb, qalan 10 faizini isə digər səbəblər təşkil edir. Ona görə də insanlar ailə qurarkən yalnız maddi yox, mənəvi cəhətdən sağlam və düşüncəli insanlarla evlənməyə üstünlük verməlidirlər.

Lakin son vaxtlar ailə qurulmasındakı meyar tamam dəyişib, 99 faiz hallarda həyat yoldaşı seçilərkən mənəvi yox, maddi kriteriyalar əsas götürülür. Bu da özünü boçşanmalar üzrə record göstəricilərdə, həmçinin ailədaxili cinayətlərdə göstərir. İstənilən halda mənəvi dəyərlər baxımından deqradasiyaya uğramışıq deyə bu hallar çoxalır:

Əvvəllər bizdə bu cür hadisələr çox nadir hallarda baş verirdi. Son vaxtlar “azadlıq”, “müasirlik” adı altında insanların psixologiyası dəyişib. Bundan əlavə insanlarda stress, psixoloji yüklənmə artıb. Bu da bu kimi faciələrə gətirib çıxardır.

Ümumilikdə, ailədaxili cinayətlərin artması həm mənəvi dəyərlərin zəifləməsi, həm də sosial və psixoloji gərginliyin yüksəlməsi ilə əlaqədardır. İnsanlarda stressin, işsizlik və sosial təzyiqlərin artması, narkomaniya və alkoqolizm kimi problemlərin çoxalması da bu halları stimullaşdırır.

Biz öz milli-mənəvi dəyərlərimizi qorumalı və ailə sistemimizi qoruyub saxlamalıyıq. Düzgün və sağlam ailə qurulduqda, münasibətlər də sağlam olur və heç bir problem baş vermir.