Alim ölümcül xəstəliyə qalib gəlmək üçün öz bədəninə təhlükəli viruslar daxil etdi

2020-ci ildə onkologiyadan əziyyət çəkən bir virusoloq döş xərçənginin üçüncü residivinin müalicəsi üçün qeyri-ənənəvi bir yanaşma tətbiq edib. O, xərçəng hüceyrələrinə hücum etmək və onları məhv etmək üçün viruslardan istifadə edən onkolitik viroterapiya (OVT) prinsiplərini tətbiq edərək, öz üzərində qeyri-adi təcrübə aparıb. OVT metastatik melanoma kimi digər xəstəliklər üçün təsdiq edilmiş olsa da, döş xərçəngi üçün hökumət tərəfindən təsdiqlənmiş müalicələr yox idi, bu da Halassinin işini unikal, lakin mübahisəli edir.
Bu barədə “Neoscope” yazır.
Xorvatiyanın Zaqreb Universitetinin virusoloqu Beata Halassi, həmkarları ilə birlikdə peyvəndlərdə çox istifadə olunan qızılca virusu və vezikulyar stomatit virusunun qarışığını hədəf aldığı xərçəng hüceyrələrinə inyeksiya etmişdir. İki ay ərzində bu viral qarışıq, qonşu toxumadan ayıraraq, şişi əhəmiyyətli dərəcədə azaldıb.
Şiş cərrahi yolla çıxarılıb. Həkimlər induksiya edilmiş immun reaksiyanı və onun yeni metodunun effektivliyini təsdiqləyən biopsiya götürüblər. Prosedurdan sonra Halassi dörd ildir xərçəngdən azaddır. Bununla belə, onun nəticələrini dərc etmək yolu çətinliklərlə dolu idi. Öz-özünə eksperimentlə bağlı etik narahatlıqlara görə, böyük jurnallar onun işini dərc etməkdə tərəddüd edirdilər.
Tənqidçilər, o cümlədən İllinoys-Şampeyn Universitetindən Jeykob Şerkou kimi ekspertlər, bu cür fərdi və təhlükəli elmi risk almağı təşviq etməyin nəticələrini müzakirə etdilər. Şerkou Halassinin işini etik olaraq qəbul etdi, lakin qeyri-peşəkar insanların bu cür müalicələrə cəhd etməsinin qarşısını almaq üçün ehtiyatlı olmaq lazım olduğunu vurğuladı.
Bir neçə rədd cavabından sonra Halassinin "Qeyri-ənənəvi bir hadisə" adlı məqaləsi bu yaxınlarda “Vaccines” jurnalında öz yerini tapdı. Proses haqqında düşünən Halassi, hesabatını dərc edən redaktorun cəsarətini yüksək qiymətləndirdi. Tədqiqat tibbi tədqiqatın etik sərhədləri və müalicəni təşviq etmək üçün öz-özünə eksperimentin potensialı haqqında müzakirələrə səbəb oldu. Halassinin işi həm də tibb elmində zərurətdən irəli gələn innovasiyaların daha geniş təsvirini vurğulayır.
Öz-özünə təcrübə, mübahisəli olsa da, “Helicobacter pylori” və xoralar arasında əlaqəni sübut etmək üçün özünə bakteriya yeridən doktor Barri Marşall kimi şəxsiyyətlərlə tarixi presedentə malikdir. Bu kəşf Nobel mükafatına layiq görüldü.

Almaz Həsənli