Alimlər qocalıqda zehni itiliyin qorunmasının sirrini aşkar ediblər...

...Yaddaş və diqqət yaşla tez-tez azalır, lakin bu proses yavaşlaya bilər. Bu, Trua-Rivieresdəki Kvebek Universitetinin koqnitiv yaşlanma tədqiqatçılarının gəldiyi nəticədir.

SİA xəbər verir ki, The Conversation-a görə, zehni kəskinlik həyat boyu sağlam vərdişlər inkişaf etdirməklə qorunub saxlanıla bilər.

Koqnitiv ehtiyat - beynin yaşla bağlı dəyişikliklərə və neyrodegenerativ proseslərə əhəmiyyətli funksional itki olmadan tab gətirmə qabiliyyəti - zehni ayıqlığın qorunmasında əsas rol oynayır.

Əsasən, bu, beynin "təhlükəsizlik şəbəkəsidir" və ona hətta qocalıqda belə zehni aydınlığı qorumağa imkan verir.

The Lancet-də 2024-cü ildə dərc olunmuş hesabata görə, demans hallarının təxminən yarısının fiziki hərəkətsizlik, depressiya, sosial təcrid və qeyri-kafi təhsil kimi dəyişdirilə bilən risk faktorlarını aradan qaldırmaqla qarşısını almaq və ya gecikdirmək olar.

Koqnitiv ehtiyatın əvvəllər gənclikdə inkişaf etdiyi düşünülürdü, lakin müasir tədqiqatlar göstərir ki, o, yetkinlik dövründə də inkişaf etdirilə bilər.

Zehni səy tələb edən intellektual və sosial fəaliyyətlər, öyrənmə, könüllülük və hobbilər neyron əlaqələrini gücləndirir və beynin qocalmaya qarşı dayanıqlığını artırır. Alimlər aşkar ediblər ki, lokus metodu - məlumatı xəyali məkanlarla əlaqələndirmək - kimi yaddaş öyrənmə strategiyaları beyin fəaliyyətində əhəmiyyətli dəyişikliklərə səbəb olur və onun funksional elastikliyini artırır.

Bundan əlavə, daha yüksək təhsil səviyyəsinə malik insanlar daha səmərəli neyron dövrələrindən istifadə edərək məlumatların yadda saxlanılmasını və emalını asanlaşdırırlar. Musiqi, xarici dillər və ya hətta video oyunlar öyrənmək rəsmi idrak təlimi ilə müqayisə edilə bilən təsirlərə malik ola bilər.

Bu cür fəaliyyətlər təkcə zehni fəaliyyəti stimullaşdırmaqla yanaşı, həm də zövq gətirir, motivasiyanı və cəlb olunmanı artırır.

Alimlər vurğulayıblar ki, idrak ehtiyatı sabit bir dəyər deyil. O, həyat boyu toplana bilər, yəni qocalıqda aydın düşüncəni və güclü yaddaşı qorumaq, əgər beyin müntəzəm olaraq yeni təcrübələrə məruz qalırsa və onlara məruz qalırsa, tamamilə əldə edilə bilən bir məqsəddir.

Nazlı Almuradova