Alimlər suyun Yerdə nə vaxt peyda olduğunu öyrəniblər

Ratgers Universitetinin amerikalı alimləri belə qənaətə gəliblər ki, su Yerdə əvvəllər düşünüldüyündən çox gec peyda olub. Bu kəşf planetimizdə həyat şəraitinin nə vaxt yarana biləcəyi ilə bağlı fikirləri dəyişir. Tədqiqat “Geochimica et Cosmochimica Acta” (GCA) elmi jurnalında dərc olunub.
Həyatın yaranması üçün üç əsas komponent tələb olunur: su, enerji və üzvi kimyəvi elementlər (CHNOPS - karbon, hidrogen, azot, oksigen, fosfor və kükürd). Suyun Yerdə nə vaxt meydana gəldiyini anlamaq həyat üçün şəraitin nə vaxt yarana biləcəyini müəyyən etməyə kömək edir.
Komanda suyun dünyamıza harada və nə vaxt daxil olduğunu müəyyən etmək üçün Yer süxurlarında və meteoritlərdə molibdenin izotop tərkibini öyrənib. Mütəxəssislər Günəş sisteminin daxili (quru) və xarici (yaş) hissələrinin meteoritlərini Yerin müxtəlif bölgələrindən götürülmüş süxur nümunələri ilə müqayisə ediblər.
Araşdırma nəticəsində məlum olub ki, Yer kürəsinin süxurları daha quru hesab edilən daxili Günəş sisteminin meteoritlərinə daha çox bənzəyir. Bu o deməkdir ki, təxminən 4,5 milyard il əvvəl Ayın formalaşması zamanı Yerə əhəmiyyətli miqdarda su çatdırılmayıb.
Əvəzində su, ehtimal ki, daha sonra gec yığılma adlanan proses zamanı, Yer öz materialının son 10-20%-ni toplayanda planetə daxil olub.
"Nəticələrimiz göstərir ki, həyatın yaranması üçün mərhələ düşündüyümüzdən daha gec qurulub," - aparıcı müəllif Ketrin Bermingem bildirib.
Almaz Həsənli