Arxeoloqlar Yaxın Şərqdə xristianlığın tarixinə dair yeni faktlar aşkar ediblər

Bakı, 15 iyul, AZƏRTAC

Arxeoloqlar qrupu İordaniyada Bizans imperiyasının çoxdan unudulmuş Tarais məskəni olduğu güman edilən ərazini aşkar ediblər. Bu kəşf Yaxın Şərqdə xristianlığın tarixinə dair əhəmiyyətli yeni fikirlər təqdim edib.

AZƏRTAC xarici mediaya istinadla xəbər verir ki, İordaniyanın Mutah Universitetinin arxeologiya kafedrasının dosenti Musallam Al-Ravahnehin rəhbərlik etdiyi ekspedisiyanın tapıntıları may ayında Şərqi Aralıq dənizinin qədim tarixi və mədəniyyətlərinə həsr olunmuş “Gephyra” jurnalında dərc edilib.

Alimin kəşfi tarixçiləri çoxdan maraqlandıran qədim mozaika olan Madaba xəritəsini rəhbər tutub. O, İordaniyanın Əl-İraq kəndi yaxınlığında, Ayn Əl-Qala kimi tanınan ərazidə tədqiqat aparıb. Yaşayış məskəni əsrlər boyu gizli qalsa da, arxeoloq onun Qırmızı dənizin cənub-şərqinə aparan qədim ticarət yolları boyunca strateji mövqedə yerləşdiyini qeyd edib.

Qazıntı zamanı fosillərlə birlikdə saxsı qab qırıqları, daş alətlər və şüşə qalıqları kimi müxtəlif artefaktlar üzə çıxarılıb. Ərazidə əhəmiyyətli memarlıq qalıqları, xüsusən də Bizans kilsəsinin xarabalığı da tapılıb. Ən cəlbedici kəşflər arasında xristian kilsəsi və zeytun yağı emalatxanası olub.

“Bazilika tərzi” kimi təsvir edilən kilsədə Bizansın xristian məbədləri üçün xarakterik olan mozaika döşəmə fraqmentləri var.

Al-Ravahneh qeyd edib ki, bu fraqmentlərin dizaynı “görkəmli bir giriş və dekorativ elementlərin mümkün qalıqları da daxil olmaqla Bizans estetikasını əks etdirir”. Kilsənin əsas giriş çərçivəsinin və ön fasadının hissələri də üzə çıxıb.

Bundan əlavə, arxeoloqlar qədim dəfn mərasimləri ilə əlaqəli olan müxtəlif daşüstü yazılar da tapıblar. Bu yazılar əlavə təhlil tələb etsə də, professor onların qədim dini adətlərə daha çox işıq sala biləcəyinə inandığı “xristian təsvirləri və istinadları ehtiva edə biləcəyini” bildirir.

Alimlər Taraisin eramızın VII əsrində tərk edilməsini ticarət yollarının dəyişməsi, zəlzələlər və ətraf mühit problemləri daxil olmaqla bir sıra amillərlə əlaqələndirir. Həmin dövrdə bölgənin Bizans imperiyasından müsəlmanların nəzarəti altına keçməsi də baş verib.