ASALA türk diplomatını necə şəhid edib və 44 il əvvəl Sidneydə nə baş verib?

1980-ci il dekabrın 17-də Türkiyənin Avstraliyanın Sidney şəhərindəki baş konsulu Şarık Arıyak və onun mühafizəçisi Engin Sever erməni terror təşkilatı ASALA tərəfindən törədilən sui-qəsd nəticəsində şəhid edilib.

Qaynarinfo xəbər verir ki, həmin gün səhər saat 09:45-də Şarık Arıyak konsulluğa getmək üçün evindən çıxarkən Sidneyin Dover Heights bölgəsindəki Portland küçəsində hücuma məruz qalıb. Baş konsul və mühafizəçisi Engin Sever ayrı-ayrı avtomobillərdə hərəkət ediblər. Üzləri tam örtülü, dəbilqələr taxmış iki naməlum şəxs motosikletlə hadisə yerinə yaxınlaşıb. Onlardan biri motosikleti işlək vəziyyətdə saxlayarkən, digəri yaxın məsafədən əvvəl Engin Severə, sonra isə Şarık Arıyaka atəş açıb. Arıyak hadisə yerində, Sever isə xəstəxanada həyatını itirib.

Hücumdan qısa müddət sonra bərbad aksentli bir qadın Avstraliya xəbər agentliklərinə zəng edərək, hücumun məsuliyyətini "Erməni Soyqırımı Ədalət Komandoları" (Justice Commandos of the Armenian Genocide) adından üzərinə götürüb.

Şarık Arıyak kimdir?

1930-cu il martın 3-də İstanbulda anadan olan Şarık Arıyak Sivas Liseyini və Ankara Universiteti Siyasi Bilgilər Fakültəsini bitirib, təhsilini Lozanna Universitetində davam etdirib. Maliyyə Nazirliyində çalışdıqdan sonra 1959-cu ildə Xarici İşlər Nazirliyinə keçib, Roma və Seulda səfirliklərdə, Parisdə isə baş katib vəzifələrində çalışıb. 1978-ci il noyabrın 30-da Sidney baş konsulu vəzifəsinə təyin olunub.

Cinayətin araşdırılması

Hücumdan sonra cinayətkarlar ələ keçirilməyib və hadisə uzun müddət açılmamış qalıb. 2019-cu il dekabrın 17-də, hadisənin 39-cu ildönümündə, Yeni Cənubi Uels Birgə Əks-Terror Qrupu (NSW Joint Counter Terrorism Team) cinayəti yenidən araşdırmaq üçün Strike Force Esslemont adlı xüsusi qrup yaradıb. Hadisə barədə məlumat verən şəxslərə 1 milyon Avstraliya dolları məbləğində mükafat təklif edilib. Bu, Avstraliyada terror aktı üçün təklif edilən ilk milyon dollarlıq mükafat idi.

İstintaq çərçivəsində şahid ifadələrinə əsaslanaraq şübhəlilərin kompüterlə yaradılmış təsvirləri yayımlanıb. 2020-ci ilin avqustunda əldə edilən məlumatlar əsasında Sidney limanının dibindən bəzi əşyalar çıxarılıb və məhkəmə ekspertizası üçün göndərilib. 2022-ci ilin avqustunda isə hücumu xəbər agentliklərinə bildirən qadının səs yazısı ictimaiyyətə təqdim edilib.

ASALA (Ermənistanın Azadlığı Uğrunda Erməni Gizli Ordusu) 1975-1994-cü illər arasında Türkiyə də daxil olmaqla türk və digər diplomatik hədəflərə qarşı bir sıra terror aktları həyata keçirib. Bu hücumlar nəticəsində 58 türk vətəndaşı, o cümlədən 31 diplomat və onların ailə üzvləri həyatını itirib. Ümumilikdə isə 77 nəfər, o cümlədən əcnəbilər də daxil olmaqla, bu hücumların qurbanı olub.

Şarık Arıyakının xatirəsinə ehtiram olaraq İstanbulda bir küçəyə onun verilib. Hər il dekabrın 17-də Türkiyənin Sidney və Kanberra şəhərlərindəki diplomatik nümayəndəliklərində anma mərasimləri keçirilir.

Bu hadisə erməni terror təşkilatlarının türk diplomatlarına qarşı həyata keçirdikləri hücumların ən faciəvi nümunələrindən biridir.

Aydın