“Avtomobil idarə edərkən danışmaq göz hərəkətlərini yavaşladır”

...Fujita Səhiyyə Elmləri Universitetinin alimləri aşkar ediblər ki, maşın sürərkən danışmaq idrak yükü yaradır.

Və təhlükəsiz sürücülük üçün vacib olan göz hərəkətlərini yavaşladır.

SİA xəbər verir ki, tədqiqatın nəticələri PLOS ONE jurnalında dərc edilib.

Sürücü maşın sürərkən baxışları daim və sürətlə təhlükələri müəyyən etmək üçün dəyişir. Yolda qərar qəbul etmək üçün lazım olan məlumatların təxminən 90 faizi görmə yolu ilə əldə edilir.

Lakin, indiyə qədər danışmağın yalnız reaksiya vaxtına və ya ümumiyyətlə diqqətə deyil, həm də vizual emalın ən erkən mərhələlərinə - göz hərəkətlərinə təsir edib-etmədiyi məlum deyildi.

Bunu müəyyən etmək üçün tədqiqatçılar 30 sağlam yetkin üzərində təcrübə aparıblar. Könüllülər səkkiz istiqamətdə mərkəzi nöqtədən periferik hədəflərə sürətli göz hərəkətləri tələb edən bir tapşırıq yerinə yetiriblər.

Tapşırıq üç şəraitdə yerinə yetirilib: söhbət zamanı, mətni dinləyərkən və əlavə iş yükü olmadan...

Danışıq rejimində iştirakçılar ümumi və şəxsi sualları cavablandırıblar; dinləmə rejimində isə ədəbi mətndən parçalar dinləyiblər.

Təhlil göstərdi ki, passiv dinləmə əvəzinə söhbət göz hərəkətinin bir neçə mərhələsində davamlı gecikmələrə səbəb olur.

İştirakçılara baxış hərəkətlərinə başlamaq, hədəflərə fokuslanmaq və sonra baxışlarını sabitləşdirmək üçün daha çox vaxt lazım idi. Mətn dinləyərkən və ya nəzarət şəraitində belə təsirlər müşahidə olunmadı.

...Hər bir fərdi gecikmə kiçik olsa da, real həyatda sürücülük şəraitində onlar toplana və piyadaların, maneələrin və ya digər təhlükəli obyektlərin gec aşkarlanmasına səbəb ola bilər.

Bu, xüsusilə vacibdir, çünki sürücülər yol vəziyyətini qiymətləndirmək üçün tez-tez baxışlarını aşağı və ya yan tərəfə çevirməli olurlar, - deyə alimlər izah etdilər.

Müəlliflər vurğulayırlar ki, söhbət sürücülük təhlükəsizliyinə təsir edən yeganə amil deyil.

Lakin, tədqiqat göstərir ki, hətta dinamiklə danışmaq belə tanıma və qərar qəbuletmə mərhələlərindən əvvəl vizual performansı hiss olunmaz dərəcədə poza bilər.

Nazlı Almuradova