Aynur Məmmədova: İlan heç vaxt səbəbsiz yerə insanın üstünə atılmır MÜSAHİBƏ

Kliniki Tibbi Mərkəzin həkim-toksikoloqu Aynur Məmmədova ilan sancmaları ilə bağlı Bakıvaxtı.az-a müsahibə verib və vacib məqamlara aydınlıq gətirib.

Müsahibəni təqdim edirik:

- Havaların isinməsi ilə ilan sancmalarının da sayı artır…

- Aprel ayından bu yana Kliniki Tibbi Mərkəzə ilan zəhərlənməsi ilə bağlı altı xəstə hospitilizasiya olunub. Altı xəstədən 4-ü artıq evə buraxılıb. Hazırda şöbədə 2 xəstə var, vəziyyətləri qənaətbəxşdir. Onlar da bu gün evə buraxılacaqlar. Ölüm hadisəsi olmayıb. Uşaqlarda da zəhərlənmə olmayıb.

- Yayda ilan sancması riski niyə çox olur?

- Yayda insanlar təbiət qoynuna - dağlara, çəmənliklərə daha çox istirahətə gedirlər. Belə yerlərdə gəzişərkən mütləq ayaqlarının altına baxmaq lazımdır. Çünki ilan heç vaxt səbəbsiz yerə insanın üstünə atılmır. O da sadəcə özünü qoruyur. Təhlükə hiss etdikdə, məsələn, quyruğuna toxunduqda və ya yanından ehtiyatsız keçildikdə müdafiə məqsədilə hücum edir və sancır.

- İlanlar hansı ərazilərdə daha çox olur?

- İlanların rəngi torpaqla eyni olduğu üçün onları görmək çətindir. Ən çox otluq, qayalıq və günəşin qızdırdığı ərazilərdə olurlar. Daşlıq, çəmənliklər xüsusilə diqqət tələb edir. Belə yerlərdən mümkün qədər uzaq durmaq tövsiyə olunur.

Gürzə ilə yanaşı, ölkəmizdə digər zəhərli ilan növləri də var. Onlar nəmli əraziləri sevmədikləri üçün dəniz və çay qıraqlarında onlara nadir hallarda rast gəlinir. Ən çox müraciətlər isə aran zonalarından olur.

- İlan sancdığı halda ilk nə etmək lazımdır?

- İlk növbədə tam sakit qalmaq lazımdır. Panikaya qapılmaq, ora-bura qaçmaq olmaz. Sakitcə uzanmaq, ətrafdakıların köməyini gözləmək lazımdır. İmkan varsa, sancılan nahiyəyə buz qoyulsun, yoxdursa soyuq su ilə kompres etmək olar. Əgər spirt varsa, yara həmin məhlulla yuyula bilər. Amma ən vacib şərt - nisbi sakitliyin qorunmasıdır.

- Belə halda tibbi yardıma qədər nə edilməlidir?

- Mütləq yaxınlıqdakı tibb məntəqəsinə - şəhər, rayon və ya kənd xəstəxanasına müraciət edilməlidir. İlkin yardım ilan zəhərinə qarşı zərdabın vurulmasından ibarətdir. Bu, insan həyatını xilas edən əsas amildir. Amma zərdab yalnız xəstəxana şəraitində və həkim nəzarəti altında vurulmalıdır.

- Zərdab necə tətbiq olunur?

- Zərdab iki-üç mərhələdə vurulur. Hər 15 dəqiqədən bir az miqdarda dəri altına yeridilir və xəstənin reaksiyası izlənilir. Bəzi hallarda bu, anafilaktik şoka qədər çata bilər. Ona görə zərdab yalnız peşəkar tibbi heyətin nəzarəti altında tətbiq olunmalıdır.

- Zərdabdan başqa hansı müalicələr aparılır?

- Zərdabla yanaşı, kompleks müalicə də tətbiq olunur. Buraya iltihab əleyhinə, qan durulaşdırıcı və digər dəstəkləyici vasitələr daxildir. Bütün bu prosedurlar yalnız xəstəxana şəraitində həyata keçirilməlidir, evdə yox.

- Bəzən insanlar ev üsulları ilə müalicə etməyə çalışırlar. Bu, nə qədər doğrudur?

- Təəssüf ki, bəzi insanlar düşünür ki, ilan sancan nahiyəni sovurmaq, sıxmaq, palçıq, duz, qatıq və ya başqa maddələr qoymaq lazımdır. Bu, qətiyyən yolverilməzdir. Yeganə tətbiq oluna bilən üsul - soyuq su və ya buzla kompresdir. Sancılan yer yuyulmalıdır.

- Uzaq məsafədən xəstə gətiriləcəksə nə edilməlidir?

- Əgər zərərçəkən uzaq məsafədən - məsələn, rayondan Bakıya gətiriləcəksə, yolda hipertonik məhlulun tətbiqi faydalı ola bilər. Amma bu da yalnız həkim təyinatı ilə həyata keçirilməlidir.

Mina Mikayılova