Azərbaycan bütün məsələləri beynəlxalq hüquq çərçivəsində özü həll etmişdir ŞƏRH

Prezident İlham Əliyevin Ağ Evdə bəyanatı və bu kontekstin geosiyasi təhlili 2025-ci ilin avqust ayında Prezident İlham Əliyevin ABŞ-a səfəri və Ağ Evdə ABŞ Prezidenti ilə keçirilən görüşdən sonra mətbuata verdiyi bəyanatlar Azərbaycanın beynəlxalq münasibətlər sistemindəki yerini və prinsipial mövqeyini bir daha nümayiş etdirdi. Prezidentin “Azərbaycan bütün məsələləri beynəlxalq hüquq çərçivəsində özü həll etmişdir” bəyanatı yalnız sadə bir ifadə deyil, həm də son illərdə Azərbaycanın dövlət strategiyasının və regional siyasətinin əsas ideoloji və hüquqi sütununu təşkil edir. Azərbaycan Respublikasının müstəqillik əldə etdiyi gündən etibarən onun xarici siyasətində beynəlxalq hüququn prinsiplərinə riayət etmək əsas prioritetlərdən biri olmuşdur. BMT Nizamnaməsi, Helsinki Yekun Aktı və digər fundamental beynəlxalq sənədlərə əsaslanan dövlət siyasəti Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün və suverenliyinin qorunmasını təmin etmişdir. Xüsusilə, 2020-ci ilin 44 günlük Vətən müharibəsi və onun nəticəsində Azərbaycan Ordusunun öz ərazilərini işğaldan azad etməsi, beynəlxalq hüquqa əsaslanaraq həyata keçirilmiş uğurlu bir əməliyyat kimi qiymətləndirilə bilər. Bu kontekstdə Prezident İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, Azərbaycan beynəlxalq hüququn ona verdiyi hüquqlardan istifadə edərək öz torpaqlarında bərpaedici və antiterror əməliyyatları həyata keçirmişdir. Prezident İlham Əliyevin Ağ Evdə mətbuata verdiyi bəyanat, yalnız ikitərəfli münasibətlərin deyil, həm də Cənubi Qafqazın gələcək inkişafının müzakirə olunduğu platforma kimi qiymətləndirilməlidir. Bu bəyanatda qeyd olunan “Azərbaycan məsələləri beynəlxalq hüquq çərçivəsində özü həll etmişdir” ifadəsi, Azərbaycanın həm regional, həm də qlobal güc mərkəzlərinə göstərdiyi siyasi mesaj xarakteri daşıyır:

Regional kontekstdə bu bəyanat Ermənistanla normallaşma prosesinin hüquqi əsaslar üzərində aparıldığını və hər hansı xarici təzyiq olmadan Azərbaycanın öz maraqlarını müdafiə etdiyini göstərir.
Qlobal kontekstdə isə bu, beynəlxalq ictimaiyyətə ünvanlanan bir çağırışdır: dövlətlərin suverenliyi və ərazi bütövlüyü prinsipinə hörmət olunmalıdır.
Bu kontekstdə Prezident Əliyevin ABŞ kimi bir güc mərkəzində səsləndirdiyi bu bəyanat Azərbaycanın prinsipial mövqeyinin və artan nüfuzunun göstəricisidir. Prezidentin Amerika və Azərbaycan jurnalistlərinə verdiyi cavablar həm daxili auditoriya, həm də beynəlxalq ictimaiyyət üçün strateji mesajlar daşıyırdı. Bu müsahibədə diqqət çəkən əsas məqamlar bunlardır: Azərbaycan sülh və əməkdaşlıq tərəfdarıdır, lakin bu, zəiflik deyil – beynəlxalq hüquqa əsaslanan güclü və ardıcıl siyasətin nəticəsidir.
Ermənistanla sülh müqaviləsinin bağlanması üçün real şərtlər mövcuddur və bu şərtlər beynəlxalq hüquqa söykənməlidir. Azərbaycanın suverenliyinə, sərhədlərinə və daxili işlərinə heç bir kənar müdaxilə qəbul olunmazdır. Bu yanaşma beynəlxalq münasibətlərdə Azərbaycanın prinsipial və hüquqi əsaslı davranış modelini bir daha təsdiqləyir.
Azərbaycanın beynəlxalq hüquqa sadiqliyi və diplomatik balansı qoruyaraq suveren problemlərini müstəqil şəkildə həll etməsi, digər inkişaf etməkdə olan dövlətlər üçün bir nümunə kimi çıxış edir. Xüsusilə enerji diplomatiyası, regional nəqliyyat dəhlizlərinin təşəbbüskarı olması və çoxtərəfli platformalarda aktiv iştirakı Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzunu artıran əsas faktorlar sırasındadır.
Prezident Əliyevin Ağ Evdə çıxışı bu modelin bir növ kulminasiya nöqtəsidir. ABŞ kimi qlobal gücün təmsilçiləri ilə eyni səviyyədə dialoq aparmaq və bu dialoqda öz mövqeyini hüquqa əsaslanaraq ifadə etmək Azərbaycanın regional liderliyini möhkəmləndirən əsas göstəricilərdəndir.
Prezident İlham Əliyevin “Azərbaycan bütün məsələləri beynəlxalq hüquq çərçivəsində özü həll etmişdir” bəyanatı təkcə diplomatik ritorika deyil, dövlət idarəçiliyinin və strateji yanaşmanın əsas fəlsəfəsini əks etdirir. Bu prinsipial yanaşma Azərbaycanın müasir beynəlxalq münasibətlər sistemində layiqli yer tutmasına və öz suverenliyini təmin etməsinə şərait yaratmışdır. Ağ Evdə səsləndirilən bu bəyanat bir daha sübut edir ki, beynəlxalq hüquq yalnız kağız üzərində qalmamalı, praktik siyasətin əsas təməli olmalıdır. Azərbaycan bu yolda həm nümunəvi, həm də müstəqil bir aktor kimi çıxış edir.

Kənan Quliyev
Yeni Azərbaycan Partiyası Laçın rayon təşkilatının məsləhətçisi