Azərbaycan enerji ixracında coğrafi şaxələnməni davam etdirəcək ŞƏRH AZƏRTAC

Bakı, 10 yanvar, AZƏRTAC

Ötən il Azərbaycanın milli iqtisadiyyatı üçün əlamətdar ildir. Azərbaycanın ümumi daxili məhsulu 4 faizdən çox, qeyri-neft-qaz iqtisadiyyatı isə 6,4 faiz artıb.

Bu sözləri AZƏRTAC-a şərhində bildirən İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin (İİTKM) şöbə müdiri Nicat Hacızadə qeyd edib ki, bu nəticələr Azərbaycanın sosial-iqtisadi inkişaf strategiyasının orta və uzunmüddətli hədəflərini dəstəkləyən və dayanıqlı inkişafı təmin edən böyümə göstəriciləridir.

“Şübhəsiz, ixraca əsaslanan iqtisadi artım modelini tətbiq edən Azərbaycan milli iqtisadiyyatın bütün istiqamətləri üzrə şaxələndirməni davam etdirir. Prezident İlham Əliyevin 2024-cü ilin sosial-iqtisadi yekunlarının göstəriciləri ilə bağlı nitqi deyilənləri təsdiq edir. Belə ki, neft hasilatının sabit saxlanılması istiqamətində cəlb edilən birbaşa xarici investisiyalar Azərbaycanın iqtisadi artımının sabitliyini dəstəkləyəcək. Buna baxmayaraq, Prezident İlham Əliyev qarşıya qoyulan hədəflərin, xüsusən iqtisadi artımın əsas drayverinin qeyri-neft-qaz iqtisadiyyatı hesabına həyata keçirilməli olduğunu qeyd edib. Artıq uzun illərdir ki, xam neft və təbii qaz ixracının coğrafi şaxələndirilməsi vasitəsilə əldə edilən ixrac və investisiya gəlirləri qeyri-neft-qaz iqtisadiyyatının şaxələndirilməsi və genişləndirilməsinə sərf edilir”, - deyə şöbə müdiri bildirib.

Nicat Hacızadə əlavə edib ki, neft-qaz sənaye sektoru həm ölkənin qeyri-neft-qaz iqtisadiyyatının inkişafı üçün monetar və fiskal kanallar vasitəsilə təhlükəsizlik çətiri formalaşdırmaq, həm Azərbaycanın makroiqtisadi dayanıqlığını təmin etmək, həm də siyasi dividendlərin əldə edilməsi baxımından milli iqtisadiyyatın vacib istiqamətidir: “Bu baxımdan, təbii qazın Azərbaycanın xarici valyuta gəlirlərinin artırılması, həmçinin Avropanın enerji təhlükəsizliyində aparıcı rolu qeyd edilməlidir. 2024-cü ilin yekunlarına görə, Azərbaycanın təbii qaz ixracı 8,4 milyard dollar təşkil edib. Habelə, Azərbaycanın kimya və digər sənaye sahələrində aralıq məhsul kimi mühüm önəmə malik təbii qaz faktoru qeyri-neft-qaz ixracınında artımını stimullaşdırır. 2022-ci ildən başlayaraq Azərbaycan Gürcüstan, Türkiyə, İtaliyadan sonra, Yunanıstan, Bolqarıstan, Macarıstan, Rumıniya, Serbiya, Şimali Makedoniya, Slovakiya, Xorvatiyaya təbii qaz ixrac etməklə coğrafi diversifikasiyaya nail olub. Təsdiqlənmiş təbii qaz ehtiyatlarımızın 2,6 trilyon kubmetri keçməsi Azərbaycanın orta və uzunmüddətli dönəmdə ötürücülük qabiliyyətinin daha da artırılması ilə əlaqədar münbit şərait yaradır. 2025-ci ildə AÇG-də “Dərin Qaz” layihəsindən ilk qazın alınması, həmçinin “Abşeron”da qaz hasilatının 1,5-dən 5 milyard kubmetrə qədər artırılması məqsədilə birbaşa xarici investisiyaların cəlb edilməsi Azərbaycanın 2025-ci ildə iqtisadi artım göstəricilərinə əlavə töhfə verəcək”.

İİTKM-in şöbə müdiri onu da qeyd edib ki, son üç il ərzində Şərqi Avropa regionunda münaqişəli vəziyyətin dinamik qalması və Avropanın qaz təminatında baş verən təchizat qırılmalarına Azərbaycan dəstək göstərib.

“Lakin Avropada yaşıl enerjiyə investisiya qoyuluşlarının artırılması fonunda ənənəvi enerji təchizatına maliyyə təminatının dayandırılması ixracatçı və sərmayədarlar arasında qeyri-müəyyən gözləntilər formalaşdırır. Şübhəsiz, Avropa İttifaqının yaşıl keçid strategiyası çərçivəsində qazıntı yanacağının payını azaltmaq planları Azərbaycanın enerji siyasətinə də təsir edir. Avropa banklarının qaz layihələrini maliyyələşdirməməsi enerji sektorunda sərmayə qoyuluşu üçün ciddi maneədir. Bu xüsusda, Avropanın siyasət qərarvericiləri tərəfindən maliyyə mexanizmlərinin yenidən nəzərdən keçirilməsi, kredit və sərmayə məsələlərində daha çevik yanaşmaların tətbiqi zəruri xarakterə çevrilib. Əgər sözügedən region Azərbaycan qazına olan tələbatını artırırsa, interkonnektorların tikintisi, maliyyələşmə problemlərinin həlli və enerji əməkdaşlığının gücləndirilməsi üçün Avropa İttifaqının öz tərəfdaşlıq öhdəliklərini yerinə yetirməsi vacibdir”,- deyə o bildirib.

Nicat Hacızadə vurğulayıb ki, Azərbaycan COP29-a ev sahibliyi edən və ənənəvi enerji daşıyıclarına malik ölkə kimi yaşıl enerji siyasətini dəstəkləyən dövlətlər siyahısında fəal və dinamik şəkildə iştirak edir. Lakin Avropa əlavə qaz təchizatında maraqlıdırsa, interkonnektorların tikilməsində maliyyə vəsaitlərinin tapılması və təchizat cədvəli ilə bağlı məsələlər haqqında aydın təsəvvür formalaşdırmalıdır.