“Azərbaycan Konstitusiyası ölkəmizin inkişafına güclü təkan verdi”

30 il əvvəl - 1995-ci il, noyabrın 12-də qəbul olunan Müstəqil Azərbaycanın Konstitusiyası ümumbəşəri dəyərlərə və mütərəqqi milli ənənələrə söykənir, eyni zamanda bu günün reallıqlarını, dövlətin, cəmiyyətin inkişaf perspektivlərini əks etdirir.

1991-ci il oktyabrın 18-də qəbul edilmiş “Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi haqqında” Konstitusiya Aktında yeni Konstitusiyanın hazırlanması nəzərdə tutulsa da, 1991–1993-cü illərdə hakimiyyətin yarıtmaz fəaliyyəti buna imkan vermədi. Həmin dövrdə vəziyyət o həddə çatmışdı ki, nəinki konstitusiya yada düşmür, vətəndaşların təhlükəsizliyi belə təmin olunmurdu. Ölkə vətəndaş müharibəsinin bir addımlığında idi. Beləliklə, insanların yaşamaq hüququnun təmin edilməsi mümkün olmadı.

Yalnız 1993-cü ildə xalqın tələbi ilə yenidən hakimiyyətə qayıtmış Ümummilli Lider Heydər Əliyevin böyük xilaskarlıq missiyası sayəsində Azərbaycan dünya xəritəsindən silinmək təhlükəsindən xilas oldu. Ölkədə ictimai-siyasi sabitlik təmin edildi, müasir dövlət quruculuğu üçün etibarlı zəmin yarandı. 
Ulu Öndər Heydər Əliyev Konstitusiya ilə bağlı deyirdi ki, elə bir Konstitusiya qəbul etməliyik ki, o, müstəqil Azərbaycan Respublikasının demokratik prinsiplər əsasında uzun müddət sabit yaşamasını təmin edən Əsas Qanun, tarixi sənəd olsun.

Beləliklə, 1995-ci ildə referendum yolu ilə qəbul edilmiş Konstitusiya Azərbaycan xalqının inkişafı naminə müasir, demokratik, dünyəvi, hüquqi dövlət quruculuğu mərhələsinə keçidi təsbit etmişdir. Cənab Prezidentin də söylədiyi kimi, bu tarixi sənədin müəllifi xalqımızın Ümummilli Lideri Heydər Əliyev olmuşdur.

Məlum olduğu kimi, Azərbaycan SSR-in sonuncu Konstitusiyası 1978-ci il aprelin 21-də qəbul olunub. 1977-ci ildə SSRİ-nin yeni Konstitusiyası qəbul edildikdən sonra Azərbaycan SSR-in yeni Konstitusiya layihəsi hazırlanıb. 1978-ci il aprelin 2-də həmin layihə ilə əlaqədar Azərbaycan SSR Ali Sovetində məruzə ilə çıxış edən Ümummilli Lider Heydər Əliyevin təklifi ilə 73-cü maddədə “Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının dövlət dilinin Azərbaycan dili olması əksini tapmışdır. Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra yeni Konstitusiyanın hazırlanması zəruri idi.

1995-ci il noyabrın 12-də keçirilmiş referendumda isə seçicilərin 86 faizi iştirak etmiş və onların 91,9 faizi Konstitusiyanın qəbul edilməsinin lehinə səs vermişdir.

Müstəqil Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası ölkəmizdə demokratik, hüquqi, dünyəvi dövlət quruculuğu prosesinə hüquqi baza yaratdı və onun inkişafına güclü təkan verdi, hakimiyyət bölgüsünün əsas prinsiplərini müəyyənləşdirdi.

Azərbaycan Konstitusiyanın tələblərinə və öz suveren hüquqlarına əsaslanaraq inkişafa nail olub. Ana qanunun 48 maddəsi bilavasitə insan hüquqlarına və onların təminatlarına həsr edilmişdir. Əsas Qanunumuzda dilindən, dinindən, irqindən, etnik mənsubiyyətindən asılı olmayaraq, Azərbaycanda yaşayan bütün vətəndaşların hüquq və azadlıqları geniş təsbit olunmuşdur. 44 günlük Vətən müharibəsi, eləcə də 2023-cü ilin sentyabrında həyata keçirilən antiterror əməliyyatı  nəticəsində ölkəmizin ərazi bütövlüyü və suverenliyi tam bərpa edildi.

Böyük Zəfərin 5-ci, Konstitusiyanın 30-cu ildönümündə - 2025-ci il - “Konstitusiya və Suverenlik İli” elan olunub. Hər bir azərbaycanlı Konstitusiyamızın hüquqi qüvvəsinin işğalın aradan qaldırıldığı bütün ərazilərdə bərqərar olma sevincini yaşayır.

Könül Nurullayeva,

Milli Məclisin deputatı