Azərbaycan öz suveren hüquqlarını qorumaq və milli maraqlarını təmin etmək əzmindədir

Qarabağda uzun illər davam edən hərbi-siyasi gərginlik ədalətli şəkildə həllini tapmış, Azərbaycanın tarixi zəfərləri regionda yeni dövrün başlanğıcı kimi mütərəqqi rol oynamışdır. Bu amillər dövlətin qətiyyətli siyasətini, ordunun peşəkarlığını və xalqın birliyini bir daha bütün dünyaya nümayiş etdirmişdir.
2020-ci il 10 noyabr tarixində imzalanmış üçtərəfli bəyanat İkinci Qarabağ müharibəsinin bitməsini təmin etsə də, bölgədə mövcud olan erməni silahlı birləşmələrinin tam çıxarılması ilə bağlı müddəalar uzun müddət icra edilmədi. Halbuki, həmin sənədə əsasən Ermənistanın silahlı qüvvələri Azərbaycan ərazisini tərk etməli, qeyri-qanuni silahlı dəstələr isə tərksilah edilməli idilər. Lakin sonrakı illərdə Ermənistan rəhbərliyi və separatçı qüvvələr bu öhdəlikləri yerinə yetirmədi, əksinə, yeni silahlar, döyüş texnikaları və canlı qüvvə bölgəyə daşınırdı. Qarabağda “müstəqillik” iddialarını davam etdirən separatçılar Azərbaycan dövlətinə qarşı təxribatçı bəyanatlar verirdilər.
Azərbaycan bütün bu müddət ərzində səbr və humanizm nümayiş etdirərək problemi sülh yolu ilə həll etməyə çalışırdı. Rəsmi Bakı dəfələrlə Ermənistan rəhbərliyinə, beynəlxalq ictimaiyyətə və vasitəçilərə müraciət edərək bölgədəki qeyri-qanuni hərbi qüvvələrin çıxarılmasının vacibliyini xatırladırdı. Bununla yanaşı, azərbaycanlılarla ermənilərin Qarabağda dinc və birgə yaşayışını təmin edəcək reinteqrasiya prosesi üçün şərait yaradır, qarşı tərəfi əməkdaşlığa dəvət edirdi. Lakin Ermənistan tərəfi hər dəfə bu çağırışlardan yayınır, bölgədə yeni hərbi təxribatlara əl atırdı.
2021-ci ildən etibarən sərhəddə gərginliklər artdı, delimitasiya danışıqları nəticəsiz qaldı. 2023-cü ilin yaz və yay aylarında isə erməni silahlı birləşmələri Azərbaycanın mövqelərinə və mülki əhalisinə qarşı yeni hücumlar təşkil etdilər. Ən təhlükəli məqamlardan biri isə Qarabağ ərazisinə Ermənistandan kütləvi şəkildə minaların gətirilməsi və basdırılması oldu. Bu fakt bir daha göstərdi ki, Ermənistan və separatçı qüvvələr bölgədə sülhün bərqərar olmasında maraqlı deyillər.
Azərbaycanın qətiyyətli addımları ilə 2023-cü il aprelin 23-də Laçın–Xankəndi yolunun başlanğıcında “Laçın” Nəzarət-Buraxılış Məntəqəsi quruldu. Bununla, Ermənistan tərəfindən qeyri-qanuni silah daşımalarının qarşısı alındı, dövlət sərhədlərimizdə nəzarət tam təmin edildi. Lakin separatçı rejim bundan sonra da öz fəaliyyətini davam etdirdi, qanunsuz silahlı dəstələr mövqelərini gücləndirdi.
Nəhayət, 2023-cü il sentyabrın 19-da erməni silahlı dəstələrinin törətdiyi genişmiqyaslı terror aktları Azərbaycanın hərbçilərinin və mülki şəxslərinin həlak olması ilə nəticələndi. Bu təxribatlar Azərbaycanın səbr kasasını daşıran son damla oldu. Dövlətimiz milli təhlükəsizliyi və konstitusiya quruluşunu bərpa etmək məqsədilə lokal xarakterli antiterror əməliyyatına başladı.
Cəmi 23 saat 43 dəqiqə davam edən əməliyyat zamanı Azərbaycan Ordusu yüksək peşəkarlıq və qəhrəmanlıq göstərərək düşmənin hərbi obyektlərini dəqiq zərbələrlə sıradan çıxardı. 406 kvadratkilometr ərazi yad ünsürlərdən təmizləndi, yüzlərlə döyüş texnikası məhv edildi və 18 mindən çox atıcı silah ələ keçirildi. Ən önəmlisi isə Ermənistan ordusunun qalıqları və separatçı silahlı dəstələr tam şəkildə tərksilah edildi. Azərbaycan Ordusu əməliyyat zamanı mülki əhalinin təhlükəsizliyinə xüsusi diqqət yetirdi. Erməni sakinlər öncədən SMS, vərəqələr və səsgücləndirici vasitələrlə xəbərdar edildi. Uşaqlar, qadınlar, qocalar və xəstələr üçün xüsusi humanitar dəstək tədbirləri həyata keçirildi. Bu, Azərbaycanın beynəlxalq humanitar hüquqa sadiqliyini və insanpərvər mövqeyini bir daha təsdiq etdi.
Antiterror tədbirləri yalnız hərbi qələbə ilə yekunlaşmadı, həm də separatizmin sonunu gətirdi. Qarabağda qeyri-qanuni “rejim”in başçıları məğlubiyyətlərini etiraf etmək məcburiyyətində qaldılar. Sentyabrın 28-də Samvel Şahramanyan qondarma qurumun buraxılması barədə sənəd imzaladı. Bununla, bölgədə separatçı xunta rejimi tamamilə ləğv olundu. Əməliyyatdan dərhal sonra Yevlaxda erməni icmasının nümayəndələri ilə görüş keçirildi. Azərbaycan tərəfi onlara reinteqrasiya şərtlərini təqdim etdi, bölgədə yaşamağa davam edib-etməmək barədə sərbəst qərar vermək imkanı yaratdı. Bu yanaşma bir daha dövlətimizin humanist və inklüziv siyasətinin bariz nümunəsi oldu.
19–20 sentyabr 2023-cü il antiterror əməliyyatı nəticəsində Azərbaycan öz dövlət suverenliyini tam təmin etdi. Xankəndi, Xocalı, Xocavənd və Ağdərədə üçrəngli bayrağımız dalğalandırıldı. 2023-cü il oktyabrın 15-də isə Ali Baş Komandan İlham Əliyev həmin şəhərlərdə Dövlət Bayrağını şəxsən ucaldaraq bu tarixi Qələbəni bütün dünyaya nümayiş etdirdi.
Prezident İlham Əliyevin 2024-cü il 19 sentyabr tarixli Sərəncamı ilə ölkəmizdə Dövlət Suverenliyi Günü elan edilmişdir. Bu əlamətdar gün Azərbaycan xalqının müstəqilliyi və suverenliyinin qorunması, milli maraqlarının təmin olunması yolunda göstərilən qəhrəmanlıq və qətiyyətin təzahürü olaraq qeyd edilir.
Beləliklə, qısa müddətdə aparılmış bu parlaq əməliyyat regionda yeni reallıqların formalaşmasına səbəb oldu. Tarixi Zəfər bir daha göstərdi ki, Azərbaycan öz suveren hüquqlarını qorumaq və milli maraqlarını təmin etmək əzmindədir. Əldə edilən qəti Qələbə isə bölgədə uzunmüddətli sülh və təhlükəsizlik üçün əsaslı zəmin yaratdı.
Mahir Süleymanlı,
​Milli Məclisin deputatı