Azərbaycanda təhsil kreditlərinin gələcəyi necə olacaq? Ekspert rəyi

Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, 2024-2025-ci tədris ili üzrə ümumilikdə 2105046 nəfər təhsil alır. Bu statistikaya əsasən, 2024-2025-ci tədris ilində Azərbaycanda təhsil sisteminin bütün pillələri üzrə təhsil alanların ümumi sayı 2 milyonu keçib.

Bakıvaxtı.az bildirir ki, təhsilalanların sayında artımın olması ürəkaçan olsa da, əksər tələbələr illik təhsil haqqının ödənişində çətinlik yaşayırlar. Bu baxımdan 2021-ci ildə Prezident İlham Əliyevin fərmanı ilə Təhsil Tələbə Krediti Fondu yaradııb.

Fondun fəaliyyəti əhalinin aztəminatlı təbəqəsinin təhsilə çıxış imkanlarını genişləndirmək məqsədi daşıyır. Elm və Təhsil Nazirliyinin 2024–2025-ci tədris ilinə dair hesabatına əsasən, Təhsil Tələbə Krediti Fondunun fəaliyyətə başladığı gündən bu günədək e-ttkf.edu.az elektron portala 70393 müraciət daxil olub. Onlardan 57025 təhsil tələbə krediti (TTK) müqaviləsi rəsmiləşdirilib.

Diqqət çəkən məqam budur ki, əksər tələbələr Fond tərəfindən ayrılan tələbə kreditin də ödəməkdə çəkinlik çəkirlər.

Bəs görəsən, təhsil kreditləri və tələbə borcları problemlərinin həlli üçün hansı addımlar atıla bilər?

Mövzu ilə bağlı təhsil eksperti Məzahir Məmmədli öz fikirlərini Bakıvaxtı.az-la bölüşüb.

Onun sözlərinə görə, ötən il və ondan əvvəlki il çox sayda tələbə tələbə adından məhrum olublar:

"Bəzi tələbələr ixtisas uyğunsuzluğa görə, bəzi tələbələr illik təhsil haqqını ödəyə bilmədiyinə görə, bəzi tələbələr isə öz karyerasını başqa sahələrdə qurduğuna görə tədrisini yarımçıq qoyub. Ümumilikdə 2024-cü ildə Azərbaycanın ali təhsil müəssisələrində ümumilikdə 67842 tələbə təhsil alıb. Onların 14 mini müxtəlif səbəblərdən təhsildən uzaqlaşıb. Təəssüf ki, bu tendensiya davam edir. Çünki təhsil kreditinin verilməsi ilə bağlı geri ödəmələr başlayıb. Artıq 5 ildir ki, təhsil tələbə krediti tətbiq olunur. Bu kreditin müsbət tərəfi odur ki, imkansız şəxslərə müəyyən qədər imkan yaradır. Digər tərəfdən, təhsil tələbə krediti alan şəxsin topladığı bal mütləq şəkildə 71-in üzərində olmalıdır. Bu, tələbələri tədrisində müəyyən qədər məsuliyyətli olmağa sövq edir".

Məzahir Məmmədli: Az balla universitetə qəbul olanlar ödənişlərlə bağlı vəziyyəti öncədən düşünməlidirlər

Ekspert qeyd edib ki, əksər dövlət universitetlərində yarıbayarı ödənişlə oxuyan tələbələr var. Bu universitetlər adından göründüyü kimi, dövlətdən müəyyən qədər dotasiya alır və əksəriyyəti hüquqi şəxsə çevrilib. Bu halda həmin universitetlər bilikli və bacarıqlı tələbələri oxutmaqda özləri maraqlı olmalıdır.

"Əksər tələbələr hələ universitetə qəbul olunmadan öncə yüksək adlı-sanlı və reytinqli universitetlərə təqaüd qazanmaqla, təhsil alırlar. Universitetlərimiz də bu şəraiti yarada bilər ki, ödəniş etməyi bacarmayan imkansız, amma gələcək üçün müəyyən potensialı olan tələbələrin təhsil haqqısı böyük şirkətlərlə müqavilə bağlamaq şərtiylə ödənsin. Az balla ali təhsil müəssisəsinə qəbul olan tələbələr isə ödənişlərlə bağlı vəziyyəti öncədən düşünməlidirlər. Bu tələbələr daha çox texniki peşə sahələrinə üz tutsalar, daha məqsədəuyğun olar", - deyə Məzahir Məmmədli vurğulayıb.

Gülşən Şərif