AZƏRBAYCANLI ALİMLƏRİMİZ BİZİ SEVİNDİRDİ, AMMA... AzPolitika onlayn siyasiictimai qəzet

Etibar ƏLİYEV

Türkiyənin İğdır Universitetində çalışan azərbaycanlı riyaziyyat elmləri doktoru, professor Kamal Soltanov “Navye-Stoks bərabərliyi”ni həll edib. 

Qeyd edək ki, “Navye-Stoks bərabərliyi” uzun illər həlli tapılmayan vacib, klassik məsələlər olan 7 riyazi problemdən biridir. Məlumat üçün bildirək ki, sözügedən 7 riyazi problemdən yalnız biri - “Puankare hipotezi” 2010-cu ildə yəhudi əsilli rus riyaziyyatçısı Qriqori Perelman tərəfindən həll edilib. Bu işə görə Perelmana riyaziyyatdan Nobel mükafatına bərabər tutulan Filds medalı verildi. Lakin böyük riyaziyyatçı mükafatdan imtina etdi. 

Kamal Soltanova Filds medalı düşmür, çünki bu medal 40 yaşına qədər olan böyük riyaziyyatçılara verilir. Şübhəsiz ki, K. Sultanovun işinə dünyanın böyük riyaziyyatçıları qiymət verəcək. Sadəcə gözləmək lazımdır. Dünya şöhrətli azərbaycanlı alim, Münhendəki Helmholtz Mərkəzinin professoru, Azərbaycanın əməkdar elm xadimi Məsud Əfəndiyev Kanadada fəaliyyət göstərən riyaziyyat elmləri sahəsində araşdırmalar üzrə Fields İnstitutunun ömürlük mükafatına layiq görülüb.

Azərbaycan Dövlət Universitetində (indiki BDU) oxuduğumuz illərdə molekulların kvant mexanikası üzrə böyük alim İsrafil Hüseynovla rastaşırdıq. Təssüflər osun ki, 1996-cı ildə Azərbaycanı tərk etdi. İndi onun 90 yaşı var. Ölkədə qalsaydı dövrümüzün əsas elmlərindən biri üzrə xeyli sayda mütəxəssis yetişdirmiş olardı. Bu alimlərin çalışdığı ölkələrdə saysız-hesabsız böyük alimlər çalışır. Bizim isə böyük alimlərə ehtiyacımız var. Azərbaycanı xaricdə təmsil etmək yaxşı işdir, amma ən yaxşı iş məmləkətdə çalışmaqdır. 10-larla böyük alimimiz dünyanın aparıcı universitetlərində çalışırlar. Yeni elmi istiqamətlər yaradırlar. Biz isə onların yolunu gözləyirik. Gözümüzün kökü saralıb: onların əksəriyyətinin yaşı 70-i haqlayıb. Gəlin etiraf edək, tələbə qarşısına çıxarılacaq əsl alimlərimiz yox səviyyəsindədir.

Bir örnək yazacam: Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı Jores Alfyorov 1987-1993-cü illərdə məşhur A. İoffe adına Fizika-texnika İnstitutunun direktoru vəzifəsində çalışıb. Nobelçi fizik 6 ildən sonra könüllü istefa verdi və səbəbini belə izah etdi: “Evimizin yanında orta məktəbdə fizika dərsi deyəcəm. Ölkədə çoxsaylı gənc fiziklərin yetişməsinə böyük ehtiyac var”. Alfyorova dünyanın bütün aparıcı universitetlərinin və tədqiqat mərkəzlərinin qapısı açıq idi, lakin böyük fizik ölkəsindəki orta məktəbi seçdi. Alfyorovun bu hərəkəti əsl vətənpərvərlik nümunəsidir.