Bağışlamaq böyüklük yox, qorxunun estetikasıdır Orxan Saffari yazır...

Çox yəqin, mahiyyətcə insan təbiətinə zidd olan bir məsələ də bağışlamaq, daha dəqiq, “Bağışlamaq böyüklükdür” romantizmidir.

Ümumiyyətlə, bağışlaya bilmək mənzərə olaraq böyüklük göstəricisi ola bilər, ancaq nəyi və necə?

Bəlkə, bağışlamaq həm də zəiflikdir?

İnsantın təbiət etibarı ilə vəhşi olduğunu nəzərə alsaq, ona olunan böyük səhvi bağışlaya bilməsi, kinsiz-küdurətsiz qalması heç də təbii deyil. Əksinə, doğrudan da ona qarşı olan böyük səhvi bağışlaya bilmək problem, bəlkə də, hansısa bir xəstəlikdir. Adətən, “Bağışla” anlayışı, edilən böyük səhvin qarşısında aciz qalmağı ötüşdürmək üçündür.

“Böyüklük səndə qalsın, bağışla”-sözü əksər hallarda “Sən onsuz da zəifsən, sus, bağışla”-dır.

Bir insan ona qarşı səhv edən insanı bağışlamaqla, həm də qarşı tərəfin gücünü qəbul edir,  lori desək, “Bağışlamayıb nə edəcəm?” sözünü deyir.

Bağışlamaq emosionallıqdır. İnsan bəzən yazığı gəldiyi adamı da bağışlaya bilir. Ancaq bağışlamaqla həm də ədalət, nizam pozulur. Məsələn, cinayəti bağışlamaq da olur. Ancaq bu, ədalətlidirmi?

Yaxşı, bəs xəyanəti bağışlamaq necə, böyüklük hesab edilə bilərmi?

İnsan bağışlaya-bağışlaya özünü saatlı bombaya da çevirə bilir.

Psixoloq Carl Jung bu barədə deyirdi: “İnsan, fərqində olmadan basdırdığı hisslərin əsirinə çevrilər.” Bağışlamaq çox zaman həmin hisslərin basdırılmasıdır. İnsan içinə baxmır, qəzəbini görmək istəmir. “Bağışladım” deyir, amma içində o hiss qalır. Bu, zehni və emosional toksiklik yaradır. Uzunmüddətli depresiya, travma sonrası stress, güvən problemləri buradan qaynaqlanır”.

Əgər incidiyin halda bağışlayırsansa, bu, əziklik kompleksidir. Həqiqi böyük olanlar isə bağışlamır, sadəcə, onlar bağışlayacağı adamı heç görmürlər də.

Beləliklər, bağışlamaq böyüklük yox, əksinə, daha çox kiçiklikdir. Sadəcə, böyük adamlar özlərinə müsbət xal qazanmaq üçün bəzən bağışlamaq romantikasından istifadə edirlər.

Bağışlamaq, obrazlı desək, qorxunun estetikasıdır.

Bağışlayan insan daha çox bacarmayan insandır.

Adətən, buna “səbrli olmaq” anlayışı da yapışdırılır. Ancaq insan özündən zəifə qarşı əksər hallarda səbr göstərmir.

Bağışlamağın böyüklük olduğu bütün sistemlərin mahiyyətidir. Dinlərin də, hakimiyyətlərin də. Demək, bu da özlüyündə hansısa bir idarəetmədir.

Əslində, bağışlamaq birmənalı olaraq humanistlik olmadığı kimi, bağışlamamaq da qəddarlıq deyil.

Orxan Saffari

Gununsesi.info