Bakı şərt qoydu, Kreml 30 illik prinsipini pozdu: Qəza ilə bağlı iki mühüm məqam

Ötən ilin dekabrın 25-də AZAL-a məxsus sərnişin təyyarəsinin Rusiyanın hava hücumundan müdafiə məqsədli “Pantsir S” raketi ilə vurulmasından sonra iki ölkə arasında münasibətlərin gərginləşdiyi müşahidə olunur.

Təyyarənin Qroznı səmasında hücuma məruz qalmasından sonra enişinə icazə verilməməsi, həmçinin Rusiyadan səsləndirilən bir-biri ilə tutarsız müxtəlif açıqlamalar Azərbaycanda birmənalı qarşılanmadı. Hadisənin əsas səbəbi ortaya çıxdıqdan sonra Rusiya Prezidenti Vladimir Putin Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə zəng edib qəzanın bu ölkənin hava məkanında baş verməsinə görə üzr istəsə də, günahkarların cəzalandırılması ilə bağlı məsələ hələ də öz həllini tapmayıb.

Həmçinin Bakının Moskvaya qarşı irəli sürdüyü əsas şərtlərdən biri olan kompensasiyanın ödənilməsinə də Kremldən aydınlıq gətirilməyib.

Globalinfo.az-a danışan siyasi şərhçi Kamran Sultanlı deyib ki, Azərbaycan tərəfinin reaksiyası kifayət qədər praqmatik, haqlı və davamlıdır:

“Rusiya dövləti və başda Vladimir Putinin heç bir zaman üzr etdikləri səhvə görə istəməmələri hər kəsə məlumdur. Bu cür durumun onların siyasi simalarına və imiclərinə zərbə olduğunu hesab edirlər. Sonuncu dəfə Rusiya liderləri təyyarə qəzasına görə, 1990-cı ildə Sovet dövründə Koreya hava yollarına aid təyyarənin vurulması üçün üzr istəmişdi. Maraqlıdır ki, bu, qəzadan 9-10 il sonra baş verdi.

Prezident İlham Əliyevin ardıcıl mövqeyi Rusiyanı fakt qarşısında qoydu. Hər nə qədər Rusiya liderləri ictimai rəylə hesablaşmağı sevməsələr də, son illərdə baş verən qlobal dəyişikliklər fonunda Moskvanın  post-sovet məkanına artan ehtiyacına görə Putin praqmatik davranmağa məcbur qaldı. Xüsusilə Ukraynanın Rusiya qazının tranzitinə qadağa qoymasından sonra Azərbaycan, Qazaxıstan və Türkiyənin burada rolu gücləndi. O baxımdan Rusiya hazırda 15 milyard kubmetrə yaxın qazı məhz Türk axını vasitəsilə ixrac edə bilər. Eyni zamanda Çinə ixracda Qazaxıstan önəmli rola malikdir. Bütün bunlar bizə onu deməyə əsas verir ki, Rusiya rəhbərliyinin ən azından üzrdən sonra müxtəlif kompensasiya tədbirlərini icra etməsi mümkündür”.

Ekspertin sözlərinə görə, 38 nəfərin ölümü ilə nəticələnən qəzaya görə Rusiyada kimlərinsə həbsi gözləniləndir:

“Əks halda bu, Azərbaycan və Rusiya münasibətlərində ciddi böhran yarada bilər. Buna baxmayaraq düşünürəm ki, Kreml rəhbərliyi Bakı ilə gərginliyin artmasına imkan verməyəcək. Ümumiyyətlə, münasibətlərdə enişli-yoxuşlu hallara baxmayaraq Rusiya və Azərbaycan dəyişən geosiyasi vəziyyətdə strateji xəttin pozulmamasına çalışır. Lakin bu o demək deyil ki, Bakı öz mövqeyini ifadə etməyəcək. Azərbaycan Rusiya ilə münasibətlərdə hər zaman dostyana davranıb və ondan da eyni münasibəti gözləmək haqqına sahibdir. Bu, həm də Azərbaycanın kifayət qədər müstəqil siyasət aparmasından qaynaqlanır və Moskva rəhbərliyi bu cür ölkələrə xüsusi əhəmiyyət verir”.

Rövşən Rza
Globalinfo.az