Bayram üçün evə gedirdilər... Nəhəng təyyarə 520 nəfərə məzar oldu

Müasir aviasiya tarixində çoxsaylı təyyarə qəzaları baş verib. Onların arasında isə eləsi var ki, bir təyyarənin iştirakı ilə baş verən ən ölümcül qəza kimi tarixə düşüb. Bayram günlərində vətənlərinə yollanan yüzlərlə insanın həyatına son qoyan həmin faciənin kökü isə illər əvvəl buraxılmış bir səhvə dayanır.

Qaynarinfo xəbər verir ki, 12 avqust 1985-ci ildə Yapon Hava Yollarına (JAL) məxsus 123 saylı reys Tokionun 95 kilometr şimal-qərbindəki dağa çırpılıb. 505-i sərnişin olmaqla, ümumilikdə 520 nəfərin ölümü ilə nəticələnən bu hadisə bir təyyarənin iştirak etdiyi ən böyük aviasiya fəlakəti kimi qeydə alınıb.

1970-ci illərdə Yaponiyada daxili uçuşlara tələbat kəskin artdığından aviaşirkətlər tələbi qarşılaya bilmirdi. Qəzaya düşən təyyarə də bu ehtiyacı ödəmək üçün nəzərdə tutulmuş reyslərdən biri idi. "Boeing" şirkətindən xüsusi sifarişlə alınan və qısa məsafəli uçuşlara uyğunlaşdırılmış 747 SR-46 model təyyarənin oturacaq sayı əvvəlcə 498, sonradan isə 550-yə çatdırılmışdı.

JA8119 qeydiyyat nömrəli bu təyyarə 1974-cü ildən etibarən JAL parkında yer alırdı və qəzaya qədər 25 min uçuş saatı geridə qoymuşdu. Lakin faciənin səbəbi həmin günlə bağlı deyil - kökləri 7 il əvvələ, 2 iyun 1978-ci ildə yaşanan hadisəyə gedib çıxır. O zaman İtami Hava Limanına eniş zamanı təyyarənin quyruğu zolağa çırpılmış, arxa təzyiq divarında çat əmələ gəlmişdi. Təmir edilsə də, bu iş keyfiyyətli aparılmamış və illər sonra fəlakətə yol açmışdı.

1985-ci il avqustun 12-də Yaponiyada ailə böyüklərinin xatırlandığı Obon bayramı keçirilir. Haneda Hava Limanından Osaka istiqamətinə qalxan JA8119 saat 18:12-də uçuşa başlayıb. Uçuşun 12-ci dəqiqəsində arxa təzyiq divarındakı yama çat verib, salonun havası boşalıb, tavanın bir hissəsi çöküb, bütün hidravlik xətlər sıradan çıxıb və təyyarə idarəolunmaz vəziyyətə düşüb.

Kokpitdə kapitan Masami Takahama idarəetməni bərpa etməyə çalışsa da, 32 dəqiqə davam edən ümidsiz mübarizədən sonra təyyarə Qunma prefekturasındakı Takamaqahara dağına çırpılıb və partlayıb. Zərbə o qədər güclü olub ki, 160 kilometr uzaqlıqdakı seysmoloji stansiyada qeydə alınıb.

Xilasetmə əməliyyatları dərhal başlanmayıb - hava qaralanda axtarış ertəsi günə saxlanılıb. 524 nəfərdən yalnız 4 qadın sağ qalıb. Onlar təyyarənin sol tərəfində, 54-60-cı sıralarda oturan sərnişinlər olub.

1987-ci ildə açıqlanan rəsmi hesabatda qəzanın səbəbi 1978-ci ildəki quyruq zədəsindən sonra aparılan qüsurlu təmir göstərilib. Qəza nəticəsində JAL rəhbərliyində istefalar baş verib, bəzi mühəndislər isə hadisənin psixoloji ağırlığına dözməyərək intihar ediblər.

Bu gün qəza yeri xatirə məzara çevrilib, Haneda yaxınlığında yerləşən Təhlükəsizlik Təbliğat Mərkəzində isə təyyarənin qalıqları və sərnişinlərin son məktubları sərgilənir. JAL bir müddət etibar itkisindən əziyyət çəksə də, sonradan Yaponiyanın ikinci böyük hava yolu şirkəti mövqeyinə qayıda bilib.

Aydın