Beynəlxalq enerji gündəliyi Bakıda müzakirə olunub ŞƏRH

2025-ci il aprel ayının 4-də Bakıda Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası nazirlərin XI iclası və Yaşıl Enerji Məşvərət Şurası nazirlərin III iclası təşkil edilib. İclasda qarşıya qoyulan başlıca məsələlər: “Nazirlər sessiyası”, “Cənub Qaz Dəhlizi sessiyası: Cənub Qaz Dəhlizinin uğurlu istismarı və inkişafında tərəqqi və növbəti addımlar”, üçüncü məsələ isə “Yaşıl enerji layihələri və yaşıl enerji dəhlizləri” idi.

İclasda Azərbaycan, Türkiyə, ABŞ, Bolqarıstan, Rumıniya, Sloveniya, Moldova, Bosniya, Herseqovina, İtaliya, Macarıstan, Yunanıstan, Səudiyyə Ərəbistan, Özbəkistan və b. ölkələrin nümayəndələri çıxış edirdilər. Ümumiyyətlə, bu toplantıya Azərbaycan və Avropa İttifaqı daxil olmaqla 24 ölkə, 7 beynəlxalq maliyyə institutu, 42 enerji şirkəti qatılmışdı. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin toplantısı ilk dəfə 2015-ci ilin fevral ayında təşkil edilmişdi.

Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası nazirlərin XI iclası və Yaşıl Enerji Məşvərət Şurası nazirlərin III iclasında qonaqları salamlayan Azərbaycanın energetika naziri Pərviz Şahbazov çıxış üçün ilk sözü Ölkə başçısı, Cənab Prezident İlham Əliyevə verir. Cənab Prezident İlham Əliyev iclasda iştirak edən bütün qonaqları salamlayaraq, Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurasının 11-ci dəfədir ki, Bakıda təşkil edildiyini bildirir. Çıxış zamanı Ölkə Başçısı qeyd edir ki, günbəgün Şuranın üzvlərinin sayı ortaq məqsəd naminə artmaqda davam edir. Şuranın təşkilinin başlıca məqsədi əməkdaşlıqdır. Əməkdaşlıq çərçivəsində isə ölkələrarası məsələlər öz həllini tapa bilər. Növbəti məsələ isə enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsidir ki, bunun üçün də əməkdaşlıq mühüm amillərdən biridir.

Ölkə başçısı çıxış zamanı qeyd edir ki: “Bu gün heç vaxt görünmədiyi kimi aydındır ki, enerji təhlükəsizliyi ölkələrin milli təhlükəsizliyinin ayrılmaz hissəsidir. Mən hətta deyərdim ki, bu gün biz, həmçinin sənaye təhlükəsizliyi haqqında danışa bilərik, çünki sənayeni inkişaf etdirmək üçün bizə enerji ehtiyatları, neft-kimya məhsulları, gübrələr lazımdır. Azərbaycan isə xam neftin, təbii qazın, neft məhsullarının, neft-kimya məhsullarının və gübrələrin istehsalçısı və ixracatçısıdır.

Cənab prezident Enerji şirkətlərimizin istər ölkə daxilində, istərsə də ondan kənardakı işi barədə iclasda məlumat verərək, Azərbaycanın hər zaman etibarlı tərəfdaş olduğunu və bundan sonra da elə olacağını qeyd etdi. Bundan başqa o, bu Şuranın bu günə kimi keçirilən iclaslarında gəlinən nəticələr barədə də iclas iştirakçılarına hesabat verərək, bundan sonra da eyni templə işə davam edəcəklərini qeyd etdi.

İclasda Cənubi Qaz Dəhlizinin uğurlarından bəhs edən Azərbaycanın energetika naziri Pərviz Şahbazov da bir sıra məsələlərə toxunaraq, münasibət bildirmişdir. Çıxış zamanı təbii qazla bağlı məsələlərə nazir öz fikrini bildirərək, qeyd edir ki: “Təbii qazla bağlı mövcud məhdudiyyətlərə baxmayaraq, Azərbaycan bu illər ərzində etibarlı enerji təchizatçısı roluna müvafiq tədarük həcmlərinin artırılması və təchizat coğrafiyasının genişləndirilməsi sahəsində mühüm irəliləyişlər əldə etdi.... Azərbaycan və Avropa alıcıları arasında uzunmüddətli qaz müqavilələri, Aİ-nin təminatları və maliyyə dəstəyi, Cənubi Qaz Dəhlizinin uğurla genişləndirilməsinin əsas amilləridir və bu, nəticə etibarilə Avropanın daha dayanıqlı enerji təhlükəsizliyini təmin edəcək”.

Pərviz Şahbazov onu da qeyd edib ki, Azərbaycan, Gürcüstan, Türkiyə və Bolqarıstan arasındakı yaşıl elektrik enerjisi sahəsində imzalanacaq Anlaşma Memorandumu ilə onlar daha bir dəhliz üzrə işə başlayacaqlar.

İclasda çıxış edən Türkiyənin energetika və təbii ehtiyatlar naziri Alparsan Bayraktar çıxışı zamanı qeyd edir ki: “Bu layihə ölkələrimiz arasında etibarlı tərəfdaşlıq və qarşılıqlı inamın təcəssümüdür. Türkiyə olaraq biz bu əməkdaşlığın daha da genişləndirilməsində və enerji təchizatının diversifikasında maraqlıyıq”.

Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası nazirlərin XI iclası və Yaşıl Enerji Məşvərət Şurası nazirlərin III iclasında çıxış edən digər ölkə nümayəndələri də bu görüşün səmərəli tərəflərindən bəhs edərək, onu dəstəklədiklərini bildirirlər. İclasda çıxış edən Bolqarıstanın energetika naziri Jeco Stankov qeyd edir ki: “Biz Cənub Qaz Dəhlizi çərçivəsində tərəfdaşlıq münasibətlərinin daha da inkişaf etdirilməsinə sadiqliyimizi təsdiq edirik”. Ruminiyanın energetika naziri də öz qərarlarını bildirərək çıxışı zamanı qeyd edir: “Rumıniya Avropanın enerji təhlükəsizliyi baxımından strateji əhəmiyyət daşıyan Cənub Qaz Dəhlizinin genişləndirilməsi mövqeyinə sadiqdir. Dəhlizin Cənub-Şərqi Avropa və Balkanlar istiqamətində genişləndirilməsi region üçün etibarlı, proqnozlaşdırıla bilən və rəqabətə davamlı enerji təchizatını təmin etmək baxımından mühüm addımdır”.

İclasda çıxış edən Macarıstan Xarici İşlər və Ticarət Nazirliyinin dövlət katibi Boqlarka İlles bildirir ki, Cənub Qaz Dəhlizi Cənub-Şərqi Avropada təbii qaz tədarükü mənbələri və marşrutlarının şaxələndirilməsində strateji əhəmiyyətə malikdir və Avropa ilə Azərbaycan arasında strateji tərəfdaşlığın bariz sübutudur.

İclasda çıxış edən digər nümayəndə Səudiyyə Ərəbistan Krallığının energetika nazirinin köməkçisi Nasser Əl-Qahtani idi. O da öz çıxışı zamanı qeyd edir ki: “Səudiyyə Ərəbistanı Krallığı Mərkəzi Asiya ölkələrini və Azərbaycanı təkcə dost kimi deyil, həm də davamlı enerji gələcəyinin formalaşmasında starateji tərəfdaş kimi görür. Sıx əməkdaşlıq sayəsində biz birgə təsirimizi gücləndirə, təmiz enerji texnologiyalarının tətbiqini sürətləndirə və bununla da həm xalqlarımızın, həm də gələcək nəsillərin rifahına töhfə verə bilərik”.

Qeyd etmək lazımdır ki, iclasda “Cənub Qaz Dəhlizi sessiyası: Cənub Qaz Dəhlizinin uğurlu istismarı və inkişafında tərəqqi və növbəti addımlar” sessiyasında Asiya İnkişaf Bankı, Avropa İnvestisiya Bankı, Azərbaycan Qaz Təchizatı Şirkəti, Socar bp, TANAP, TAP, XRG, Dünya Bankının nümayəndələrinin iştirakı ilə də müzakirələr aparılır.

İclasın “Yaşıl enerji layihələri və yaşıl enerji dəhlizi” üzrə sessiyasında isə BOEMDA, SOCAR, Azərbaycan-Gürcüstan-Türkiyə-Bolqarıstan, Mərkəzi Asiya-Azərbaycan-Avropa, Azərbaycan-Türkiyə-Avropa, Avropa İnvestisiya Bankı, Asiya İnkişaf Bankı və Asiya İnfrastruktur və İnvestisiya Bankı, Dünya Bankı, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı və b. ilə bağlı məruzələri dinlənilib.

Pərvanə Talıbova

YAP Yasamal rayon təşkilatının fəalı, Azərbaycan Milli Konservatoriyası nəzdində İncəsənət Gimnaziyasının müəllimi