BMT: Dünyanın təhlükəli istiləşmədən yayınmaq üçün cəmi bir neçə ili qalıb

Bəşəriyyət iqlim fəlakətinin astanasındadır. İstixana qazlarının emissiyası sürətlə artır, Yer kürəsinin temperatur artımını 1,5°C səviyyəsində saxlamaq şansı isə getdikcə azalır. 

Qaynarinfo xəbər verir ki, "Independent" nəşrinin yazdığına görə, BMT-nin 60-dan çox beynəlxalq alim tərəfindən hazırlanmış yeni hesabatı xəbərdarlıq edir: əgər emissiyalar dərhal azaldılmasa, insanlıq bu kritik həddi artıq 3 il ərzində keçə bilər.

Alimlərin hesablamalarına görə, 2025-ci ildən etibarən 1,5°C həddini aşmadan atmosferə buraxıla biləcək karbon dioksid (CO₂) miqdarı cəmi 130 milyard ton təşkil edir. Lakin hazırkı çirklənmə səviyyəsi ilə bu limit 2028-ci ilə qədər tükənəcək.

Planetin temperaturu artıq 1,24°C artıb və bu artımın böyük hissəsi insan fəaliyyətindən – əsasən yanacağın yandırılması və sənaye proseslərindən – qaynaqlanır. 2024-cü ildə isə orta illik temperatur 1,52°C təşkil edib ki, bunun 1,36°C-i məhz insan fəaliyyətinin nəticəsidir.

Əgər emissiyalar bu templə davam edərsə, 2030-cu ilə qədər qlobal temperaturun 1,6–1,7°C səviyyəsinə çatacağı gözlənilir. Bu isə öz növbəsində ciddi iqlim fəlakətlərini – daşqınlar, quraqlıqlar, qasırğalar və buzlaqların sürətli əriməsini – daha da artıracaq.

Hesabatda ilk dəfə olaraq dəniz səviyyəsi və quruda yağıntıların miqdarı ilə bağlı konkret məlumatlar da yer alıb. 2019-cu ildən bəri qlobal dəniz səviyyəsi 26 millimetr artıb – bu, əvvəlki əsrlə müqayisədə iki dəfə sürətli artım deməkdir. Alimlər xəbərdarlıq edir ki, bu dəyişikliklər artıq geri dönməz mərhələyə keçib, xüsusilə də sahilboyu bölgələr üçün.

Professor Yöeri Roqel və Pirs Forster bildirirlər ki, bəşəriyyətin hələ də bu prosesin təsirlərini yumşaltmaq şansı var. Bunun üçün növbəti on ildə emissiyaların kəskin şəkildə azaldılması şərtdir. Onların sözlərinə görə, hər bir il gecikmə, geri dönüşü olmayan dəyişikliklər riskini daha da artırır.

Aydın