Cari tendensiya davam etsə, Xəzərin səviyyəsi 5 metr də enə bilər Millət vəkili

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev BMT Baş Assambleyasının 80-ci sessiyasındakı çıxışı zamanı səsləndirib ki, Xəzər dənizi sürətlə kiçilir. Əsas səbəb iqlim dəyişmələri deyil. Dövlətimizin başçısı qeyd edib ki, gözlənilməz nəticələri olan ekoloji fəlakətin qarşısını almaq üçün sahilyanı dövlətlərin birgə səylərinə ehtiyac var. Azərbaycan, həmçinin bu problemin həlli istiqamətində BMT ilə də sıx əməkdaşlığa hazırdır.

Mövzu ilə bağlı Redaktor.az-a açıqlama verən millət vəkili Naqif Həmzəyev bildirdi ki, Xəzər dənizi ciddi ekoloji böhran yaşayır:

"Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin BMT Baş Assambleyasının 80-ci sessiyasında səsləndirdiyi fikirlər bu problemin həm regional, həm də qlobal əhəmiyyət daşıdığını bir daha ortaya qoydu. Dövlət başçısının 2022-ci ildə Xəzəryanı Dövlətlərin Zirvə Toplantısında qaldırdığı məsələ isə bu gün daha da kəskinləşib. Son 25 ildə Xəzərin su səviyyəsi təxminən 1,5-2 metr azalıb. Mütəxəssislərin məlumatına görə, hər il dənizdə 6,5-7 santimetr səviyyə itkisi müşahidə olunur və bu proses getdikcə sürətlənir. Prezident Əliyev çıxışında qeyd edib ki, iqlim dəyişiklikləri mühüm amil sayılsa da, insan fəaliyyətinin təsiri daha böyük rol oynayır. Əsas səbəblər kimi çaylardan - Volqa, Ural, Kür və digərlərindən intensiv su götürülməsi, kənd təsərrüfatında suvarma sistemlərinin genişlənməsi, sənaye istehlatı və şəhərləşmənin artması göstərilir".

Deputat əlvə etdi ki, problemlər yalnız Azərbaycanda deyil, digər Xəzəryanı ölkələrdə də müşahidə olunur:

"Rusiyada Volqa deltasının transformasiyası, İranda duzlu ərazilərin genişlənməsi, Qazaxıstanda balıq ehtiyatlarının azalması, Türkmənistanda isə su nəqliyyatı problemləri yaranıb. Cari tendensiya davam edərsə, növbəti 30 ildə Xəzərin səviyyəsi daha 3-5 metr enə bilər. Bu isə şimal hissədə (Rusiya-Qazaxıstan) dayazlaşmanın kritik həddə çatmasına və bəzi sahil şəhərlərinin dənizə çıxış imkanlarının məhdudlaşmasına gətirib çıxara bilər. Problemin həlli üçün qısamüddətli addımlar kimi su istifadəsində səmərəliliyin artırılması, çirklənməyə qarşı proqramların gücləndirilməsi və elmi tədqiqatların intensivləşdirilməsi vacibdir. Uzunmüddətli perspektivdə isə regional su siyasətinin yenidən qurulması, alternativ su mənbələrinin inkişafı, ekoloji bərpa layihələri və iqlim adaptasiya strategiyaları həyata keçirilməlidir. Azərbaycan Prezidentinin BMT tribunasında səsləndirdiyi narahatlıqlar göstərir ki, bu böhran təkcə regionun deyil, bütün dünyanın problemidir. Xəzərin gələcəyi milyonlarla insanın həyat keyfiyyəti, iqtisadi rifahı və ekoloji təhlükəsizliyi ilə bağlıdır".

Nuriyyə NATİQQIZI