Coğrafi üstünlüyün iqtisadi gücə çevrildiyi məkan

Bakı, 12 noyabr, AZƏRTAC

Azərbaycanın coğrafi mövqeyi sadəcə xəritə üzərində əlverişli mövqe deyil – bu, ölkəmizin iqtisadi, siyasi və geostrateji üstünlüyünü müəyyən edən əsas amildir. Qərb ilə Şərqin qovuşuğunda yerləşən Azərbaycan tarixən karvan yollarının, ticarət marşrutlarının və mədəniyyətlərin kəsişdiyi bir ərazi kimi formalaşıb. Bu gün həmin missiya müasir dövrdə daha geniş miqyasda – Şərq–Qərb və Şimal–Cənub nəqliyyat dəhlizləri vasitəsilə yenidən bərpa olunur. Azərbaycanın coğrafi mövqeyi ölkəmizin regional və beynəlxalq nəqliyyat əlaqələrində mühüm rol oynamasına imkan yaradır. Şərq-Qərb və Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizlərinin kəsişdiyi ərazidə yerləşməsi Azərbaycanın strateji əhəmiyyətini daha da artırır. Bu dəhlizlər təkcə iqtisadi əlaqələri deyil, həm də geosiyasi sabitliyi və əməkdaşlıq formatlarını müəyyənləşdirir.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bu barədə nəqliyyat eksperti Aslan Əsədov deyib. O bildirib ki, dünyanın bir çox ölkələrinin coğrafi mövqeyi qlobal iqtisadi əlaqələr baxımından mühüm əhəmiyyət daşımır. Lakin Azərbaycanın yerləşdiyi məkan təkcə region üçün deyil, həm də beynəlxalq ticarət sisteminin əsas tranzit mərkəzinə çevrilmək potensialına malikdir. Bu, həm iqtisadi, həm ekoloji, həm də siyasi baxımdan strateji üstünlük yaradır. Ölkəmizin yerləşdiyi məkan Asiya ilə Avropanı birləşdirən təbii körpü rolunu oynayır. Məhz bu səbəbdən nəqliyyat infrastrukturunda aparıcı mövqeyə sahib olmaq Azərbaycanın iqtisadi gücünü artıran əsas amillərdən biridir. Şimal–Cənub nəqliyyat dəhlizi əsasən Xəzər hövzəsi ölkələrini əhatə etsə də, burada aparıcı rol Azərbaycanın üzərinə düşür. Çünki ölkəmizin ərazisindən keçən infrastruktur – istər avtomobil, istərsə də dəmir yolları – tam sağlam, müasir və etibarlıdır. Azərbaycan ərazisindən keçən yollar coğrafi relyef baxımından əlverişli, istismar baxımından isə rentabellidir.

“Azərbaycanın təklif etdiyi tranzit tarifləri iqtisadi səmərəlilik göstəricilərinə görə dünya üzrə 7-ci yerdədir. Bu isə həm beynəlxalq daşıyıcılar, həm də investorlar üçün ölkəmizi daha cəlbedici edir. Şimal–Cənub dəhlizinin mühüm üstünlüklərindən biri də qısa və rahat marşrutdur. Onun keçdiyi ərazilərin uzunluğu 0,1 maildən 0,99 mailə qədər dəyişir ki, bu da həm vaxt, həm də maliyyə baxımından səmərəli sayılır. Azərbaycanın iqlim və yol şəraiti də ilin bütün fəsillərində yük və sərnişin daşımalarının fasiləsiz həyata keçirilməsinə imkan verir. Bu gün Azərbaycan ərazisindən keçən Şimal–Cənub və Şərq–Qərb dəhlizləri Avrasiyanın ən qısa, ən təhlükəsiz və ən səmərəli nəqliyyat marşrutları sayılır. Bu dəhlizlər vasitəsilə Xəzər hövzəsi ölkələri, Orta Asiya, Rusiya, İran, Türkiyə və Avropa arasında yük və sərnişin daşımaları həyata keçirilir. Xüsusilə, Şimal–Cənub nəqliyyat dəhlizi Azərbaycanın tranzit ölkə kimi rolunu daha da gücləndirib. Dəhliz Rusiya, Azərbaycan və İran ərazisindən keçməklə Hind okeanına çıxış imkanı yaradır. Burada əsas ağırlıq və məsuliyyət məhz Azərbaycanın üzərinə düşür. Çünki ölkəmizin ərazisindən keçən infrastruktur – avtomobil yolları, dəmir yolları və limanlar – tam müasir standartlara uyğunlaşdırılıb”, - deyə A.Əsədov qeyd edib.

Ekspert vurğulayıb ki, Azərbaycanın dəmir yolu və hava nəqliyyatı şəbəkələri regionda strateji əhəmiyyət kəsb edir. Bakı-Tbilisi-Qars xətti və müasir hava limanları ölkəmizi həm Avropa, həm də Asiya bazarlarına birləşdirir. Bu infrastruktur Azərbaycanın logistika mərkəzinə çevrilməsi istiqamətində atılmış mühüm addımlardır.

Azərbaycan üçün strateji əhəmiyyət daşıyan daha bir xətt Zəngəzur dəhlizidir. Bu dəhliz təkcə Azərbaycanın qərb rayonlarını Naxçıvanla birləşdirmir, həm də Türkiyə vasitəsilə Avropaya birbaşa çıxışı təmin edir. Bu, Şərq–Qərb xəttinin mühüm tamamlayıcı hissəsidir. Zəngəzur dəhlizi ticarət və yükdaşımalarla yanaşı, regionda sülh və əməkdaşlıq mühitini gücləndirən bir layihədir. Bu marşrutun fəaliyyətə başlaması ilə Asiya və Avropa arasında daşımaların həcmi xeyli artacaq, Azərbaycan isə logistika və nəqliyyat mərkəzi kimi qlobal səviyyədə daha da möhkəmlənəcək.

Son illərdə Azərbaycanda gömrük rəsmiləşmələrinin rəqəmsallaşdırılması, yaşıl dəhliz və “bir pəncərə” prinsiplərinin tətbiqi yükdaşımalarını daha da sürətləndirib. Gömrük sənədlərinin, icazə blanklarının, logistika sənədlərinin elektron formada əldə edilməsi həm vaxta, həm də maliyyəyə qənaət yaradır.

Bütün bunlar Azərbaycan ərazisindən keçən marşrutları digər ölkələr üçün daha cəlbedici edir. Xarici investorlar üçün əsas motivasiya sabitlik, şəffaflıq və iqtisadi səmərəlilikdir. Bu göstəricilərin hər biri Azərbaycanda artıq təmin olunub.