Dayısını faşistlər öldürmüş şagirdin hekayəti

1969-cu ilin iyun ayı idi. Orta məktəbdə buraxılış imtahanları verirdik. Növbəti imtahan xarici dil fənnindən idi. Biz o illərin tədris proqramına uyğun olaraq, xarici dil kimi alman dilini öyrənirdik. Xarici dillər 5-ci sinifdən başlayaraq tədris edilirdi. Məktəbimiz paytaxtın mikrorayonlarının birində yerləşirdi. Aramızda ucqar dağ kəndindən ailəsi ilə şəhərə köçüb gəlmiş bir oğlan da var idi. O, sinfimizdəki uşaqlarla rahatca qaynayıb-qarışdı.

Həmin oğlan çətin fənlərdən sayılan riyaziyyat, fizika, kimyadan yaxşı qiymətlər alırdı. Di gəl ki, alman dili fənninə qətiyyən maraq göstərmir, müəllimə qulaq asmaq belə istəmirdi.

Nəhayət, X sinfə çatdıq və digər fənlər kimi, alman dilindən də dövlət imtahanı verməli olduq. Həmin oğlan isə müəllimin qarşısında susub cavab vermirdi. Araya gərginlik çökmüşdü.

İmtahan komissiyasının sədri olan məktəb direktorumuz onu danlayıb soruşdu:

– A bala, görürəm, o biri fənlərdən qiymətlərin yaxşıdır. Bəs niyə bu imtahana hazırlaşmamısan?

Sinif yoldaşımız gözlənilmədən hönkürdü. Bunu əvvəlcə onun suallara cavab verə bilməməsinə yozduq. Oğlan isə handan-hana hönkürtüsünü boğub hıçqıra-hıçqıra dilləndi:

– Müəllim, anam deyir ki, almanlar dayını müharibədə öldürüblər. Mənə də tapşırıb ki, düşmənin dilini öyrənmək gərək deyil...

İmtahan otağına sükut çökmüşdü. Biz uşaqlar bir yana, elə müəllimlər də kövrəlmişdilər.

Sükutu direktor pozdu:

– Oğlum, dayını öldürənlər faşistlər olub. Almanların hamısı faşist deyil. Bir də gərək düşmənin dilini daha yaxşı biləsən.

Direktor sonra alman xalqının bəşəriyyətə bəxş etdiyi bir çox dahilərin adlarını sadaladı.

O gündən yarım əsrdən çox vaxt keçib. Amma həmin hadisəni bu günə qədər də unuda bilməmişəm. O ki qaldı indiki uşaqların dayılarını öldürən erməni faşistlərinə, gərək onların vəhşiliklərini bütün dillərdə dünyaya çatdıraq. Bunun üçünsə uşaqlarımız xarici dilləri yaxşı öyrənməlidirlər.

Aydın TAĞIYEV,
yazıçı-publisist