Demokratik inkişafı təmin edən hüquqi sənəd

Sahib Şükürov,

Yeni Azərbaycan Partiyası Göyçay rayon təşkilatının sədri  

29 il öncə, 12 noyabr 1995-ci ildə Azərbaycan Respublikasının ilk  Konstitusiyası qəbul edilmişdir. Xalqımızın ümummmilli lideri Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə hazırlanan Konstitusiya  müstəqil dövlət quruculuğu prosesini nizama salan, demokratik inkişafı təmin edən hüquqi sənəddir. Ulu öndərin Azərbaycan xalqı qarışısında xidmətləri misilsizdir. Bu xidmətlərdən ən önəmlisi də məhz Azərbaycan Respublikasının  Konstitusiyasının hazırlanmasıdır desək yanılmarıq.

Məlumdur ki, Azərbaycan Respublikasının bir dövlət kimi çətin və şərəfli yollardan keçmişdir. Bütün basqılara və çətinliklərə baxmayaraq xalqımız öz dövlətini qurmaq, müstəqilliyini qorumaq niyyətindən heç bir zaman vaz keçməmişdir. Ötən əsrin əvvəllərində Şərqin ilk demokratik respublikası elan olunarkən dövlətin qurucuları həm də xalqın siyasi-ideoloji fikirlərini ehtiva edərək, o dövr üçün mütərəqqi sayılan hüquqi prinsiplər üzərində idarəçilik forması ortaya qoymaqla yanaşı, eləcə də tarixi siyasi gedişat boyunca azadlıq sevgisi ilə yaşayaraq müstəqillik arzusunu daima qəlbində saxlamışdır.

Azərbaycanın ilk konstitusiyası 1921-ci ilin mayın 19-da qəbul olundu və daha sonra 1925, 1927 və 1937-ci illərdə konstitusiyaya əlavə və dəyişikliklər edildi. Konstitusiya ilə bağlı növbəti mərhələ 1977-ci ildə SSR-nin yeni konstitusiyası qəbul edildikdən sonraya təsadüf edir. 1978-ci ildə qəbul edilən Azərbaycan SSR-nin yeni konstitusiyasında ümummilli lider Heydər Əliyevin təklifi ilə 73-cü maddədə Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının dövlət dilinin Azərbaycan dili olması qəbul edildi.

Azərbaycan dilinə dövlət dili statusunun verilməsinin rəsmiləşməsi kimi tarixi hadisə şübhəsiz ki, birbaşa ulu öndər Heydər Əliyevin vətən qarşısında ən böyük tarixi xidmətlərindən idi. Sonrakı illərdə konstitusiyaya çoxsaylı əlavə və dəyişikliklər edilsə də, bu qanun 1995-ci ildə müstəqil Azərbaycan Respublikasının konstitusiyası qəbul edilənədək qüvvədə qaldı.

Müasir Azərbaycan dövlətinin qurucusu Heydər Əliyevin bilavasitə rəhbərliyi ilə hazırlanmış ali hüquqi sənəd müasir dünyanın sivil dəyərləri və qanun yaradıcılığı təcrübəsinə, xalqımızın çoxəsrlik dövlətçilik ənənələrinə, milli və ümumibəşəri prinsiplərə söykənərək demokratik, hüquqi, dünyəvi dövlət quruculuğu üçün möhkəm təməl yaratmışdır. Bu sənəd dünyada nadir konstitusiyalardandır ki, burada demokratik, hüquqi dövlətin bütün prinsipləri-qanunun aliliyi, insan hüquqlarının müdafiəsi, hakimiyyət bölgüsü, konstitusiyaya nəzarəti prinsipləri təsbit olunmuş, insan haqlarının təmini dövlətin ali məqsədi kimi bəyan edilmiş, konstitusiyamızın 3/1 hissəsi məhz bu məsələlərə həsr olunmuşdur.

Dəyişilən sosial-siyasi reallıq səbəbindən və əldə olunan uğurların möhkəmləndirilməsi məqsədilə ötən dövr ərzində Əsas Qanunumuzda üç dəfə dəyişikliklər edilməsi və əlavələr olunması zərurəti yaranmışdır. Bu dəyişikliklər 2002-ci il avqustun 24-də, 2009-cu il martın 18-də və Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə mütərəqqi islahatların davamı kimi 2016- cı ilin sentyabrın 26-da edilmişdir. Konstitutsiyamıza edilən əlavə və dəyişikliklər keçirilmiş referendumlarla baş tutmuş və  Əsas Qanunun təkmilləşməsinə xidmət etmişdir. Bu, ölkəmizdə demokratik, dünyəvi dövlət quruculuğu prosesində hüquqi bazanın daha da təkmilləşdirilməsinə təkan verməklə yanaşı, müasir standartlara cavab verən mükəmməl dəyişikliklər kimi müstəqillik tariximizə yazılmışdır.

Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin 1996-cı il 1 noyabr tarixli Fərmanına əsasən  12 noyabr  ölkəmizdə Konstitusiya Günü kimi qeyd edilir.