Icma.az
close
up
RU
Dəyişən fəsillər və ədəbi nəsillər

Dəyişən fəsillər və ədəbi nəsillər

Icma.az bildirir, Xalq qazeti saytına əsaslanaraq.

(əvvəli 8 və 9 fevral tarixli saylarımızda)

Kimin qayım poetik yaddaşı varsa, o, yüz yaşında da yeni nəsə deyəcək. Belinskinin sözlərini təsdiqləyəsi olsaq, “poeziya hər şeydən öncə poeziya olmalıdır”. Aşağıda oxuyacağınız ayrı-ayrı şeirlərdən gətirdiyim misallar, elə bilirəm, dediklərimə yetərli sübutdur:

...Bəlkə də, hiss edib qarşıdan gələn
Qışın soyuğunu, qışın qarını.
Qara tüstüsündə traktorların
İsidir qarğalar qanadlarını.

(“Lövhə”)

...Hamletin atası düşür yadıma
Adını deyimmi? Yaddaqalandı.
Oturub içimdə əlində güzgü
Kədərin gözünə güzgü salandı.

...Mən onun adına ümid deyirəm,
Mən onun adına çiçək... solmasın.
Mənə kölgəmdən də yaxın adam var,
Kölgəsi üstümdən əskik olmasın...

(“Kölgə adam”)

...Belə kor-koranə baxma arxaya,
Boylansan, pis olmaz, sağ-soluna da.
Babəkin qoluna güvənmək yetər,
Bir azca güc elə öz qoluna da!

(“Babəkin qoluna tapınmaq yetər”)

Nədən güllər, çiçəklər özgürcə zamanı gələndə açıla bilir, nədən sular istədiyi məkandan çıxıb çağlaya bilir, amma bu dünyanın düşüncə sahibi insan rejimlər qəlibinə salınıb sıxılır, azadlıqları əllərindən alınır? Nədən insan yaşadığı zamanın, məkanın “nə deyərlər”indən, “necə deyərlər”indən qurtula bilmir? Bunun günahını harda, kimdə axtarmalı?

Üzü narın-narın tutulub göyün,
Qışın əlindədir qar azadlığı.
Əsli yaxasında qırx düymə-düyün,
Alınıb Kərəmin yar azadlığı...

Bir ana bətnindən üzülüb gəlir
Körpə azadlığı – bir az ərköyün.
Bulud əmcəyindən süzülüb gəlir
Yağış azadlığı anamız göyün.

(“Qışın əlindədir qar azadlığı”)

Saz-söz mühitindən çıxıb qoşma əlhavasına köklənib şeirlər yazan və hətta haqsız ad-san qazananlar da yox deyil. Abbas Tufarqanlının, Xəstə Qasımın, Ələsgərin yaratdığı qəlibləri, qafiyə və rədifləri pis bir şəkildə istismar etməklə, yalnız sağ-solundakı ümumi şablona uyğunlaşdırılmış zövqləri, yaşadığın zamanı aldada bilərsən. Vəssalam! Forma, ritm, fikir, qafiyədə yenilik arayışları olmayan şeirin gələcəklə yaxından-uzaqdan bir bağlantısı olmaz. Və alışılmış təkrar mızıltılarla keçici rəğbət və şöhrət qazananların, əslində, özlərindən sonra gələn təcürbəsiz ədəbi qüvvələrin yollarını çaşdırmalarından başqa bir xidmətləri də yoxdur. Olmaz da!

Saz-söz, qoşma, gəraylı mühitindən çıxmasına baxmayaraq, Akifin şeirlərində mənə ən çox xoş gələn bu şeirlərin arayış içində olmasıdır:

Bu torpaq qan “içir”, batır günaha.
Əlində oğlunun qara kağızı,
Gözündə oğlunun ölüm sevinci
Bir ana üzünü tutur Allaha:
Bir söylə nə vaxtdan açar olubdur
Cənnət qapısına düşmən gülləsi?

(“Müharibə uğrunda mübarizə”)

...O gün Sərdar Əsəd asdı özünü
Bir vaxt paltosunu asarmış belə.
...Özünü öldürən söz dəlisinin
Kim deyir qatili peşəkar deyil...

Və o şairin xanımını göz önünə gətirsəniz, gördüyünüz mənzərədən qanınız donar:

Sevirmiş, ondakı ürəyə bir bax –
Sevirmiş ərinin cəlladını da!”

(“O gün Sərdar Əsəd...”)

Akifin şeirlərinin fikir yükü bəzən yazdığı misralara sığışmır. Cəmi üç misradan ibarət olan aşağıdakı şeirə diqqətinizi çəkmək istərdim:

Paltosuz çiyinlərimə qonan qar,
sən atlısan,
mən piyada.
(“Piyada və atlı qar”)

Əhmədgil istəsə də, pis şeirlər yaza bilməz, yazmağa haqqı da yoxdur, çünki özü öz şeiri ilə pis şeirlərə gedən kəsə yolları çoxdan bağlayıb:

...ilhamın pis vaxtına düşüb,
elə bil pis oğul
yaxşı bir atanın baxtına düşüb,
ilhamın aciz bir vaxtına düşüb
yaxşı şairlərin
pis şeirləri.

(“Yaxşı şairlərin pis şeirləri”)

Və beləcə, yaxşı şairlərin yaxşı şeirinə misal olaraq yazımı A.Əhmədgilin “Sənin adınadır” şeiri ilə tamamlamaq istədim:

Qar.
Həsrətindən ağarar
papağımın da saçları.
Görüşə çıxmışam-
Sənin adınadır bu görüş.

Adını yazdığım qardan
qartopası hazırlayıb
tutmuşam
sağ əlimdə,-
sənin adınadır bu qartopu,-
adınla
özünü vurasıyam!

Gecikirsən,
əriyir
əlindən tutduğum qartopu da.
Barmaqlarımdan
yağış yağır torpağa-
Sənin adınadır bu yağış!

Sevgi yağışları yaz soraqlı,
hardasa əlində qartopu,
dizəcən qar içində
dayanıb səni gözləyir bahar-
Sənin adınadır bu bahar!

Məmməd İSMAYIL

Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün Icma.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
seeBaxış sayı:112
embedMənbə:https://xalqqazeti.az
archiveBu xəbər 11 Fevral 2025 10:25 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Rusiya bankları İran akkreditivlərini qəbul etməyə başlayıblar

20 Oktyabr 2025 15:22see219

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see190

Qazaxıstan və Azərbaycan arasında süni intellekt və İT sahəsində əməkdaşlıq üçün böyük potensial var Nazirliyin İdarə rəhbəri

20 Oktyabr 2025 17:30see184

Məşhur tennisçi Devis Kubokunun finalında oynamayacaq

20 Oktyabr 2025 21:39see181

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see179

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see158

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see144

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see143

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see138

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see138

İş adamı hava limanında həbs edildi

20 Oktyabr 2025 20:43see136

Naxçıvan məktəblisi “Statistik olimpiada”nın qalibi olub

21 Oktyabr 2025 03:36see135

Oyundan sonra duş qəbul edə bilmədilər Atletiko dan UEFA ya şikayət

21 Oktyabr 2025 00:12see135

Bunları yesəniz gec YAŞLANACAQSINIZ

21 Oktyabr 2025 02:37see134

Xalq artistindən İDDİALI FOTOSESSİYA

20 Oktyabr 2025 17:22see131

Fransada tornado nəticəsində 1 nəfər ölüb, xəsarət alanlar var

21 Oktyabr 2025 03:34see128

Türkiyədə Can Holding in rəhbəri həbs olundu

21 Oktyabr 2025 01:36see123

Təl Əvivdən Bakıya reyslər bərpa edilir

21 Oktyabr 2025 19:39see122

Türkiyəni sarsıdan cinayətlə bağlı daha bir nəfər saxlanıldı

21 Oktyabr 2025 01:51see122

Ruslar Çin avtomobillərindən narazılıq edirlər...

21 Oktyabr 2025 23:06see120
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri