Icma.az
close
up
RU
Dəyişikliklər küləyi: Azərbaycanın enerji sektoru NATO üçün necə perspektivlər açır

Dəyişikliklər küləyi: Azərbaycanın enerji sektoru NATO üçün necə perspektivlər açır

Icma.az bildirir, Xalqcebhesi saytına əsaslanaraq.

Azərbaycanın enerji ambisiyaları neftdən dəniz küləyi və hidrogenə keçir, bununla da NATO və enerji təhlükəsizliyi üçün yeni imkanlar açır.

"Report" xəbər verir ki, bu barədə "The National Interest"də dərc olunan məqalədə deyilir.

Azərbaycanın yaşıl enerjisi

Bu əsrin enerji sövdələşmələri bir qayda olaraq, daha az diqqəti cəlb edir. Getdikcə onlar neft sənayesinin iştirakı olmadan hazırlanır, lakin bu, onları heç də az əhəmiyyətli etmir.

Belə enerji sazişlərindən biri ötən il Bakıda keçirilən BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası (COP29) zamanı imzalanıb. SOCAR və Yaxın Şərqin iki ən güclü enerji şirkəti – Səudiyyə Ərəbistanının "ACWA Power" və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin "Masdar" şirkətləri Azərbaycanda təxminən 3,5 giqavatlıq (GW) dəniz külək layihələrinin inkişafı üçün anlaşma memorandumu imzalayıblar.

SOCAR üçün bu addım Azərbaycanın 2030-cu ilə qədər elektrik enerjisinin 30 faizini ekoloji cəhətdən təmiz enerjidən təmin etmək hədəfinə uyğundur ki, bunun da təxminən 4 giqavattı ixraca yönəldiləcək.

Azərbaycanın külək enerjisi potensialı Avropadakı evləri bu gün qazla təmin etdiyi kimi vacib olacaq. Bakı “Küləklər şəhəri” deməkdir və Azərbaycanın dəniz küləyi potensialı mühüm geoiqtisadi əhəmiyyətə malikdir. Külək enerjisi üzrə Qlobal Şuranın məlumatına görə, Azərbaycan dəniz küləyi potensialına görə Avstraliya, Şri-Lanka və qonşu Türkiyə ilə birlikdə dünyanın ilk dörd ölkəsi sırasındadır.

Ümumi dəniz külək gücünün 2032-ci ilə qədər 447 GVt-a çatacağı gözlənilir və bu rəqəm iddialı olsa da, təkcə Xəzər dənizinin Azərbaycan hissəsinin potensial gücü 157 GVt təşkil edir. Azərbaycan uzun müddətdir ki, Xəzər hövzəsinin külək potensialına ən çox maraq göstərən sahilyanı dövlətlərdən biri olub və bu sahədə SOCAR Green (SOCAR-ın yaşıl enerji üzrə ixtisaslaşmış törəmə şirkəti) liderlik edir.

Yaşıl və mavi hidrogen ambisiyaları

Azərbaycanın enerji sektorunun, xüsusən də külək potensialının inkişafı COP29-da imzalanmış saziş sayəsində artıq başlayıb. "Masdar" şirkəti SOCAR-la "Build Own Operate" (BOO) modeli çərçivəsində külək və iki günəş enerjisi layihəsi də daxil olmaqla 1 GVt layihələr portfelini inkişaf etdirmək üçün əməkdaşlıq edir.

SOCAR təbii qaz ehtiyatlarından “mavi hidrogen” istehsalı üçün istifadə etməyi planlaşdırır. Mavi hidrogen təbii qazın riforminqi yolu ilə istehsal olunur. Bu zaman əmələ gələn karbon tullantıları tutulur və saxlanılır. Bu üsul hidrogenin daha təmiz istehsalı variantı hesab olunur.

Eyni zamanda Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı (AYİB) Azərbaycanda “yaşıl hidrogen” istehsalı ilə bağlı tədqiqatları maliyyələşdirib. Su elektrolizi əsasında bərpa olunan enerji mənbələri ilə istehsal edilən yaşıl hidrogen, Avropa İttifaqının 2050-ci ilə qədər enerji tələbatının azı 10 faizinin hidrogen hesabına ödənilməsini nəzərdə tutan hədəfinə uyğun gəlir.

Rusiyadan enerji asılılığının azaldılması

Rusiya hidrogen sahəsində də, neft-qaz sektorunda olduğu kimi, üstünlük əldə etməyə çalışır. Ukraynaya müdaxilə ərəfəsində – 2021-ci ildə Rusiya hökumətinə məxsus kiçik xəritədə ölkənin 18 regionunda həyata keçirilməsi planlaşdırılan təxminən 33 hidrogen layihəsi göstərilmişdi. NATO Rusiyanın mümkün hidrogen hegemonluğuna qarşı ehtiyatlı olmalıdır.

Enerjinin daşınması üçün mövcud qaz kəməri infrastrukturunu tamamlayan “Cənub yaşıl dəhlizi” adlı yeni bir struktur hazırlanıb. 1990-2000-ci illərin əvvəllərində NATO və Aİ tərəfindən dəstəklənən “Cənub dəhlizi” XX əsrin sonuncu böyük geosiyasi boru kəməri layihəsi hesab edilir. ABŞ-nin sabiq prezidenti Bill Klinton bu layihənin irəliləməsi üçün Azərbaycanla ilkin təmaslarda birbaşa iştirak etmişdi.

Layihə Avropanın Rusiyanın enerji daşıyıcılarından asılılığını azaltmaq məqsədilə Xəzər və (nisbətən az dərəcədə) Yaxın Şərq qazının Türkiyə vasitəsilə Avropaya ötürülməsini nəzərdə tuturdu. Bu illər ərzində layihədə Avropa İttifaqı, Azərbaycan, Gürcüstan, Türkiyə, Balkan ölkələri və İtaliya da daxil olmaqla geniş tərəfdaş şəbəkəsi iştirak edib. SOCAR artıq bu ölkələrin çoxu ilə formalaşmış tərəfdaşlıq əlaqələrinə malikdir ki, bu da “yaşıl dəhliz”ə keçidi asanlaşdırır və Azərbaycanın enerji sahəsində rolunu daha da gücləndirə bilər.

NATO üçün yeni təhlükəsizlik imperativi

Yeni əsr yeni çağırışlar gətirir. Ukraynadakı müharibə Avropanın Rusiyadan enerji asılılığını kəskin şəkildə üzə çıxarıb.

Bu baxımdan, NATO dənizdə qurulan külək elektrik stansiyaları, yüksək gərginlikli sualtı kabellər və digər alternativ enerji infrastrukturunun mühafizəsində öz imkanlarını səfərbər etməyə hazır olduğunu nümayiş etdirməlidir. NATO-nun dəniz təhlükəsizliyi, təxribatlara qarşı tədbirlər və kibertəhlükəsizlik sahəsindəki təcrübəsi bu prosesdə əvəzolunmaz ola bilər.

Ukrayna müharibəsinin başlanğıcından bəri Baltik dənizində baş verən müəmmalı təxribatların kökləri əslində 2008-ci il avqustun 5-də – Rusiya-Gürcüstan müharibəsindən cəmi üç gün əvvəl – Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC) boru kəmərinə qarşı həyata keçirilən diversiyaya gedib çıxır. O zaman mətbuatda hadisədə PKK-nın əli olduğu iddia edilirdi.

Rusiya-Gürcüstan müharibəsi digər baxımdan da diqqətçəkəndir. Rusiya-Ukrayna müharibəsinin konkret nəticəsindən asılı olmayaraq, bu iki ölkə arasında münaqişənin davam edəcəyi ehtimalı yüksəkdir və bu artıq Afrika qitəsində də özünü göstərməkdədir. Ukrayna və Rusiya Sudanda qarşı-qarşıya gəliblər, Kiyev Rusiyanın təsiri altına düşməməsi üçün Qana ilə münasibətlərini gücləndirib.

NATO bu tendensiyanın qarşısını almaq üçün Cənubi Qafqaz ölkələri ilə əməkdaşlıq etməlidir. Azərbaycan iqtisadi cəhətdən daha diversifikasiya olunmuş planda regionun təhlükəsizliyinin möhkəmlənməsində mühüm rol oynaya bilər.

NATO-nun enerji təhlükəsizliyi konsepsiyası Xəzər hövzəsində alternativ enerji tərəfdaşlıqları hesabına strateji üstünlük qazana bilər. Azərbaycanın “yaşıl keçid”inə və SOCAR-ın yaşıl enerji ambisiyalarına dəstək vermək Moskvanın dünya enerji bazarındakı təsirini zəiflədə və Avropanın enerji ehtiyaclarının ödənilməsinə töhfə verə bilər. Qlobal miqyasda külək və günəş enerjisi sahəsində qarşıya qoyulan məqsədlər yaxın müddətdə tam reallaşmasa da, bu dəfə imzalanan sənədlərin təkcə siyasi deyil, həm də “yaşıl” olacağına şübhə yoxdur.

Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:49
embedMənbə:https://www.xalqcebhesi.az
archiveBu xəbər 18 İyul 2025 22:59 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see186

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see154

Bakıda bal yarmarkası fəaliyyətə başlayır

17 Oktyabr 2025 13:46see147

“Ağır çantalar uşaqlarda onurğa əyriliyinə gətirib çıxarır” EKSPERT DANIŞDI

17 Oktyabr 2025 11:50see141

Kreml Tramp Putin danışıqlarını dəyərləndirib

16 Oktyabr 2025 23:31see137

Tramp: Hazırda Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaların tətbiqi üçün ən münasib vaxt deyil

17 Oktyabr 2025 03:21see132

“Trampla 2 saatlıq danışıq zamanı Putin Moskvanın sülhün əldə edilməsində maraqlı olduğunu vurğulayıb” Uşakov

16 Oktyabr 2025 23:19see131

Tramp: ABŞ Tomahawk raketlərinin ehtiyatlarını tükədə bilməz

17 Oktyabr 2025 01:09see128

Orban Putin Tramp görüşü barədə: Biz hazırıq!

17 Oktyabr 2025 04:35see128

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see127

Xaçmaz Rayon Prokurorluğunda “Açıq Qapı” Günü Keçirilib

17 Oktyabr 2025 11:35see127

Məhkəmədə həmin məlumatlar da tədqiq olundu Fotolar

17 Oktyabr 2025 20:42see126

Ramiz Mehdiyev İlham Əliyevə qarşı sui qəsd PLANLAŞDIRIB Sensasion iddia

17 Oktyabr 2025 22:34see124

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see124

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see123

DNT testi bütün həyatını dəyişdi: Uşağının əsl atası məlum oldu

17 Oktyabr 2025 14:24see123

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see122

Rusiya 4 bölgə üzərində 23 Ukrayna PUA sını vurub

17 Oktyabr 2025 04:22see121

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see121

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri