Dostluq ədəbiyyatı və binokl şousu

Noyabrın 27-də bizimyol.info saytında "Polşa prezidentinin Ermənistanda "şübhəli" missiyası" başlıqlı yazı dərc etdirmişdim. Həmin yazıda bu Şərqi Avropa ölkəsinin birinci şəxsinin Ermənistana səfər proqramında Azərbaycana qarşı nəzərdə tutulmuş olan addımını tənqid etmişdim.

Söhbət prezident Anjey Dudanın Avropa İttifaqının Müşahidə Missiyası ilə birlikdə Ermənistanda Azərbaycan sərhədləri yaxınlığında patrula çıxmasından gedirdi.

Yazıda deyilirdi: "Bu hərəkət, əlbəttə, heç bir dövlət etikasına sığmır. Polşa ilə Azərbaycan aradında ənənəvi olaraq tarixən dostluq münasibətləri olub. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrünün tarixi də bunu sübut edir, indiki münasibətlər də. Bakıda olarkən, prezident Duda Polşa-Azərbaycan dostluğu haqqında fikir və duyğularını prezident İlham Əliyevə də izhar etmişdi. Bu, diplomatiyanın yüksək pilotajı idi; Polşa COP29 çərçivəsində qlobal iqlim gündəliyinə ən yüksək səviyyədə qatılmışdı. Ancaq ardınca Ermənistan tərəfdən Avropa İttifaqının Müşahidə Missiyası ilə Azərbaycana qarşı "binokl diplomatiyası" səviyyəsinə enmək nə Polşa kimi bir ölkəyə, nə də onun prezidentinə yaraşmır".

Ancaq Anjey Duda ölkəsinə və özünə yaraşmayanı etdi. Azərbaycanın strateji tərəfdaşı olan bu dövlətin başçısı belə bir provokativ hərəkətə qoşulmaqla öz reputasiyasına və ölkəsinin adına müsbət heç nə qazandırmadı, əksinə kölgə saldı.

Həm də Duda rəsmi Bakının diplomatik kanallarla etdiyi etirazlara baxmayaraq, bu arzuolunmaz addımı atıb. Yəni bu təxribatçı hərəkətin Azərbaycanla Polşa arasında münasibətləri zədələyəcəyini bilərək edib.

Azərbaycanla Polşanın dostluğunun zəngin tarixi var. Bu, sadəcə, siyasi, diplomatik münasibətlər tarixi deyil. Ən birinci insani əlaqələrin tarixidir.

Ötən əsrin əvvəlində Azərbaycanda böyük polyak diasporu vardı. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti qurulanda, bu respublikanın idarəçiliyində çoxlu polyakəsilli məmurlar yer almışdı. Xalq Cümhuriyyəti dövləti erməni-rus birliklərinin 1918-ci ilin martında Azərbaycanlılara qarşı Bakıda, Qubada, Şamaxıda və başqa bölgələrdə həyata keçirdiyi soyqırımı araşdırmaq üçün Fövqəladə İstintaq Komissiyası yaratmışdı. Həmin Komissiyada xeyli polyakəsilli şəxs yer almışdı.

Bu fakt, məncə, prezident Dudaya çox şey deməliydi. Ən birinci elə onu deyirdi ki, Ermənistanın simasında ölkəsinə dost axtarması yanlışdır. Polşa Rusiya ilə qeyri-dost münasibətlər içərisindədir. Ermənistan isə həmişə Rusiyanın yanındadır. Bu, indi də davam edir. Sadəcə, formasını dəyişib. Ermənistan formaca Qərbpərəst, məzmunca Rusiyapərəst bir siyasət yürüdür. Bir yandan, Avropa İttifaqı ilə siyasi münasibətlər qurur, o biri yandan, Rusiyanı elə həmin Avropa İttifaqının sanksiyalarından yayındırır. Polşa isə bu gün Rusiya təhlükəsi ilə üzləşmiş ölkə olaraq, hələ də iqtisadi cəhətdən Rusiyanın satelliti olan Ermənistanı özünə dost tutur. Üstəlik noyabrın ortasında Azərbaycana sevgi və dostluq "ədbiyyatı"na qurşanıb, Bakıya gəlmiş Duda, noyabrın axırında Ermənistana gedib, Azərbaycana qarşı olan "binokl şousu" kimi ucuz tryuka qoşulur.

Ədəbiyyat demişkən. Məşhur Norveç yazıçısı Knut Hamsunun Rusiyadan ötən əsrin əvvəlində Qafqaza səfərindən bəhs edən "Nağıllar diyarında" adlı əsərində yazırdı ki, ermənilər Şeytana ibadət edir.

Hamsun hansı mənbəyə, məxəzə istinad etmişdi, deyə bilmərəm. Ancaq Avropalıların Ermənistandakı "binokl şousu" özü də Şeytani rituala bənzəyir. Sanki Ermənistanda Avropa Müşahidə Missiyası adlı bir "müqəddəs" hərbi-siyasi ibadətgah yaranır və bu, yeni "binokl ayinləri" icra edir. Bu da, Hamsunun yazdığı kimi, bir Şeytani inancdırmı, yox?! Buna Avropanın inanclı xristianları, o cümlədən, əqidəli katolik Anjey Duda qərar verər. Ancaq Bakıda bir söz deyib, İrəvanda tamam başqa cür hərəkət etmək heç yaraşmadı.

...Bir də vaxt tapanda prezident yəhudi əsilli məşhur Polşa yazıçısı Yerji Koşinskinin "Boyalı quş" romanını vərəqləsin. Orda belə bir epizod var: faşist işğal rejimi altında yaşayan kəndlilər kilsəyə gedib, Allaha ibadət edir, ordan çıxan kimi Şeytani əməllərə qurşanırdılar. Bir sözlə, həftədə bir gün - bazar günü Allaha, qalan altı gün Şeytana tapınırdılar.

Hərçənd Allahın dini ilə Şeytani inanc arasında doğru olan seçim özü "uzaqdan çağırır"...

P.S. Bir də anlamaq olmur ki, Avropalı siyasətçiləri Azərbaycana gəlib, öz gözləri ilə nəyi görə bilmir ki, sonra gedib, sərhədin o tayından binoklla baxır?! Polşa rəsmiləri, heç olmasa, bu suala cavab versinlər. Strateji dostyana...

Bahəddin Həzi, bizimyol.info