Dünyada yeni nüvə silahı ilə silahlanma yarışı başlayıb: nüvə silahına malik ölkələrin sayı artacaq

Dünyada ölkələrin nüvə arsenallarını azaltdığı dövr başa çatıb, indi daha da artacaq. Bu barədə Stokholm Beynəlxalq Sülh Araşdırmaları İnstitutunun (SIPRI) analitikləri bildiriblər. Ekspertlərin fikrincə, yeni nüvə silahlanma yarışı ilə bağlı risklər soyuq müharibə dövründəkindən daha ciddi olacaq.

20-ci əsrdən fərqli olaraq, indi silahlanma yarışı kiberməkanda, kosmosda və okeanda ölkələrin imkanlarından asılı olacaq. Eyni zamanda, yarışın liderini müəyyən etmək daha çətin olacaq. Avropa, Yaxın Şərq və Şərqi Asiyanın bəzi ölkələrinin nüvə silahı əldə etmək istəyi fonunda nüvə dövlətləri klubunun genişlənməsi riski də var.

SIPRI yeni silahlanma yarışını göstərən üç tendensiya müəyyən etdi. Birincisi, ölkələr öz nüvə arsenallarını aktiv şəkildə modernləşdirməyə başladılar, eyni zamanda bu cür silahlara nəzarət zəiflədi. Analitiklərin fikrincə, keçən il ABŞ, Rusiya, Böyük Britaniya, Fransa, Çin, Hindistan, Pakistan, İsrail və KXDR öz nüvə qüvvələrini təkmilləşdirməyə davam edib, eyni zamanda onların səyləri “modernləşdirmə” və texniki xidmət əməliyyatlarından kənara çıxıb.

İkincisi, bəzi ölkələr nüvə doktrinalarını dəyişiblər. Bundan əlavə, SIPRI nüvə silahından birgə istifadə təcrübəsinin genişləndirilməsini qeyd edib (nüvə mübadiləsi razılaşmaları).

Ötən ilin noyabrında Rusiya prezidenti Vladimir Putin ölkənin nüvə silahının qarşısının alınması sahəsində dövlət siyasətinin prinsiplərini təsdiqləyib. Xüsusilə, yenilənmiş doktrina Rusiyanın baş verəcəyi təqdirdə nüvə silahından istifadə edə biləcəyi hərbi təhdidlərin siyahısını genişləndirib. Məsələn, hər hansı qeyri-nüvə dövlətindən aqressiya baş verərsə, nüvə dövlətləri iştirak edərsə və ya dəstək olarsa, nüvə qarşısının alınması həyata keçiriləcək. Bu, Rusiyaya qarşı birgə hücum hesab olunacaq.

Daha əvvəl NYT Rusiyanın 2022-ci ildə Krımı müdafiə etmək üçün nüvə silahından istifadə etməyə hazır olduğunu öyrənmişdi.

Əziz Mustafa