Icma.az
close
up
RU
Menu

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

Həkimlər soyuq mövsümdə immuniteti gücləndirməyin yollarını açıqlayıblar

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

On dörd yaşlı futbolçu qız məktəbdəki zorakılığa görə intihar edib FOTO

Körpələrdə genetik xəstəliklərin aşkarlanması üçün ölkəyə 300 mindən çox test gətiriləcək

Ərdoğandan Şimali Kiprdə keçirilən prezident seçkilərinin ilkin nəticələrinə reaksiya

Yer kürəsində oktyabr ayının üçüncü maqnit qasırğası başlayıb

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

Əməliyyat otaqlarında niyə yalnız yaşıl və mavi geyimlərə icazə verilir?

Luvr muzeyində Azərbaycan nəfəsi: Parisdə gənc rəssam Diana Quliyevanın əsərləri sərgilənir Foto

“Mən ABŞ ı təhlükəyə ata bilmərəm...”

Mütəxəssislər xəbərdarlıq edir: 50 yaşdan sonra bu qidalar məhdudlaşdırılmalıdır

Sofiya Universitetində “Azərbaycan suveren dövlətçilik yolunda” sərgisinin açılışı

Elmar Məmmədyarovdan açıqlama: “Kimin qarın ağrısı varsa, adımı hallandırır”

Duz “ağ ölüm” yoxsa vacib maddə?

Duz “ağ ölüm” yoxsa vacib maddə?

Saglamolun portalından əldə olunan məlumata əsasən, Icma.az xəbər verir.

Keçmişdə duz çox bahalı idi. Duz pul kimi istifadə olunurdu, duz müharibələrin və çaxnaşmaların səbəbi olurdu.

Süfrəyə duz bahalı qablarda verilirdi, duz bolluğun, varlılığın rəmzi sayılırdı. Bəzi xalqlarda (ruslar, ukraynalılar və s.) hörmətli qonağı çörək və duzla qarşılamaq adəti indiyə kimi qalmaqdadır.

Keçmiş əsrin 60-cı illərində duza "ağ ölüm" adını verdilər və bir çox xəstəliklərin taqsırkarı (hipertoniya, ürəyin işemik xəstəliyi, böyrək çatışmazlığı, piylənmə və s.) kimi qələmə verdilər. Bəli, duzun həddən artıq qəbulu ziyanlıdır. (Yeri gəlmişkən, istənilən maddənin həddən artıq qəbulu ziyanlıdır.) Lakin xörək duzunu qidalanmadan tam kənar etmək də düzgün deyil.

Duz (natrium xlorid) insanın orqanizminin normal fəaliyyəti üçün çox vacibdir. İnsan orqanizmi böyük kimya laboratoriyasıdır. Bu laboratoriyada daim müxtəlif kimyəvi reaksiyalar baş verir - maddələr parçalanın, birləşir, yeni maddələr əmələ gəlir və s. Bütün bu proseslər orqanizmin normal fəaliyyətini təmin edir.

Natrium bu reaksiyalarda fəal iştirak edir. Natrium ödün, qanın, mədəaltı vəzi şirəsinin, ana südünün tərkibinə daxildir. Natrium sinir impulslarının ötürülməsi, əzələlərin fəaliyyəti (o cümlədən ürək əzələsinin), nazik bağırsaqda bəzi maddələrin mənimsənilməsi, orqanizmin su-duz balansının tənzimlənməsi üçün çox vacibdir.

Xlor orqanizmdə yağların parçalanmasında iştirak edir, mədə şirəsinin hazırlanması üçün lazımdır, sinir sisteminin fəaliyyəti, sümüklərin böyüməsi üçün vacibdir.

Belə hesab olunur ki, sağlam insanın duza olan gündəlik tələbatı təxminən 10-15 qr-dır.  Burada tək qidalara əlavə olunan xörək duzu deyil, tərəvəzlərdə, çörəkdə, süd və ət məhsullarında və s. mənbələrdə olan duz nəzərdə tutulur.

İsti havada, ağır fiziki yükləmələr zamanı duza olan tələbat artır. Güclü, tez-tez təkrarlanan qusma və ishal zamanı orqanizmin su-duz balansı pozulur və bu müxtəlif ağırlaşmalara səbəb olur. Məhz bu səbəbdən belə hallarda xəstə xüsusi duz məhlulları qəbul etməlidir və ya duz məhlulu insanın orqanizminə damar daxili sistemlərin vasitəsilə yeridilir.

Hamilə qadınlara natrium daha çox miqdarlarda tələb olunur. Məhz bu səbəbdən hamiləlik zamanı qadınların əksər hissəsi turşulara meyilli olur.

Adi xörək duzundan əlavə dəniz duzu da istifadə olunur. Dəniz duzunda natrium xloriddən əlavə kalium xlorid, maqnezium xlorid, kalsium sulfat, bor, yod, fosfor kimi maddələr var ki, bu səbəbdən dəniz duzu daha xeyirli sayılır.

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının araşdırmalarına görə, dünyada insanların təxminən 1/3 hissəsi yod çatışmazlığından əziyyət çəkir. Yod çatışmazlığı isə öz növbəsində qalxanvari vəzi xəstəliklərinə, uşaqlarda isə əqli və fiziki inkişafının ləngiməsinə səbəb olur. Məhz bu səbəbdən dünyanın bir çox hissəsində yodun çatışmazlığının profilaktikası üçün yodlaşdırılmış duz istifadə olunur. Azərbaycanın bəzi bölgələrində də yod çatışmazlığı müşahidə olunur və bu səbəbdən bizim əhalimiz də məhz yodlaşdırılmış duzdan istifadə etməlidir.

Beləliklə, duzun qidalanmadan tam xaric olunması düzgün deyil. Lakin duzun artıq miqdarlarda qəbul olunması da yolverilməzdir. Bu ödemlərin inkişafına səbəb olur, böyrəklər əziyyət çəkir, arterial təzyiq artır, ateroskleroz daha tez inkişaf edir. Duzun artıq miqdarlarda qəbulunun digər təhlükəsi də var. Hamı bilir ki, duzlu qidalar iştahanı artırır. Bu isə qidanın həddən artıq qəbuluna və nəticədə piylənməyə səbəb olur. Piylənmə bir çox xəstəliklərin və pozulmaların inkişafına təkan verir.

Müəllif: Anastasiya Toporkova, tibbi elmlər namizədi

medicinform.net

Saglamolun.Az


Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:57
embedMənbə:https://saglamolun.az
archiveBu xəbər 17 Noyabr 2024 03:09 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see277

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see182

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see176

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see139

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see133

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see130

Həkimlər soyuq mövsümdə immuniteti gücləndirməyin yollarını açıqlayıblar

19 Oktyabr 2025 07:43see129

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see129

On dörd yaşlı futbolçu qız məktəbdəki zorakılığa görə intihar edib FOTO

19 Oktyabr 2025 04:02see128

Körpələrdə genetik xəstəliklərin aşkarlanması üçün ölkəyə 300 mindən çox test gətiriləcək

19 Oktyabr 2025 20:14see128

Ərdoğandan Şimali Kiprdə keçirilən prezident seçkilərinin ilkin nəticələrinə reaksiya

20 Oktyabr 2025 00:57see127

Yer kürəsində oktyabr ayının üçüncü maqnit qasırğası başlayıb

19 Oktyabr 2025 04:50see127

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see127

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see127

Əməliyyat otaqlarında niyə yalnız yaşıl və mavi geyimlərə icazə verilir?

19 Oktyabr 2025 04:05see126

Luvr muzeyində Azərbaycan nəfəsi: Parisdə gənc rəssam Diana Quliyevanın əsərləri sərgilənir Foto

19 Oktyabr 2025 09:10see125

“Mən ABŞ ı təhlükəyə ata bilmərəm...”

19 Oktyabr 2025 19:18see123

Mütəxəssislər xəbərdarlıq edir: 50 yaşdan sonra bu qidalar məhdudlaşdırılmalıdır

19 Oktyabr 2025 07:08see120

Sofiya Universitetində “Azərbaycan suveren dövlətçilik yolunda” sərgisinin açılışı

19 Oktyabr 2025 06:45see119

Elmar Məmmədyarovdan açıqlama: “Kimin qarın ağrısı varsa, adımı hallandırır”

19 Oktyabr 2025 21:04see118
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri