Efiopiyada qədim insan qohumunun sirli ayağı aşkar edilib…

...Efiopiyada tapılan yeni fosillər beynəlxalq alimlər qrupuna 2009-cu ildə kəşf edilmiş, əks halluksa malik sirli bir ayağın bu yaxınlarda təsvir edilmiş qədim insan qohumu olan Australopithecus deyiremeda-ya aid olduğunu qəti şəkildə müəyyən etməyə imkan verdi.

Bu kəşf, üç milyon ildən çox əvvəl bölgədəki yeganə hominid hesab edilən Lucy növünün (Australopithecus afarensis) unikal statusunu şübhə altına alır.

SİA-nın məlumatına görə, tədqiqat Nature jurnalında dərc edilib.

Burtele ayağının kəşfindən əvvəl mütəxəssislər əmin idilər ki, Australopithecus afarensis həmin dövrdə Efiopiyanın şimal-şərqində dominant hominid olub.

Lakin Lucy-də olmayan "meymuna bənzər" tutma halluksunun kəşfi əvvəlki fikirləri yenidən düşünməyə məcbur etdi.

2015-ci ildə bir tədqiqat qrupu təxminən 3,4 milyon il əvvələ aid çənə fraqmentlərinə əsaslanan yeni bir növün, A. deyiremeda-nın yaradılmasını təklif etdi.

Lakin onlar əvvəllər kəşf edilmiş bir ayağın bu növə aid olduğunu sübut edə bilmədilər və bu da elmi ictimaiyyətdə şübhələrə səbəb oldu. İndi vəziyyət dəyişdi.

Alimlər eyni ərazidən 12 dişi olan yeni bir çənənin ayağa açıq şəkildə uyğun gəldiyini bildirdilər.

Arizona Dövlət Universitetinin tədqiqat rəhbəri Yohannes Haile-Selassie bildirib ki, "Burtele ayağının burada tapılan dişlər və çənə ilə eyni növə aid olduğuna şübhəmiz yoxdur". Tədqiqat göstərdi ki, A. deyiremeda afarensis cinsindəki "əmiuşağı"larından daha ibtidai idi.

Dişlərin KT müayinələri daha az inkişaf etmiş insana bənzər xüsusiyyətləri göstərir və izotop analiz yarpaq, meyvə və qoz-fındıqdan ibarət ağac pəhrizini təsdiqləyir.

Bu, həmçinin ayağın quruluşu ilə uyğun gəlir: prehensile hallux bu hominidlərin ağac örtüklərində daha çox vaxt keçirdiyini göstərir.

Əsas sirr iki fərqli növün eyni ərazidə necə birlikdə yaşaya bilməsi olaraq qalırdı.

Tədqiqat müəlliflərinə görə, həll yolu ekoloji nişlərin ayrılmasındadır: A. deyiremeda ağac mühitinə üstünlük verir və ağaclardan qidalanır, A. afarensis isə quru həyat tərzinə daha çox yönəlmişdi.

Bu, rəqabəti azaltdı və birgəyaşayışa imkan yaratdı.

...Növlərin birgəyaşayışı tariximizin dərinliklərinə gedib çıxır, - deyə Haile-Selassie vurğuladı.

Tədqiqatda iştirak etməyən mütəxəssislər kəşfi əhəmiyyətli hesab edirlər.

Sauthempton Universitetinin paleolit ​​arxeoloqu Con Maknabbın sözlərinə görə, yeni məlumatlar A. deyiremedanın müstəqilliyi iddiasını gücləndirir və "Homo sapiens-in əcdadı ilə bağlı müzakirəyə yeni bir oyunçu əlavə edir".

Nazlı Almuradova