Ekspert: Valideynlər yerdəyişmə prosesində emosional deyil, rasional qərar verməlidirlər

Şagirdlərin elektron yerdəyişməsi prosesinə başlanılır.

Bu barədə Məktəbəqədər və Ümumi Təhsil üzrə Dövlət Agentliyi məlumat yayıb.

Bildirilib ki, 25 fevral saat 15:00-dan etibarən 2024-2025-ci tədris ilinin II yarımili üzrə şagirdlərin elektron yerdəyişməsi prosesi aktiv olacaq.

Yerdəyişmə prosesi məktəbəhazırlıq qrupları, I–X sinifləri əhatə edəcək.

Şagird yerdəyişməsi sy.edu.az elektron sistemi vasitəsilə aparılır.

Qeyd edək ki, 25 fevral tarixindən XI siniflər üzrə şagirdlərin yerdəyişməsi aparılmayacaq. Həmçinin ümumi orta təhsil səviyyəsi üzrə buraxılış imtahanlarına az müddət qaldığını nəzərə alaraq IX sinif üzrə yerdəyişmə prosesi 5 mart saat 18:00-da dayandırılacaq və tədris ilinin sonunadək aktiv edilməyəcək.

Təhsil eksperti Kamran Əsədov “Sherg.az”a bildirib ki, şagirdlərin yerdəyişmə prosesi valideynlər üçün vacib və diqqət tələb edən bir prosesdir:

“Fevralın 25-də baş tutacaq bu proses zamanı valideynlər bir sıra mühüm məqamları nəzərə almalıdırlar ki, övladlarının təhsili ilə bağlı problemlər yaşanmasın və yerdəyişmə prosesində heç bir texniki və hüquqi maneə ilə qarşılaşmasınlar. İlk növbədə, valideynlər yerdəyişmə prosesinin qaydaları ilə tanış olmalıdırlar. Şagirdlərin yerdəyişməsi Təhsil Nazirliyinin elektron sistemində aparılır və burada müəyyən prosedurlar mövcuddur. Hər bir valideyn əvvəlcə övladını hansı məktəbə köçürmək istədiyini dəqiqləşdirməli və bu məktəbdə boş yerlərin olub-olmaması ilə maraqlanmalıdır. Əgər seçilən məktəbdə boş yer yoxdursa, müraciət qəbul edilməyə bilər. Valideynlər övladlarını yeni məktəbə köçürmədən əvvəl həmin təhsil müəssisəsinin şəraiti, tədris səviyyəsi, müəllim heyəti və akademik mühiti haqqında ətraflı araşdırma aparmalıdırlar. Bəzi valideynlər yalnız məktəbin coğrafi yerləşməsinə əsaslanaraq yerdəyişmə edirlər, lakin bu, bəzən gözlənilən nəticəni verməyə bilər. Əgər valideyn övladının daha yaxşı təhsil almasını istəyirsə, əvvəlcədən seçilən məktəblə əlaqə saxlamalı, şagirdlərin akademik göstəriciləri və məktəbin ümumi təhsil keyfiyyəti ilə maraqlanmalıdır. Yerdəyişmə zamanı ən vacib məsələlərdən biri də sənədlərin düzgün şəkildə təqdim edilməsidir. Şagirdlərin yerdəyişməsi üçün valideynlərin aşağıdakı sənədləri təqdim etməsi tələb olunur:

• Şagirdin doğum haqqında şəhadətnaməsi və ya şəxsiyyət vəsiqəsi

• Mövcud məktəbdən alınan arayış və ya çıxarış

• Elektron sistemdə qeydiyyat üçün valideynin şəxsiyyət vəsiqəsi”.

Ekspertin sözlərinə görə bəzi hallarda valideynlər övladlarının məktəb dəyişməsini sırf şəxsi səbəblərə görə edirlər:

“Lakin burada əsas diqqət yetirilməli məqam odur ki, şagirdin akademik uğurları və psixoloji uyğunlaşması nəzərə alınsın. Çünki tez-tez məktəb dəyişmək uşağın təhsil prosesinə mənfi təsir göstərə bilər. Yeni mühitə uyğunlaşmaq, müəllim və sinif yoldaşları ilə yenidən əlaqə qurmaq şagird üçün stresli ola bilər. Bu səbəbdən valideynlər bu qərarı qəbul etməzdən əvvəl psixoloji aspektləri də nəzərə almalıdırlar. Əgər şagird orta məktəbdə yuxarı siniflərdə oxuyursa və buraxılış imtahanlarına hazırlaşırsa, məktəb dəyişmək bəzi problemlər yarada bilər. Çünki müxtəlif məktəblərdə tədris proqramlarının həyata keçirilmə tempi fərqli ola bilər və şagird yeni məktəbdə əvvəlki biliklərini uyğunlaşdırmaqda çətinlik çəkə bilər. Bu səbəbdən, xüsusilə 9 və 11-ci sinif şagirdlərinin yerdəyişməsi zamanı dərs proqramlarının uyğunluğuna xüsusi diqqət yetirilməlidir. Eyni zamanda, bəzi məktəblər valideynlərdən əlavə ödənişlər tələb edə bilər. Dövlət məktəblərində belə hallar qanunsuzdur və valideynlər rəsmi dövlət qurumlarına müraciət edərək bu cür ödənişlərdən yayınmalıdırlar. Əgər məktəbə qəbul zamanı valideynlərdən əlavə ödəniş tələb olunursa, bu barədə Təhsil Nazirliyinə şikayət etmək mümkündür. Nəticə etibarilə, valideynlər yerdəyişmə prosesində emosional deyil, rasional qərar verməlidirlər. Onlar yeni məktəbin imkanlarını, şagird üçün uyğunluğunu və akademik mühitini araşdırmalı, sənədləşmə prosesini diqqətlə izləməli və övladlarının təhsilinə heç bir mənfi təsir göstərməyəcək şəkildə bu prosesi tamamlamalıdırlar. Belə olduqda, şagirdin təhsil keyfiyyəti və akademik inkişafı üçün ən uyğun qərar qəbul edilmiş olacaq”.

Təhsil eksperti Cahid imanlı isə qeyd edib ki, 25 fevraldan başlayaraq 2024-2025-ci tədris ilinin 2-ci yarımilində məktəbəhazırlıq qrupları və 1-10-cu siniflərdə yerdəyişmə prosesi aktiv olacaq:

“Bu prosesdə 11-ci sinif şagirdləri iştirak edə bilməz.  Buraxılış imtahanlarının verilməsi səbəbi  ilə 9-cu sinif şagirdləri üçün də qeydiyyat prosesi martın 5-nə qədər davam edəcək. Valideyinlər övladlarını yerdəyişmə etmək üçün ilk öncə yerləşmək istədiyi təhsil müəssisəsinə müraciət etməlidir. Şagirdin köçürülməsi üçün şərtlər uyğun olarsa məktəb rəhbərliyi elektron qaydada şagirdə çıxarış verir. Məhz həmin çıxarışı oxuduğu məktəbə təqdim etdikdən sonra  şagird məktəbin elektron bazasından çıxarılır. Şagirdlər yeni məktəbə gedərkən onların şəxsi işləri də özlərinə verilir. Lazım olduqda yeni məktəb rəhbərliyi şagirdin müvvəfəqiyyət göstəricilərini də arayiş şəklində tələb edə bilər”.