Ən böyük ibadət sevə bilməkdir... Eşqi nəql edən gecə

Kulis.az Günel Mehrinin "Hicaz" qrupunun konsertindən təəssürat ayzısını təqdim edir.

"Bilirsəmi? Ən böyük ibadət – sevə bilməkdir..."

Yunus Əmrə

- Bu havada konsert olar? Camaat evdən bayıra addım atmır.

-Bu, sadəcə, konsert deyil ki.

- Bəs nədir?

- Ruhun terapiyası...

Qarlı-şaxtalı bir qış axşamı... Fevral cənabları gethagetdə Bakını ağ libasa bürüyüb. Yollar, izlər donub. Üşüyürəm və üşüyə-üşüyə "Hicaz" qrupunun görüşünə gedirəm. Ruhumu isitmək üçün... Nə yaxşı ki, gedirəm. Allah bilir, bayırda mənfi neçə dərəcə soyuq var. Amma dəqiq bilirəm ki, içəridə məni musiqinin və poeziyanın zərrə-zərrə ötürdüyü hərarət gözləyir...

Mədəniyyət Mərkəzinin foyesində iynə atsan, yerə düşməz. Demək, hicazsevərlər elə mənim kimi qara, soyuğa baxmadan onun işığına toplaşıb. İşıq demiş, əyləşən kimi görürəm ki, səhnədə qurulmuş dekordakı “Hicaz” sözünə Simurq quşu qonub. Əfsanəyə görə, hər dəfə yanıb-yanıb küllərindən doğulan bu mifik quş xeyirxahlığın simvolu sayılır. Zənnimcə, bu bənzətmə təsadüfi deyil. "Hicaz" qrupunun ifalarına efirdən və tədbirlərdən bələdəm. Xatirimə gəlir ki, illərdən bəri fəaliyyət göstərən qrupun tərkibi zaman-zaman dəyişib. Kimlər gəlib, kimlər gedib bu kollektivdən. Əcəlin alıb apardığı Novruz Novruzlu, Sabir Tarverdiyev... Hər biri də zamanında öz musiqi bilgiləri və ifaları ilə nə qədər dəyər qatıb "Hicaz"a...

İşıqlar sönməmiş təşkilatçı Ruslan Hacıyevlə Xalq artisti, xoreoqraf Rüfət Xəlilzadə gözümə dəyir. İkisi də həyəcanlı görünür. Görünür, "Hicaz" qrupunun ilk solo konsertinin hazırlanmasında onların da böyük rolu var. Maraqlıdır, həmişə təvazökarlıq göstərib sakitcə musiqilərini ifa edən qrup bu dəfə nələr göstərəcəkdir? Elə bu məqamda konsertin quruluşçu rejissoru Mir Sahib Qabiloğlu səhnəyə çıxıb hər kəsi salamlayır və qrup haqqında qısa arayış verir. Bu arayışda mənim diqqətimi çəkən “Hicaz” sözünün mənasıdır. Deyir ki, Hicaz – vaxtilə Məkkə və Mədinə ərazisinə deyərdilər. Həcc səfəri “Hicaz yolu” adlanırdı. Mənim bildiyimə görə isə Hicaz – muğamlarımızdan birinin adıdır. Ərəbcədən tərcüməsi isə “maneə” deməkdir. Qrupun adının etimologiyasına belə diqqətlə varmağım da təsadüfi deyil. Görünən odur ki, bu qrup tutduğu yolla adının bütün mənalarına xidmət göstərir. İstər ifalarda olan Allah eşqi ilə, istər muğamla cazın sintezi ilə, istərsə də qeyri-peşəkar və zövqsüz musiqilərə fəaliyyətlərində maneə yaratmaqla...

...Və konsert başlayır. Özü də söz xiridarı Nəsiminin qəzəli ilə. Konsert boyu musiqiləri ara-sıra iki qiraətçinin – Abdulqəni Əliyev və Mir Sahib Qabiloğlunun sirayətedici ifaları müşayiət edir. Onlar musiqiçilərin arxasında dayanıb gah Mövlanədən, Yunus Əmrədən, Hüseyn Caviddən, gah Səlim Babullaoğludan, gah da türk ədəbiyyatından sitatlar səsləndirirlər. Həzin, sadə və təsirlidir. Bir yandan da musiqinin ədəbiyyatla qovuşmasını izləmək zövq verir. Bu qovuşmada mübarizədən əsər-əlamət yox. Nə poeziya qələbə çalır, nə də musiqi. Bir təslimiyyət var sanki İlahi eşqə doğru yönəlmiş. Və zalda əyləşənləri də eşqin bu nəqli aramla öz ağuşuna alır. Qrupun solisti Nahidə Eminovanın ecazkar səsi ilə musiqilərin rəngi dəyişdikcə tamaşaçılar təbdən-təbə düşürlər. Zərb alətinin arxasında əyləşən "Hicaz" qrupunun bədii rəhbəri Eyvaz Həşimov isə konsertin sonuna kimi gözə görünməsə də, peşəkar ifası ilə sözünü deyir. Burada caz da var, muğam xalları da, retro musiqlərimiz, xalq mahnılarımız, hətta şanson nəğmələri də... Elə buna görə də, hər nömrədə bir musiqiçinin möhtəşəm performansı parlayır. Tamaşaçılar gah klavişdə heyrətamiz gəzişmələr edən Elnur Hüseynovun barmaqlarını, gah bas gitara və ya udda Azad Yusubovun riqqətə gətirən ifalarını, gah da tarın kədərini dilləndirən Əliağa Sədiyevlə kamança ifaçısı Niyaməddin Allahverdiyevi alqışlayırlar. Amma musiqiçilərin bu çılğınlıqları ümumi harmoniyanı pozmur və qrupun bütöv ahənginə xidmət edir. Zaman-zaman Nəzakət Teymurova, Eyyub Yaqubov, Teyyub Aslanov, Vaqif Əsədov kimi sənətçilər konsertə özünəməxsus ifaları ilə rəng qatırlar. Sonra səhnədə rəqqaslar peyda olur. Azərbaycan Dövlət Rəqs Ansamblının rəqqasları bədii rəhbər Rüfət Xəlilzadənin quruluş verdiyi çox fərqli, milli çalarlarla zəngin, amma müasir üslubda bir rəqs təqdim edirlər. Bu təqdimat konsertin ümumi vəhdətinə gözəl bir pay bəxş edir.

Konsertin bir dəyərli tərəfi də odur ki, burada həmişə eşitmədiyimiz, hətta unutduğumuz qəzəllər, nəğmələr səsləndirilib yaddaşımızı təzələyir. Bu mənada, elə konsert gedə-gedə Vaqif Mustafazadəni, Rafiq Babayevi rəhmətlə anıram. Çünki Azərbaycan musiqi tarixinə məhz onlar bu cür sintezlər bəxş edərək, xalq musiqmizlə cazı qovuşdurmuşdular. Elə bilirəm, Hicaz qrupu da onların bir vaxtlar açdığı cığırla addımlaya-addımlaya öz yolunu tutub...

Sona doğru, nəhayət, Hicazın bədii rəhbəri Eyvaz müəllim tamaşaçıların qarşısına çıxır və onlara vaxt ayırıb gəldikləri üçün təşəkkür edir. Onun sözlərindən sonra fikrə dalıram: “Əslində insanın kisəsindən ən çox gedən vaxt da deyil, enerjidir. Xərclənən enerjinin geri dönməsi üçün sən gördüyün işlərdən, ünsiyyət qurduğun insanlardan, getdiyin məkanlardan zövq almalısan. Əks təqdirdə tükənirsən. Çünki bu dünya bumeranq mexanizmi ilə çalışır. Yəni qarşılıqlı enerji mübadiləsi düşündüyümüzdən önəmlidir. Demək, tək ötürməklə deyi, həm də qəbul etməklə daxili harmoniya və xoşbəxtlik hasil olur. Nə xoş ki, keyf aldığımız işlər, insanlar və məkanlar var. Nə xoş ki, buradayam. Nə xoş ki, bu müsbət enerji mübadiləsində mənim də iştirakım oldu... Eşq olsun Hicaza...”

...Konsert isə bu misralarla bitir: “Ən böyük ibadət sevə bilməkdir...” Məncə, eşqi nəql edən bir gecə üçün bundan gözəl sonluq ola bilməzdi. Çünki əminəm, həmin axşam ora toplaşan ifaçılar da, tamaşaçılar da əhli-eşq idi...